Nghệ thuật múa rối bóng đặc sắc của Thái Lan

Múa rối bóng phổ biến ở khắp các tỉnh miền Trung Thái Lan và phân bố vài trăm đoàn múa giúp loại hình truyền thống này đến gần với du khách hơn. Có hai loại rối bóng Nang ở Thái Lan đó là Nang Yai và Nang Talung. Rối Nang Talung là những con rối với nhân vật độc lập và điều khiển bằng dây kéo trên cao để tay chân mặt có thể cử động một cách linh hoạt và sinh động. Nhưng Nang Yai thì đơn giản hơn với chỉ sự kết hợp giữa con rối và người trên phông nền trắng lóa ánh đèn trông tựa như tranh vẽ, người này đưa lên rồi hạ xuống rồi lại chuyển cảnh. Múa rối bóng Nang Yai đã được khai sinh ra từ thời Ayutthaya, vua U-thong và lưu giữ được truyền thống này đến nay.

Những chú rối bóng của nghệ thuật Nang Yai được làm từ mảng da trâu, da bò lớn, dày nguyên con giống như mặt da trống sau đó nghệ nhân sẽ vẽ hình lên và đục vô số lỗ lên hình để tạo được khe cho ánh sáng xuyên qua khiến hình ảnh trở nên sống động hơn. Mỗi con rối đều cao từ 2-3m, nặng 2-4 kg, có những con rối nặng đến 7 kg.

Cũng như người, con rối cũng có hai giới tính nam và nữ, nói chung khuôn mặt có nét giống nhau, chỉ khác là nữ nhìn thẳng còn nam nhìn nghiêng. Và có đến bảy loại nhân vật tùy theo vai trò và vị trí tương ứng với bảy kiểu người trong xã hội. Hiện giờ nước này còn giữ được 352 mẫu hình rối bóng Nang Yai.

Để làm ra được một con rối Nang Yai thật sự mất rất công sức của người nghệ nhân, mọi thứ đều làm thủ công và rất tỉ mỉ, có khi mất đến cả tuần. Tuy rối bóng không đẹp như rối nước hay rối bông nhưng đây là loại hình nghệ thuật truyền thống truyền tải được rất nhiều thông điệp sâu sắc với cốt truyện cổ tích gần gũi về đất nước, con người Thái Lan theo triết lý tư tưởng của Phật giáo.

Tất cả câu chuyện kể của loại hình múa rối này đều xoay quanh những mẫu chuyện cổ tích về đất nước, con người Thái Lan mang triết lý, tư tưởng Phật giáo. Thường thấy nhất là huyền thoại các vị thần có ảnh hưởng sâu đậm đối với đời sống dân gian, kế đó là chuyện gia đình với những xung đột phức tạp, các vị anh hùng, tình nhân và trẻ mồ côi lang thang đi tìm cha mẹ… phục vụ cho khách du lịch nước ngoài và người dân địa phương về niềm tin vào cái thiện và bản sắc dân tộc qua các câu chuyện.

Để xem múa rối bóng, du khách phải chọn tầm giờ chập tối đến khuya dưới ánh đèn hoặc những đống lửa chiếu sáng lung linh. Lúc này nghệ sĩ rối sẽ diễn kịch theo từng hồi đoạn, với mỗi hồi kéo dài từ 15 phút đến cả tiếng. Trong khi hai người điều khiển con rối thì những người khác đứng phía sau sẽ hát và thuật lại câu chuyện cho người xem. Cùng đó là người chiếu đèn và ánh lửa bập bùng làm cho hình rối in bóng trên phông.

Để có được màn rối bóng thành công, yếu tố đầu tiên không thể thiếu chính là con rối và người diễn viên cầm nó, bên cạnh đó là yếu tố âm nhạc, hoà ca, đọc thoại. Hầu hết các diễn viên múa rối bóng đều khá trẻ, điều này cho thấy được một nền nghệ thuật truyền thống quý giá của xứ chùa Vàng vẫn được lớp trẻ giữ gìn và phát huy.

Đến Thái Lan, du khách sẽ bắt gặp những đoàn múa rối vừa lớn vừa nhỏ, chỉ có từ năm đến 10 người gồm cả nghệ sĩ múa rối lẫn ca sĩ – nhạc sĩ đi biểu diễn tại các đền chùa và khu vui chơi công cộng khắp cả nước. Vì thế có tới vài trăm thầy dạy múa rối và cũng có vài trăm đoàn múa rối ở Thái Lan.

Tại các điểm du lịch Thái Lan nổi tiếng như công viên lịch sử, hay các trung tâm văn hóa, viện bảo tàng, các chùa chiền khách du lịch có thể xem trình diễn múa rối ngay trên những sân khấu cơ động hết sức ấn tượng và đẹp mắt.

Đăng bởi: Hà Thị Xuân Hồng