Chùa Bút Tháp Bắc Ninh – Di sản vững bền theo thời gian

Chùa Bút Tháp là một trong những danh lam cổ tự đẹp nhất vùng đồng bằng châu thổ Bắc Bộ. Ngôi chùa không những giữ được kết cấu kiến trúc nguyên bản mà còn chứa đựng nhiều kiệt tác điêu khắc đá và gỗ.

Chùa Bút Tháp Bắc Ninh – Di sản vững bền theo thời gian

Chùa Bút Tháp nhìn từ trên cao. Ảnh: Khoa học và Đời sống.

Ảnh: disanvanhoathuanthanh.

Chùa Bút Tháp, tên chữ là “Ninh Phúc tự” cách Hà Nội khoảng gần 30km và cách chùa Dâu 3km. Ngôi chùa nằm bên bờ sông Đuống, thuộc xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành.

Chùa Bút Tháp cổ kính. Ảnh: dangcongsan.vn.

Chùa được xây dựng vào thời vua Trần Thánh Tông. Tọa lạc trong một khuôn viên rộng, chùa Bút Tháp có kiến trúc thành nhiều tòa nhưng được ngăn cách bởi những khoảng trống lộ thiên.

Toàn cảnh chùa. Ảnh: bacninh.gov.vn.

Chùa nhiều lần được trùng tu, tôn tạo. Nhưng lần trùng tu lớn nhất là vào đầu thế kỷ XVII, thời Lê – Trịnh. Trong lần trùng tu này, ngôi chùa có quy mô lớn, kiến trúc theo kiểu “Nội công, ngoại quốc” và có sự đóng góp công đức to lớn của hoàng thái hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc.

Lối vào chùa. Ảnh: bacninh.gov.vn.

Lần trùng tu gần đây nhất là vào giai đoạn những năm 1992 – 1996, nhưng về cơ bản, kiến trúc xưa vốn có của chùa vẫn gần như nguyên vẹn và được đánh giá là ngôi chùa cổ hoàn chỉnh nhất còn lại ở Việt Nam.

Mái chùa cổ kính. Ảnh: Khoa học và Đời sống.

Toàn bộ kiến trúc chính của chùa Bút Tháp quay theo hướng Nam, theo đạo Phật đây là hướng của trí tuệ. Khu trung tâm gồm 8 nếp nhà ngang, chạy song hành trên một trục dọc.

Cầu đá. Ảnh: Khoa học và Đời sống.

Tiền đường và 2 dãy hành lang, hậu tổ đã tạo thành chữ “Quốc”. Từ tòa tiền đường đến chính điện thì tạo thành chữ “Công”, từ chính điện qua cây cầu đá và tòa cửu phẩm liên hoa cũng tạo thành những chữ “Công”.

Tháp Báo Nghiêm. Ảnh: Khoa học và Đời sống.

Trong chùa Bút Tháp có tháp Báo Nghiêm, là ngọn bảo tháp bằng đá độc đáo và nổi bật. Tháp Báo Nghiêm như cây bút khổng lồ, có 5 tầng với một đỉnh xây bằng đá xanh, xung quanh tháp có hoa văn sinh động. Tầng dưới cùng của tháp có 13 bức chạm đá nghệ thuật. Tháp là sự kết hợp của nghệ thuật ghép đá với nghệ thuật điêu khắc tinh xảo của nghệ nhân xưa.

Tượng Phật Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn. Ảnh: Báo Dân tộc và Phát triển.

Chùa Bút Tháp có một bảo vật đặc biệt, là tượng Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn, kiệt tác của nền điêu khắc Việt Nam. Tượng cao 3,7m; ngang 2,1m; có 11 đầu, 42 tay lớn và 904 tay nhỏ, trong lòng mỗi bàn tay có một con mắt.

Cửu phẩm liên hoa. Ảnh: Phật giáo.

Thượng điện chùa được bố trí tượng các vị như Thích Ca Tuyết Sơn, Văn Thù, Phổ Hiền và 18 vị La Hán. Những pho tượng này và bàn thờ, hương án, các tấm phù điêu đều là tuyệt kỹ về điêu khắc và nghệ thuật sơn son thếp vàng.

Ảnh: @dungg.diamond.

Ảnh: @hooaaanng.

Cây cửu phẩm liên hoa ở chùa cũng là một tác phẩm hoàn mĩ. Đây là tháp gỗ hình bát giác, xếp 9 tầng theo kiểu tòa sen, thể hiện 9 kiếp tu của Đức Phật. Tháp có thể xoay được mà không phát ra âm thanh. Hiện nay, ngoài chùa Bút Tháp, Việt Nam chỉ còn 2 cây cửu phẩm liên hoa ở chùa Phẩm và chùa Giám (Hải Dương).

Ảnh: @plkdenoetique.

Ảnh: @tieuphongthan.

Nhiều thế kỷ qua, chùa Bút Tháp vẫn là di sản có giá trị vô cùng quý báu mà người xưa để lại. Nơi đây luôn là một trong những trung tâm Phật giáo có ảnh hưởng lớn và điểm đến hấp dẫn của du lịch tâm linh, thu hút sự quan tâm của nhiều học giả.

Đăng bởi: Bảo Ngọc