Về Nha Trang dự lễ hội Tháp Bà Ponagar đậm màu sắc văn hoá Chăm
- Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ hội Tháp Bà Ponagar
- Lễ hội với nhiều nghi thức linh thiêng
- Những trải nghiệm du khách chớ bỏ lỡ khi tham gia lễ hội Tháp Bà Ponagar
- Khám phá Tháp Bà Ponagar với kiến trúc độc đáo
- Tham gia lễ hội với nhiều hoạt động
- Khám phá ẩm thực Nha Trang đầy hấp dẫn
- Bỏ túi kinh nghiệm hữu ích khi tham gia lễ hội Tháp Bà Ponagar
- Thời gian
- Di chuyển
- Lưu ý
Được tổ chức đều đặn từ ngày 20 đến 23/3 Âm lịch hàng năm, lễ hội Tháp Bà Ponagar chính là dịp để du khách khắp nơi có thể khám phá những nét đẹp tín ngưỡng, phong tục truyền thống độc đáo của đồng bào Chăm bản địa, cũng như tham gia các hoạt động văn hoá trải nghiệm đặc sắc khi du lịch Nha Trang.
Nha Trang không chỉ cuốn hút du khách với những bãi biển đẹp những khu nghỉ dưỡng sang trọng hay ẩm thực phong phú mà còn có những lễ hội mang màu sắc văn hoá độc đáo nổi bật nhất phải nhắc đến lễ hội Tháp Bà Ponagar. Đây là một trong những sự kiện lớn mang ý nghĩa tâm linh và văn hoá độc đáo được tổ chức hằng năm với các nghi thức linh thiêng để tưởng nhớ công lao của Thiên Y Ana Thánh Mẫu. Lễ hội Tháp Bà Ponagar cũng là một trong những hoạt động hấp dẫn thu hút du khách đến với Nha Trang dịp đầu hè để tham gia lễ hội và trải nghiệm các hoạt động hấp dẫn.
Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ hội Tháp Bà Ponagar
Lễ hội Tháp Bà Ponagar là một hoạt động văn hoá truyền thống quy mô lớn được tổ chức tại Tháp Bà Ponagar trên đồi Cù Lao thuộc phường Vĩnh Phước của thành phố Nha Trang. Nguồn gốc của lễ hội này là của đồng bào người Chăm bản địa được tổ chức để tưởng nhớ đến nữ thần Ponagar hay còn được biết đến với tên gọi khác là Bà Thiên Y A Na, Thánh Mẫu Chúa Ngọc. Trong văn hoá của người Chăm thì Bà Thiên Y A Na, Thánh Mẫu Chúa Ngọc là bà mẹ xứ sở, một vị thần có công lao rất lớn trong việc tạo dựng cũng như bảo vệ, chăm sóc cuộc sống của người dân nơi đây. Tương truyền nữ thần đã dạy người dân cách trồng trọt, chăn nuôi, dệt vải, phù hộ để người dân luôn có cuộc sống ấm no hạnh phúc. Lễ hội Tháp Bà Ponagar còn gắn liền với tâm thức thờ mẫu đã có từ lâu đời trong văn hoá tâm linh của người Việt.
Không chỉ đơn thuần là một hoạt động tín ngưỡng mà Lễ hội Tháp Bà PoNagar còn là biểu tượng của sự đoàn kết dân tộc, làm đa dạng thêm đời sống văn hoá, tâm linh của các dân tộc Việt. Ngoài ý nghĩa tưởng nhớ vị thánh mẫu đã có công lao trong việc tạo dựng và bảo vệ cuộc sống người dân thì lễ hội với nhiều hoạt động đặc sắc còn thu hút sự tham gia của du khách, đồng bào các dân tộc anh em, góp phần kết nối cộng đồng. Với những người con của đồng bào Chăm thì lễ hội chính là dịp để dâng hương, bày tỏ lòng thành kính đến Mẫu và cầu mong Mẫu ban cho thật nhiều sức khoẻ, sự may mắn trong cuộc sống.
Lễ hội với nhiều nghi thức linh thiêng
Là một trong những lễ hội dân gian quy mô lớn và được đánh giá là có các nghi thức cầu kỳ, trang trọng nhất hiện nay, trong khuôn khổ lễ hội Tháp Bà Ponagar sẽ có rất nhiều hoạt động và nghi thức độc đoán được thực hiện. Các nghi lễ sẽ được thực hiện tuần tự theo khung thời gian nhất định.
Đầu tiên chính là lễ thay y được thực hiện vào giờ ngọ ngày 20/3 Âm lịch, chủ tế sẽ dâng hương, hoa trái, nhang đền và khấn vái, trong lúc đó các thành viên của đội thay y sẽ tiến hành xếp đồ lễ và cơi xiêm y mũ miện của tượng Mẫu và thực hiện nghi thức tắm Mẫu, nước tắm bằng rượu nấu cùng 5 loại hoa thơm, hoàn tất tắm mẫu sẽ thực hiện mặc xiêm y mới cho tượng Mẹ. Với bộ xiêm y đã được thay ra cũng đem giặt sạch bằng nước thơm rồi trưng bày cho mọi người chiêm ngưỡng, phần nước tắm Mẫu được người dân xin để lấy phước, cầu may mắn, sức khỏe, thường người ta sẽ dùng nước đó để tưới lên ghe thuyền, tắm cho trẻ em hoặc rửa mặt.
Lễ thả hoa Đăng từ 19-21h ngày 20/3, người ta sẽ thả nến, hoa trên sông với ý nghĩa cầu siêu cho các vong linh. Tiếp đến là nghi lễ cầu quốc thái dân an từ 6h đến 8h ngày 21/3 Âm lịch, đây là một đại lễ được Ban Trị sự Giáo hội Phật Giáo tỉnh Khánh Hòa thực hiện với mong muốn cầu cho đất nước luôn bình an và phát triển phồn vinh.
Nghi thức tiếp theo là lễ cúng Ngọ diễn ra từ 12 đến 12h30 ngày 21/3 tại tòa Tháp chính với lễ vật long trọng. Từ 4-6h ngày 23/3 là tế lễ cổ truyền do các cụ hào lão tiến hành rất trang nghiêm theo truyền thống. Tiếp đến sẽ là lễ Khai Diên hay còn gọi là lễ Tôn Vương diễn ra từ 6h đến 9h ngày 23/3 Âm lịch , sân lễ sẽ được dựng long trọng hướng vào đền thờ Mẹ, vật phẩm dâng lên gồm hương, trầu, cau, vàng, bạc, tiền và 2 roi chầu, khi dâng cúng các đoàn Hát Bội, hát cúng bà cũng trình diễn.
Từ 10h đến 15h ngày 23/3 là thời gian của hội thi rước nước và bày mâm hoa quả để dâng Mẫu, người ta sẽ chọn đoàn đội xếp mâm quả đẹp nhất để dâng lên mẫu tại tháp chính, những mâm còn lại được dâng tại các tháp khác trong khu vực. Từ 23-24h ngày 23/3 sẽ lễ dâng hương tạ Mẫu, đây cũng là nghi thức để tạ ơn Mẫu trước khi kết thúc 3 ngày diễn ra lễ hội Tháp Bà Ponagar.
Ngoài ra, trong suốt thời gian diễn ra lễ hội Tháp Bà Ponagar, người ta còn tổ chức rất nhiều hoạt động như múa Bóng và hát Văn với quy mô khoảng hơn 100 đoàn, các màn múa Bóng và hát Văn sẽ diễn ra ngay ở trước khu vực tháp chính, bên cạnh đó còn có diễn tuồng cổ liên quan đến bà Mẹ xứ sở.
Những trải nghiệm du khách chớ bỏ lỡ khi tham gia lễ hội Tháp Bà Ponagar
Tham gia lễ hội Tháp Bà Ponagar du khách chắc chắn sẽ rất hào hứng bởi khuôn khổ lễ hội này có quá nhiều hoạt động hấp dẫn, kết hợp những trải nghiệm mà các thời điểm khác trong năm du khách sẽ không được tận hưởng.
Khám phá Tháp Bà Ponagar với kiến trúc độc đáo
Tháp Bà Ponagar được xây dựng từ thế kỷ VII đến thế kỷ XIII trong thời kỳ hưng thịnh của Hindu giáo và đất nước Champa xưa, Tháp bà có kiến trúc rất đẹp với ba khu vực chính là tháp cổng với chiếc cổng chào lớn, uy nghi, tiếp đến là khu vực tiền đình, nơi đây có 10 trụ cột lớn chiều cao 3m, đường kính 1m là nơi người ta thường chuẩn bị lễ vật trước khi dâng Mẫu.
Khu vực cuối cùng là đền tháp, hiện có tất cả 4 ngôn tháo, trong đó tháp lớn nhất là Ponagar với chiều cao 23m nằm ở phía trước, chính giữa là Tháp Dinh Ông, tháp Dinh Cố, sau đó còn có tháp Dinh Cô, tháp Dinh Cậu. Chiêm ngưỡng kiến trúc của quần thể Tháp Bà Ponagar du khách sẽ thấy rõ nét kiến trúc độc đáo và tinh xảo cũng như khâm phục kỹ thuật xây dựng của người Chăm Pa xưa.
Tham gia lễ hội với nhiều hoạt động
Trong khuôn khổ của lễ hội Tháp Bà Ponagar rất nhiều hoạt động và nghi thức độc đáo sẽ được triển khai, chính vì vậy đây là cơ hội tuyệt vời để du khách tìm hiểu về ý nghĩa lịch sử, tôn giáo của Tháp Bà. Ngoài ra du khách có thể tham gia một số hoạt động của lễ hội, xem múa Bóng, hát Văn, thả đèn hoa đăng và rất nhiều hoạt động hấp dẫn khác.
Khám phá ẩm thực Nha Trang đầy hấp dẫn
Đến với lễ hội Tháp Bà Ponagar chắc chắn du khách sẽ không thể bỏ qua trải nghiệm ẩm thực hấp dẫn. Khu vực quanh Tháp Bà có rất nhiều quán ăn ngon, du khách có thể thưởng thức bún chả cá Nha Trang, nem Ninh Hoà, hải sản, tôm hùm Bình Ba… Rộng hơn ở thành phố Nha Trang thì có vô vàn quán ngon và đặc sản hấp dẫn nên khi về tham gia lễ hội du khách đừng ngại tự thưởng cho mình một food tour hoành tráng nhé.
Bỏ túi kinh nghiệm hữu ích khi tham gia lễ hội Tháp Bà Ponagar
Thời gian
Để tham gia lễ hội Tháp Bà Ponagar thì du khách nên lựa chọn thời gian phù hợp, lễ hội diễn ra từ ngày 21/3 đến 23/3 Âm lịch, lúc này thời tiết Nha Trang rất đẹp, đầy nắng và hiếm khi có mưa nên thích hợp để du khách du lịch, tham gia lễ hội cũng như check-in các danh thắng khác ở Nha Trang.
Di chuyển
Từ trung tâm của TP Nha Trang để di chuyển đến Tháp Bà Ponagar thì chỉ cần đi dọc theo cung đường Trần Phú theo hướng Bắc, di chuyển qua cầu Trần Phú thì rẽ vào đường Tháp Bà rồi đi đến cuối đường là tới nơi. Do Tháp Bà chỉ cách trung tâm 2km nên du khách có thể lựa chọn xe máy, bus, taxi hay ô tô để đến tháp.
Lưu ý
Lễ hội Tháp Bà Ponagar rất linh thiêng, quy mô lớn được cử hành với nhiều nghi thức trang trọng. Chính vì vậy khi tham quan vào dịp này, du khách cần du khách nên lưu ý mặc trang phục kín đáo, lịch sự để đảm bảo sự tôn nghiêm. Không nên ăn to nói lớn, khiếm nhã hay dùng những từ ngữ không phù hợp về nữ thần Ponagar. Không mang theo đồ ăn, thức uống từ bên ngoài vào tháp hay xả rác bừa bãi. Thời tiết Nha Trang những ngày diễn ra lễ hội sẽ tương đối nắng nên hãy chuẩn bị đầy đủ ô, mũ, kính râm và thoa kem chống nắng để bảo vệ da.
Du lịch Nha Trang và tham gia lễ hội Tháp Bà Ponagar chắc chắn sẽ là một hành trình thú vị để du khách không chỉ có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc độc đáo, nổi tiếng từ lâu của danh thắng này mà còn có cơ hội trải nghiệm và khám phá những nét đẹp văn hoá tâm linh độc đáo.
Hồng Thọ
Theo Báo Thể Thao Việt Nam
Đăng bởi: Tùng Lê Đức
