Tìm hiểu về các vị vua của Thái Lan thuộc triều đại Chakri

Những vị vua Rama đầu tiên

Khi vương quốc Ayutthaya sụp đổ, một vị tướng người Xiêm có tên là Taksin cũng đang ở đó. Tập hợp những người ủng hộ mình thành một đội quân, một năm sau đó ông đã chiếm lại được thành phố, nhưng Ayutthaya đã bị tàn phá trơ trụi đến nỗi ông quyết định dời thủ đô ra xa hơn, xuôi theo dòng sông đến Thonburi.

Với sự giúp sức của hai vị tướng khác là anh em Chao Phraya Chakri và Chao Phraya Surasih, Taksin đã chinh phục được các nước chư hầu hung tợn, đẩy lui sự tấn công của người Miến Điện và chiếm lại vùng miền Bắc. Nhưng những thành công liên tiếp rốt cuộc đã khiến ông ta mất hết lý trí, và trở nên tàn ác cực kỳ. Những viên tướng thuộc hạ đã truất ngôi và giết ông vào năm 1782.

Chao Phraya Chakri, thường được biết nhiều hơn dưới cái tên Rama I, đã trở thành vị vua mới. Ông là người khai sinh triều đại Chakri vẫn tồn tại cho đến tận ngày nay. Rama I lại dời đô, lần này là về Bangkok, ông cho xây dựng thành phố theo kiểu mẫu Ayutthaya. Ông cũng làm hồi sinh nền nghệ thuật và văn hóa Thái Lan, một phần dựa vào trí nhớ của những người già cả đã đào thoát được khi Ayutthaya bị hủy diệt.

Châu Âu thời đó đang bận rộn với cuộc chiến tranh Napoléon. Nhưng từ năm 1818, Xiêm lại mở cửa và tiếp xúc với phương Tây, bắt đầu bằng một hiệp định với người Bồ Đào Nha.

Đồng thời cả Anh và Pháp bắt đầu chiếm đóng các nước láng giềng của Xiêm. Ở vào thời điểm quyết định này, Xiêm may mắn được cai trị bởi hai vị xuất sắc, là vua Rama I và vua Rama II, những người đã quá rành các thủ đoạn của phương Tây. Họ đã bảo tồn được nền độc lập của đất nước bằng việc khởi xướng những cuộc cải cách sinh tử để hiện đại hóa và làm cho quốc gia trở nên hùng cường.

Dưới hai triều vua đầu tiên, Rama I và Rama II, Xiêm tập trung khắc phục hậu quả chiến tranh xâm lược của Miến Điện, từng bước phát triển kinh tế, mở rộng ngoại thương (đến cuối thời Rama II thì bắt đầu mở cửa với các nước châu Âu), tăng cường sức mạnh quân sự, củng cố và nâng cao vị thế quốc gia đối với các nước láng giềng như: Miến Điện, Campuchia, các tiểu quốc ở Lào và các tiểu quốc Hồi giáo ở bán đảo Mã lai.

Vua Rama III (Vua Nangklao)

Rama III trị vì vào khoảng từ năm 1824 đến năm 1851, là hoàng tử trưởng của Rama II nhưng không phải là con của Chính cung hoàng hậu, được hội đồng hoàng gia họp quyết định đưa lên ngôi vua lúc 37 tuổi, thay vì theo luật là phải chọn hoàng tử Mongkút là con của Chính cung hoàng hậu. Vì Rama II khi mất không để lại di chúc, hội đồng hoàng gia thấy nước Xiêm cần có một vị vua vừa quyết đoán nhưng cũng vừa phải ứng xử linh hoạt với phương Tây (các nước thực dân Âu – Mỹ), nên đã quyết định chọn ông.

Dưới thời của vua Rama III, vương quốc Xiêm tiếp tục chính sách mở cửa với phương Tây. Với mục tiêu chung là giành được những điều khoản buôn bán tối huệ và những đặc quyền đặc lợi khác, hai nước Anh và Mỹ đã ký kết các hiệp ước với Xiêm vào các năm 1826 và năm 1833.

Vua Rama IV (Vua Mongkut)

Ông là vua thứ tư của Vương triều Chakri và là con trai của Rama II. ông trị vị từ năm 1851 đến năm 1868, qua đời vào tháng 10 năm 1868. Các nhà sử học đều coi ông là một trong những vị quốc vương tài ba của triều Chakri.

Vốn là một nhà sư từng đi đây đi đó rất nhiều, ông đã cho xây dựng nhiều đường sá và thuê những giáo viên người nước ngoài đến đây dạy dỗ người Thái. Ông cũng có vai trò du nhập phương pháp luận khoa học và nền khoa học phương Tây vào nước Xiêm và do đó ông vẫn được người Thái xem là “cha đẻ của khoa học và công nghệ hiện đại của Thái Lan”.

Vua Rama V (Vua Chulalongkorn)

Kế vị vua Mongkul là người con trai trưởng có tên là Chulalongkorn. Ông được vua cha cho học rộng, bao gồm cả học vấn từ những gia sư người Châu Âu.

Vua Rama V đã cai trị vương triều Chakri từ năm 1868 cho đến năm 1910. Khi lên ngôi, Vua Chulalongkorn đã tuyên bố ân xá cho tất cả tù nhân chính trị. Trong thời gian trị vì của mình, Chulalongkorn đã bãi bỏ tục lệ thần dân phải quỳ lạỵ trước mặt ông, thủ tiêu chế độ nô lệ, cải thiện nền hành chính ở địa phương và trên toàn quốc, giám sát việc phát triển các ngành đường sắt, xe điện, ôtô, và thuê các cố vấn người nước ngoài đến phục vụ trong triều đình của ông.

Ông có ít nhất 77 người con, trong đó 33 con trai. Ngày qua đời của ông, 23 tháng 10 năm 1910, được làm ngày nghỉ lễ trong năm của dân Thái Lan. Con trai thứ hai của ông, Vajiravudh, đã kế vị ông làm vua Rama VI.

Vua Rama VI (Vua Vajiravudh)

Người trị vì tiếp theo là Rama VI (1910 – 1925). Ông đã đưa Xiêm gia nhập lực lượng của phe Đồng minh vào thời Thế chiến thứ Nhất. Sự kiện này đã dẫn đến việc ký kết một bản hiệp ước cải thiện được rất nhiều địa vị của Xiêm trong quan hệ với Mỹ và Pháp. Rama VI cũng đã ban hành tên họ cho người Xiêm và áp dụng chế độ giáo dục bắt buộc. Và Xiêm là quốc gia đầu tiên ở Châu Á thực hiện chế độ này. Lúc bấy giờ Xiêm đã bắt kịp với thế giới các nước phát triển. Tuy nhiên, một tầng lớp xã hội mới không chịu an phận đang ngày một nhiều lên, họ coi nền quân chủ chuyên chế là một trở lực cho tương lai phát triển của Thái Lan.

Vua Rama VII (Vua Prajadhipok)

Dưới thời Rama VII, cuộc khủng hoảng chính trị của Xiêm đã lên đến đỉnh điểm. Cuộc Đại Suy thoái những năm 30 đã khiến cho ngành xuất khẩu gạo đặc biệt khó khăn, gây ra những rắc rối lớn về tài chính.

Nhà vua cố gắng giải quyết vấn đề này bằng một sắc thuế mới đánh vào thu nhập, nhưng điều đó đã khiến cho dân chúng nổi giận. Năm 1932, một nhóm sĩ quan và trí thức được đào tạo ở Châu Âu đã đảo chính cướp chính quyền và tuyên bố thành lập một nhà nước quân chủ lập hiến, họ muốn bằng cách đó giới hạn quyền lực của nhà vua.

Vua Rama VIII (Vua Ananda Mahidol)

Quân chủ thứ tám của vương triều Chakri là Ananda Mahidol, khi được công nhận làm quốc vương thì ông chỉ mới là cậu bé chín tuổi và đang sống tại Thụy Sĩ.

Ông có thời gian trị vì vương triều Chakri rất ngắn ngủi từ ngày 2 tháng 3 năm 1935 đến ngày 9 tháng 6 năm 1946, bởi ông đã đột ngột tử vong trên giường. Ban đầu nhận định là một tai nạn nhưng qua giám định thì cho rằng đây là một cuộc ám sát. Ba người bị hành quyết sau những phiên toà không đúng quy cách. Các chi tiết bí ẩn xung quanh trường hợp tử vong của ông là chủ đề gây tranh luận.

Vua Rama IX (Vua Bhumibol Adulyadej)

Bhumibol Adulyadej tên gọi của vua Rama IX là một trong những vị quân vương trị vì lâu nhất trên thế giới (từ ngày 9 tháng 6 năm 1946 đến ngày 13 tháng 10 năm 2016). Ông là em trai của vua Rama VIII, sau khi vua Rama VIII qua đời ông lên nối ngôi cho đến ngày nay.

Vua Rama IX được Tổng thư kí Liên Hiệp Quốc trao tặng huy chương “Thành quả trọn đời” vào tháng 5 năm 2006. Thái Lan là đất nước Phật giáo, nhà vua cho xây dựng nhiều công trình về Phật giáo. Vua con có các đóng góp đáng kể cho nền nông nghiệp nước nhà. Chính vì điều đó nên vua rất được lòng người dân, xem ông như một vị thần linh.

Vua Rama X

Thái tử Vajiralongkorn lên kế vị ngai vàng từ năm 2016, ngay sau khi thân phụ ông qua đời. Tuy nhiên, đến tháng 11 năm 2017, vua Vajiralongkorn mới tổ chức lễ đăng quang chính thức.

Nếu có dịp du lịch Thái Lan, du khách hãy dành thời gian tìm hiểu về các vị vua Rama, cũng như vương triều Chakri nhé! Hẳn đây sẽ là một chuyến trải nghiệm đầy thú vị mà du khách không thể nào quên.

Đăng bởi: Nguyễn Thị Thư