Đèo Hải Vân là một trong những cung đường đèo nguy hiểm của miền Trung – Tây Nguyên Việt Nam. Tuy quanh co khúc khuỷu, nhiều góc cua “tử thần”, cung đường đèo Hải Vân vẫn luôn hấp dẫn các phượt thủ muốn được tự mình thử thách và chinh phục.

Đèo Hải Vân nằm trên một nhánh núi đâm ra biển trong dãy Bạch Mã, nối liền tỉnh Thừa Thiên Huế và thành phố Đà Nẵng. Phương tiện tốt nhất để chinh phục đèo Hải Vân là bằng xe máy.

Đèo Hải Vân có tổng chiều dài khoảng 20km, ở vị trí cao 500m so với mực nước biển. Đèo cách thành phố Huế chừng 80km và cách thành phố Đà Nẵng 20km.

Sử sách ghi lại, xưa kia đèo Hải Vân là ranh giới giữa nước Đại Việt ta và Chiêm Thành (vương quốc Chăm Pa). Sau này, nhà Hồ đem quân đánh Chiêm Thành, vua Chiêm Thành đã cắt đất để cầu hòa. Từ đó, đèo Hải Vân thuộc về nước Đại Ngu – tức Việt Nam ngày nay.

Sở dĩ đèo có tên gọi là “Hải Vân” vì từ trên đèo, khung cảnh hiện ra tuyệt đẹp với mây trắng vờn trên đỉnh còn dưới chân đèo là biển xanh bao la. Bên cạnh đó, đèo còn có tên là đèo Mây, hay Ải Vân, vì trên đỉnh đèo có một cửa ải án ngữ.

Vượt qua những đoạn đường đèo quanh co uốn lượn, phượt thủ sẽ được tận mắt ngắm no say những cảnh đẹp của tỉnh Thừa Thiên Huế và thành phố Đà Nẵng: rừng sâu núi thẳm của dãy Bạch Mã, vịnh Lăng Cô, Cù Lao Chàm, cảng Tiên Sa, bán đảo Sơn Trà,…

Vào những ngày trời quang, du khách có thể nhìn thấy toàn cảnh thành phố biển Đà Nẵng xinh đẹp từ trên đèo Hải Vân.

Các phượt thủ cần cẩn trọng khi chinh phục đèo Hải Vân bởi những đoạn đường dài quanh co liên tục, thỉnh thoảng là những khúc cua tay áo, đoạn con hình chữ C nối tiếp đột ngột xuất hiện.

Nhưng chỉ cần chắc tay lái và vững tinh thần, đi đúng phần đường, đúng luật, thì hành trình sẽ không còn khó khăn gì.

Mang vẻ đẹp hoang sơ và tính mạo hiểm cao, đèo Hải Vân từng vinh dự được trang The Guardian của Anh xếp vào danh sách 10 cung đường cuốn hút nhất thế giới.

“Chiều chiều mây phủ Ải Vân/ Chim kêu ghềnh đá gẫm thân lại buồn”, hay “Đường bộ thì sợ Hải Vân/ Đường thủy thì sợ sóng thần hang Dơi” là những câu ca dao nhắc đến mối hiểm nguy, địa thế trắc trở của khu vực đèo Hải Vân. Nhiều thế kỷ trong quá khứ, rất ít người dám qua lại đường Cái Quan (nay là quốc lộ 1A) băng qua đèo Hải Vân. Về sau, với sự phát triển của giao thông cùng nhu cầu thông thương ngày càng tăng, con đường này đã thông thoáng và nhiều người qua lại hơn.

Từ khi hầm Hải Vân được đưa vào sử dụng (năm 2005), cung đường đèo Hải Vân tương đối vắng lặng trở lại do chỉ còn số ít các loại xe không được phép lưu thông hầm. Điều này tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các phượt thủ khi chinh phục đèo Hải Vân bằng xe máy.

Đỉnh đèo Hải Vân là ranh giới tự nhiên giữa tỉnh Thừa Thiên Huế và thành phố Đà Nẵng.

Tại đây có Hải Vân Quan (cửa ải Hải Vân) là di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia thuộc địa phận của cả hai địa phương: huyện Phú Lộc (tỉnh Thừa Thiên Huế) và quận Liên Chiểu (thành phố Đà Nẵng).