Vải spandex là một trong những chất liệu được sử dụng phổ biến trong ngành công nghiệp may mặc hiện nay. Đây là một dạng sợi nhân tạo và có khả năng co giãn rất tốt. Vậy vải spandex là gì? Chúng có gì đặc biệt cũng như quy trình sản xuất và ứng dụng như thế nào? Mời các bạn cùng chúng mình theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu cụ thể hơn.

Vải Spandex là gì?

Vải spandex hay còn được gọi với cái tên: Lycra, Elastane. Đây là loại vải có độ đàn hồi cao nhất, bền và không nhăn. Chúng có khả năng kéo dãn hơn gấp 5 lần so với kích thước ban đầu, đồng thời còn được ví là tốt hơn cả cao su từ tự nhiên.

spandex là gì? phân loại, đặc tính, ứng dụng của vải spandex

Spandex được hình thành từ 1 chuỗi polyme dài và gọi đó là polyurethane. Chuỗi này được tạo nên là nhờ vào phản ứng giữa polyester với diisocyanate. Sau đó, thông qua quá trình kéo khô, chất polyme được chuyển hóa thành dạng sợi và tạo nên loại vải Spandex như hiện nay.

Trong lĩnh vực may mặc, nếu các sản phẩm được làm từ 100% sợi Spandex sẽ có giá thành rất cao. Do vậy, các nhà sản xuất đã pha trộn Spandex cùng các loại sợi khác để giảm bớt chi phí cũng như để giảm thiểu những khuyết điểm trên sợi Spandex.

Nguồn gốc và sự phát triển của chất liệu vải spandex

Từ thế chiến thứ 2, ý tưởng đầu tiên về Spandex đã xuất hiện với mục đích tạo ra một chất liệu tổng hợp có độ đàn hồi cao và có thể thay thế cho cao su tự nhiên. Nhà khoa học Farben Fabriken Bayer chính là người tiên phong trong việc phát minh ra loại sợi này. Tuy nhiên, nó chưa được áp dụng vào thực tiễn, chủ yếu mới đang ở bước thử nghiệm.

Năm 1959, các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu DuPont (Waynesboro) đã nghiên cứu và cho ra mắt phiên bản cuối cùng của sợi Spandex, lúc đó gọi là sợi Lycra. Tới năm 1962, Spandex mới dần trở nên phổ biến và được ứng dụng trong lĩnh vực may mặc, làm đồ thể thao, chăn ga gối, đồ nội thất…

Ở mỗi khu vực, lãnh thổ thì loại sợi Spandex này lại được gọi với tên khác nhau:

Ở các khu vực tại Bắc Mỹ: người ta gọi nó với cái tên sợi Spandex.
Ở khu vực châu Âu: được gọi với các tên biến thể từ “elastane”: Trong đó: elastano (Tây Ban Nha); Elastan (Đức); elastaan (Hà Lan); élasthanne (Pháp); elastam (Ý) …
Tên gọi “Lycra” được sử dụng phổ biến tại: Anh, Tây Ban Nha, Ireland, Úc, Bồ Đào Nha, Brazil, Argentina, New Zealand hoặc Israel.

Quy trình để tạo vải sợi Spandex

Như vậy với nội dung trên, các bạn đã hiểu hơn về Spandex là gì cũng như nguồn gốc của chúng. Và để sản xuất ra chất liệu vải sợi Spandex cần phải trải qua một quy trình khá phức tạp và tốn nhiều thời gian, công sức. Cụ thể như sau:

1. Bước 1: Tạo ra prepolymer

Ở bước này sẽ tiến hành trộn chất monomer diisocyanate cùng glycol theo tỷ lệ 2:1 trong một bình. Sau đó, chúng sẽ phản ứng và tạo ra chất prepolymer.

2. Bước 2: Tạo dung dịch kéo sợi

Sau khi chất prepolymer đã được tạo ra, các nhà sản xuất sẽ tiến hành cho prepolymer phản ứng cùng với diamine theo tỉ lệ 1:1 (đây là một phản ứng mở rộng chuỗi). Sau phản ứng này, chúng ta sẽ thu được hợp chất ở dạng dung dịch và tiếp tục sử dụng dung môi (DMAc) để pha loãng dung dịch đó. Sau đó sẽ tạo ra dạng dung dịch kéo sợi.

3. Bước 3: Quay sợi

Tiến hành bơm dung dịch kéo sợi đã thu được ở bước trên vào máy quay sợi hình trụ để tạo ra sợi Spandex. Trong quá trình quay, các sợi sẽ được gia nhiệt bằng khí nito và dung môi hóa học để polymer lỏng phản ứng hóa học, sau đó hình thành các sợi rắn.

4. Bước 4: Tạo sợi Spandex

Khi kết thúc quá trình quay sợi, chúng ta sẽ thu được sợi dạng rắn. Chúng sẽ được tập hợp lại với nhau để tạo ra sợi Spandex thành phẩm có độ dày như ý muốn. Mỗi sợi Spandex thành phẩm được tạo ra từ nhiều sợi nhỏ, riêng lẻ.

5. Bước 5: Xử lý sợi Spandex

Để xử lý sợi Spandex, ngăn chúng không bám dính vào nhau thì cần phải sử dụng chất Magnesi Stearat hoặc một polyme khác. Sau đó, các sợi Spandex sẽ được chuyển qua con lăn lên ống chỉ và được dệt thành vải.

6. Bước 6: Kiểm tra chất lượng

Ở bước này, chúng ta cần kiểm tra kỹ lưỡng về kích thước tiêu chuẩn cũng như khả năng co giãn của vải để đảm bảo chất lượng đầu ra. Sau đó, đưa vải Spandex đạt chất lượng ra thị trường tiêu thụ và ứng dụng vào những lĩnh vực khác.

Các loại vải sợi Spandex phổ biến hiện nay

Hiện nay, trên thị trường có 3 loại vải sợi Spandex phổ biến đó là vải Cotton Spandex, Polyester Spandex và vải len Spandex

1. Vải Cotton Spandex

Cotton Spandex là gì? Loại vải được tạo ra từ sự pha trộn giữa sợi Spandex và cotton. Chúng được thừa hưởng đầy đủ những ưu điểm nổi trội của cả vải cotton và Spandex đó là có độ co giãn tốt, nhẹ, mềm mại và khả năng thấm hút cao.

Bên cạnh đó, loại vải này ít bám bụi, rất dễ vệ sinh. Do vậy, chúng được ứng dụng phổ biến trong lĩnh vực may mặc đồ thể thao, đồ leo núi, váy, áo thun công sở…

2. Vải Polyester Spandex

Polyester Spandex là gì? Đây là loại vải được tạo ra từ sự kết hợp giữa chất liệu Spandex và Polyester. Vải Polyester Spandex sở hữu những đặc điểm nổi bật đó là: có độ co giãn tốt, thoáng khí và có tính thẩm mỹ cao. Do vậy, chất liệu vải này thường được ứng dụng trong sản xuất váy, áo phông hay đồ dự tiệc.

3. Vải len Spandex

Đây là loại vải được tạo ra từ sự kết hợp giữa sợi len và spandex. Đặc điểm nổi bật của chất liệu vải len Spandex đó là có độ đàn hồi, co giãn và độ bền tốt. Do vậy, loại vải thường được sử dụng để thiết kế những trang phục mùa đông hoặc đồng phục đội nhóm/ gia đình.

Những ưu và nhược điểm chất liệu vải spandex

Chất liệu Spandex hiện khá phổ biến và được ưa chuộng trên thị trường hiện nay. Loại vải sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật cũng như có tính ứng dụng cao; đồng thời chúng cũng còn tồn tại một số hạn chế. Hãy cùng chúng mình tìm hiểu cụ thể hơn về ưu nhược điểm của Spandex ngay sau đây.

1. Ưu điểm

– Có độ đàn hồi, co giãn cực tốt: Spandex là loại vải có độ co giãn và đàn hồi cao nhất hiện nay. Đặc biệt, chúng có thể chịu được lực kéo gấp 5 lần hình dạng ban đầu mà không bị giãn, đứt khi chịu lực kéo căng.

– Mềm nhẹ và bền dai: Chất liệu Spandex rất nhẹ, mềm mại và không bị xù lông, thô cứng hay vón xơ qua nhiều lần sử dụng cũng như có thể chịu mài mòn tốt.

– Có khả năng chống tĩnh điện: Vải spandex chống tĩnh điện tốt, không dính vào người và không gây cảm giác khó chịu khi chúng ta mặc đồ vào mùa đông.

– Ít gây kích ứng cho da: Đây là một trong những chất liệu vải tổng hợp khá mềm mại và an toàn cho làn da của bạn.

2. Nhược điểm

– Khả năng thấm hút không tốt: Chất liệu này thường gây ra tình trạng nóng nực, bí bách cho người mặc bởi khả năng thấm hút mồ hôi, nước của chúng không cao.

– Khi gặp chất tẩy dễ bị ăn mòn: Vải Spandex sẽ nhanh bị hư hỏng nếu chúng bị tiếp xúc với các loại chất tẩy rửa, chất có độ pH cao.

– Vải dễ bị ố vàng khi sử dụng lâu: Nếu chúng ta không biết cách vệ sinh, bảo quản đúng cách thì các sản phẩm làm từ vải Spandex dễ bị ố vàng sau một thời gian sử dụng.

– Khả năng chịu nhiệt độ cao không tốt: Nếu chất liệu này gặp phải môi trường nhiệt độ cao sẽ rất dễ bị co nhăn hoặc chảy xệ…

– Gây ô nhiễm môi trường: Spandex là loại vải tổng hợp, do vậy chúng rất khó tự phân hủy và khả năng tái chế chất liệu này rất hạn chế.

Tính ứng dụng của vải spandex trong đời sống

Hiện nay, chất liệu vải Spandex rất phổ biến và được ứng dụng nhiều trong đời sống của chúng ta. Cụ thể như:

– Được sử dụng để thiết kế các loại trang phục như đồ tắm, đồ lót, đồ thể thao, đồ bơi, skinny jeans, quần trượt tuyết

– Các loại quần bó ôm người hay trang phục cho vận động viên chèo thuyền, đạp xe…

– Ngoài ra, vải Spandex còn được ứng dụng vào làm găng tay, gối vi sinh; sản phẩm niềng răng chỉnh nha, vỏ bọc ghế, chăn ga gối, thắt lưng khiêu vũ…

Cách vệ sinh và bảo quản các sản phẩm từ vải sợi Spandex

Để giúp các sản phẩm làm từ vải sợi Spandex sử dụng được lâu, ít hao mòn thì trong quá trình vệ sinh, bảo quản các bạn cần lưu ý những vấn đề sau:

– Giặt bằng tay với chất tẩy rửa nhẹ bằng nước ấm đối với các sản phẩm làm từ chất liệu Spandex. Trường hợp bắt buộc phải giặt bằng máy giặt thì không nên sử dụng chế độ vắt trong quá trình giặt.

– Phơi đồ ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và không nên sử dụng máy sấy để làm khô đồ.

– Hạn chế là ủi và chỉ nên ủi nhanh mặt trái của vải ở nhiệt độ thấp.