Chùa Tây Thiên nằm ở góc Đông Nam của đàn Nam Giao, thuộc địa phận xã Thuỷ Xuân, giữa một khu rừng thông già, do Hoà Thượng Lâm Tịnh, thuộc đời 41 dòng Lâm Tế sáng lập năm 1902.

Toàn cảnh ngôn chùa Tây Thiên Di Đà, một trong những ngôi chùa cổ nổi tiếng ở Huế

Lúc đầu đây chỉ là một thảo am gọi là Thiếu Lâm trượng thất. Năm 1904 chùa được xây thêm và được đổi tên là Thiếu Lâm Tự. Năm 1926 vua Khải Định góp phần trùng kiến và đặt tên là Tây Thiên Phật Cung Tịnh Xá.

Cổng tam quan của ngôi chùa với 4 cột trụ lớn, trên có nhiều câu đối

Năm 1933 vua Bảo Đại ban sắc tứ Tây Thiên Di Đà Tự. Chùa hiện còn lưu giữ bình bát của ngài Tâm Tịnh với sáu bức tranh thập bát La Hán cỡ lớn, tượng gỗ Huệ Viễn thiền sư, người đề xướng pháp môn tịnh độ, do một Phật tử mang từ Trung Quốc về cúng, và một bức tượng Phật A Di Đà do vua Khải Định và nhiều Phật tử thời bấy giờ đúc và dâng cúng.

Chính điện ngôi chùa với kiến trúc cổ kính, độc đáo

Năm 1935 nơi đây là trường đại học Phật giáo do Hoà Thượng Thích Giác Nhiên (sau này là Tăng Thống), đệ tử ngài Tâm Tịnh làm giám đốc. Hoà Thượng Tâm Tịnh đã có 39 đệ tử đắc pháp, trong đó nổi tiếng nhất ngoài Hoà Thượng Giác Nhiên, Tăng Thống thứ hai của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, còn có Hoà Thượng Giác Tiên, khai sơn chùa Trúc Lâm, Giác Nguyên, kế vị trụ trì chùa Tây Thiên, Giác Thanh (Đôn Hậu), trụ trì chùa Thiên Mụ, Giác Hạnh, trụ trì chùa Vạn Phước, Giác Hải, khai sơn chùa Giác Lâm, Giác Bổn trụ trì chùa Từ Đàm và Từ Quang, Giác Ngạn, trụ trì chùa Kim Đài, Giác Viên, khai sơn chùa Hồng Khê.