Tính phồn thực trong lễ hội cầu mưa vùng Bắc Bộ

Phồn thực tượng trưng cho sự hài hòa âm dương, có cả sinh khí của đất và trời để mang lại sức sống tràn trề, vạn vật đều nảy nở sinh sôi đủ đầy từ lâu đã trở thành một phần tín ngưỡng không thể thiếu của dân tộc Việt ta. Tín ngưỡng phồn thực không chỉ được thể hiện qua các công trình kiến trúc mà nó còn in sâu vào nhịp sống sinh hoạt đời thường, nhất là vào dịp lễ hội truyền thống. Và các lễ hội cầu mưa vùng Bắc Bộ luôn phản ánh nét tâm linh huyền bí, độc đáo này. Hãy cùng chu du về vùng đất kinh Bắc, hòa mình vào dòng người đang nô nức cầu mưa, cảm nhận nét văn hóa phồn thực đặc sắc ngay thôi!

Vùng Bắc Bộ không chỉ có non nước hữu tình – Ảnh: Danny lacob

Mà còn có cả những lễ hội cầu mưa với tín ngưỡng phồn thực đặc sắc – Ảnh: Sưu tầm

ĐỘC ĐÁO TỤC ĐỐT PHÁO, RƯỚC SINH KHÍ THỰC TRONG LỄ HỘI CẦU MƯA Ở LÀNG ĐỒNG KỴ BẮC BỘ

Trong lễ hội cầu mưa ở nhiều vùng miền nước ta nói chung và Bắc Bộ nói riêng thì quan niệm về sự kết hợp hài hòa tất cả các yếu tố từ âm – dương, đất – trời, đực – cái trong “phong đăng hòa cốc” luôn chiếm giữ một vị trí vô cùng quan trọng. Ở làng Đồng Kỵ, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, mỗi khi bước vào dịp cầu mưa trong năm mới, người dân lại háo hức chuẩn bị tất cả các lễ và tiến hành nghi thức với phương châm trên để thần linh bảo hộ, giúp được mưa thuận, gió hòa cho dân làng ấm no hơn trước.

Lễ cầu mưa – Ảnh: Sưu tầm

Mang theo ước muốn mùa màng bội thu – Ảnh: tuấn nguyễn

Lễ hội cầu mưa ở làng Đồng Kỵ có hai điểm nhấn lớn, một là tục đốt pháo, hai là lễ rước sinh khí thực, thường diễn ra vào ngày 04 đến ngày 06 tháng Giêng Âm lịch hằng năm. Người Đồng Kỵ tin rằng, những cơn sấm luôn báo hiệu một cơn mưa tươi mát, tràn trề nguồn nước, là nhựa sống cho tất thảy con người cùng vạn vật. Tiếng trống chiêng, tiếng pháo nổ lớn dưới trần cũng tương tự như tiếng sấm rền vang trên cao, do vậy mà trong lễ hội cầu mưa, tục đốt pháo cứ thế diễn ra, như một thông lệ từ bao đời.

Chiếc pháo lớn – Ảnh: Sưu tầm

Và cả những chiếc pháo nhỏ đều được chuẩn bị rất công phu – Ảnh: Sưu tầm

Hình tượng khí thực nam và nữ được xem là vật lễ cúng thần và luôn được đặt ở phía trước đoàn rước. Người bô lão và có chức sắc cao của làng sẽ cầm hai hình nhân thực hiện vai trò rước sinh khí thực. Những câu hát và vũ điệu âm dương được lồng ghép vào nhau một cách hài hòa ba lần, xung quanh là dòng người với tấm lòng thành kính làm cho nghi thức buổi lễ vừa rộn ràng lại trang nghiêm hơn bao giờ hết.

Buổi lễ diễn ra trong không khí rộn ràng, tưng bừng – Ảnh: Sưu tầm

Lúc hai sinh khí thực kết thúc buổi lễ và được đem đốt cũng là lúc mọi người chuẩn bị sang phần hội, ai cũng tin rằng, bước sang năm mới, dân làng sẽ được thần linh phù hộ mưa thuận gió hòa, cuộc sống thêm phần ấm no, sung túc.

Phần hội với nhiều tiết mục đặc sắc như chọi gà… – Ảnh: Sưu tầm

Và hát quan họ trao duyên – Ảnh: Sưu tầm

GIÁ TRỊ TINH THẦN TRONG NGHI LỄ CẦU MƯA NGƯỜI LÔ LÔ, HÀ GIANG

Về cao nguyên đá Hà Giang những ngày xuân, du khách không chỉ được ngắm sắc hoa đào, hoa mận, hoa ban trắng nở khắp núi rừng, mà đâu đó là nét đẹp văn hóa vùng cao trong nghi thức tâm linh. Người Lô Lô thường sống ở Mèo Vạc, Hà Giang, đây là vùng đồi núi, vách đá cheo leo, thời tiết thường xuyên thất thường, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người đồng bào. Chính vì thế mà lễ hội cầu mưa mang ước muốn của bản nhỏ đến thần linh được xem là những ngày quan trọng nhất. Lễ cầu mưa được tổ chức vào 3 ngày 15, 17 và 19 tháng 3 Âm lịch.

Trên mảnh đất cao nguyên Mèo Vạc – Ảnh: Khoi Tran Duc

Là nơi sinh sống của người Lô Lô với lễ hội mưa độc đáo – Ảnh: Sưu tầm

Lúc lễ hội diễn ra, tất cả mọi người đều buông bỏ nhịp sống sinh hoạt hằng ngày để thành tâm hướng về phía trời cao, cầu khấn cho thần linh phù hộ những cơn mưa tưới mát cánh đồng trên cao nguyên đá Đồng Văn thêm xanh, thêm tươi tốt. Người Lô Lô quây quần bên nhau để tất bật chuẩn bị vật phẩm tế thần cho trọn vẹn. Thông thường, vật lễ thường có 1 con gà trống, 2 con chó, 1 thanh kiếm được làm bằng sắt hoặc gỗ, 1 bát nước, 4 chén rượu. Bên cạnh đó là 4 ống hương bằng tre tượng trưng cho 4 phương trời và nhiều hương, giấy vàng, bạc khác.

Người Lô Lô buông bỏ nếp sinh hoạt hằng ngày – Ảnh: Long Tran Minh

Quây quần bên nhau chuẩn bị lễ vật tế thần – Ảnh: Sưu tầm

Nhắc đến nét đặc sắc của lễ hội cầu mưa vùng Bắc Bộ nơi người Lô Lô sinh sống có thể kể đến sự hiện diện của trống đồng và nhị. Xuất phát từ tâm niệm bố Trời – mẹ Đất, họ coi chiếc trống đồng là trung tâm của vụ trụ, khởi nguồn sự sống. Đàn nhị người Lô Lô cũng to hơn đến tận 3 – 4 lần so với của người Kinh. Chúng đều là vậ báu thiêng liêng của cha ông từ đời này qua kiếp khác nhằm nhắc nhớ thế hệ sau về lễ hội dân tộc mình.

Suốt phần lễ và hội, người ta sẽ luôn nhận thấy sự hiện diện của trống và nhị – Ảnh: Sưu tầm

Sau khi kết thúc nghi lễ được thực hiện bởi thầy cúng, mọi người sẽ cùng nhau nhảy múa, ca hát xung quanh bàn lễ. Đây là dịp để mọi người cùng chia sẻ cho nhau những câu chuyện đời thường từ công việc, gia đình. Với người trẻ thì lễ hội cầu mưa hằng năm vùng Bắc Bộ này còn là nơi để trao tình ý, bày tỏ yêu thương.

Tiếng khèn trao duyên vang lên giữa núi rừng cao nguyên đá – Ảnh: Gordon Tat

LỄ HỘI CẦU MƯA Ở ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ HƯNG YÊN

Tạm xa cao nguyên đá Hà Giang, chúng ta lại tiếp tục hành trình xuôi về miền đồng bằng Bắc Bộ để trầm mình vào lễ hội cầu mưa ở Hưng Yên. Từ ngày 04 đến 06 tháng 04 Âm lịch hằng năm, người dân tại nô nức tụ hội về chùa Thái Lạc hay còn gọi là chùa Pháp Vân ở xã Lạc Hồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên để tham gia lễ hội cầu mưa.

Về đồng bằng Bắc Bộ – Ảnh: Quang Le

Tham gia vào lễ hội cầu mưa của người Hưng Yên – Ảnh: Sưu tầm

Lễ hội cầu mưa ở Hưng Yên mang đậm tín ngưỡng phồn thực của nền văn hóa dân tộc. Đó là niềm khát khao chinh phục thiên nhiên, được ban phúc lành để sinh sống cuộc đời ấm vui yên bình. Đó là sự sẻ chia, truyền cho nhau kinh nghiệm nuôi dạy con cái giúp gia đình luôn vui vầy, hạnh phúc.

Lễ hội thu hút rất nhiều người tham gia – Ảnh: Sưu tầm

Mỗi nơi ở vùng Bắc Bộ đều có những dấu ấn riêng trong lễ hội cầu mưa của mình. Song tất cả đều chung một mong muốn giống nhau là để mùa màng bội thu, nắng mưa thuận hòa, tất cả phảng phất nét đẹp tín ngưỡng phồn thực trong dân gian, cần được gìn giữ và phát triển.

Cầu cho mưa thuận gió hòaMùa màng tươi tốt nhà nhà ấm noCầu cho hạnh phúc thật to
Rơi đều trên khắp mỗi miền quê ta.

Scodaisym – Mytour.vn

Lưu ý: Nội dung bài viết thuộc bản quyền của Mytour.vn (Không bao gồm hình ảnh). Mọi sao chép cần ghi rõ nguồn, tên tác giả, nhiếp ảnh gia cùng với liên kết về nội dung tương ứng tại Mytour.vn.

Đăng bởi: Thành Hảo Nguyễn