Nhà thơ Bằng Việt có tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng, sinh năm 1941 tại phường Phú Cát, thành phố Huế, lớn lên ở Hà Tây, học phổ thông tại Hà Nội. Năm 1961 được cử đi học luật tại Matxcơva (Liên Xô). Từng làm việc ở Hội Luật học, Hội nhà văn Việt Nam, Hội Văn nghệ Hà Nội. Đã in các tập thơ: Hương cây - Bếp lửa (chung với Lưu Quang Vũ, 1968), Những gương mặt - Những khoảng trời, Đất sau mưa (1977), Khoảng cách giữa lời, Phía nửa mặt trăng chìm (1995), Ném câu thơ vào gió, Thơ trữ tình (2002)...chúng mình xin giới thiệu những bài thơ hay của nhà thơ Bằng Việt.

Bài thơ: Mùa mưa
Bài thơ: Em đừng ghen với quá khứ
Bài thơ: Bách thảo
Bài thơ: Khoảng cách giữa lời
Bài hơ: Em và tôi
Bài thơ: Đi chợ tết
Bài thơ: Nghĩ lại về Pauxtôxpki
Bài thơ: Thơ tình ngày biển động
Bài thơ: Mẹ
Bài thơ: Bếp lửa

Bài thơ: Mùa mưa

Mùa mưa

Thơ Bằng Việt

Tháng Ba, săng lẻ vừa ra lá,Rừng lại mù mưa… Nước ngập rồi!Xe đi trầy trụt, đường trơn quáÁo quần mốc hết, bạn gùi ơi!Kho bắc cao lên sát mái nhàTừng đàn kiến cánh nối nhau ra,Những chùm mốc trắng lan theo gióCơn lũ vừa im lại thốc qua.Vắng tiếng người đi phía cửa rừngNúi đặc sa mù, buốt thấu lưng,Cây dựng thành cao, che kín mắtLũ suốt đêm ngày, lội nhớp chân!Em vẫn như xưa, thầm lặng thế,Giữa rừng săng lẻ, nhựa trào dâng…Hoa trắng tưng bừng như tuổi trẻ,Em với rừng sâu, suốt tám năm!Binh trạm 12, xuân 1973
Nguồn: Bằng Việt, Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010

Bài thơ: Mùa mưa

Bài thơ: Em đừng ghen với quá khứ

Em đừng ghen với quá khứ

Em đừng ghen với những thoáng say mêTrong giấc mơ hoa niên, chỉ bay mà chẳng đứng!Cơn gió nhỏ giữa chiều thu lơ lửngBúp lá bên đường cũng thức dậy tình yêu!Và mùa hè đầy ắp tiếng ve kêuHoa sen thắm đưa hương mười sáu tuổi,Và những cái nhìn rất vộiSuốt cả mùa trăng, mùa trăng, mùa trăng…Em đừng ghen với quá khứ trong anhNhững khuôn mặt đi qua, nụ cười và nước mắt,Tuổi trẻ rì rầm những đêm không tắtThuở tình yêu như cánh gió không bờ!Nhưng chỉ tới hôm nay, lắng hơn hết bao giờKhi chỉ có em thôi, mới thành đời sống thật,Em ghen chi những điều đã mấtNhư ánh sáng cầu vồng, bong bóng những cơn mưa!*Em từng khêu bấc dầu, những năm tháng gay goKhông phải để đọc thơ, mà để ngồi vá áo,Em từng xách ba lô vẹo người trong mưa bãoCho kịp chuyến xe tàu đi công tác nửa đêm…Khi chia tay, em chỉ biết lặng nhìnChân trời đỏ, ánh đèn pha dữ dội…Đôi mắt thẳm sâu, không còn có tuổiVừa gan góc lạ lùng, vừa yếu đuối, ngây thơ…Thiêng liêng sao những phút ấy bây giờ!Quá khứ đâu làm bận bịu hai ta,Mà chỉ có hôm nay, những ngày đang sống thật,Khi ta chỉ là ta, sau nhiều phen đánh vậtCuộc đời càng khó khăn, càng phải biết thương đời!Quá khứ đã thành xa xỉ lâu rồiTất cả tâm hồn anh có dừng đâu ở đó!Chỉ tụ lại trong em mọi vui buồn sướng khổ…Em đừng ghen với quá khứ trong anh!1971
Nguồn: Bằng Việt, Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010

Bài thơ: Em đừng ghen với quá khứ

Bài thơ: Bách thảo

Bách thảo

Bách thảo hồn xưa cũCông viên đã quá giàHoa còn gì đâu nữaLá khô đầy lối qua!Ngựa voi về vườn LángNúi rêu phong một mìnhHàng rong chiều quạnh vắngLeo lét ngọn đèn xanh.Nhưng có phải không emCó một thời, ở đó…Có một mùa, ánh trăng…Có một chiều, tuổi nhỏ…Thế đủ là tất cả,Dẫu công viên đã giàDẫu cây giờ trụi láDẫu cỏ giờ không hoa!1989
Nguồn: Bằng Việt, Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010

Bài thơ: Bách thảo

Bài thơ: Khoảng cách giữa lời

Khoảng cách giữa lời

Biết làm sao! Chúng ta quá nhiều lờiNgay ở chỗ lẽ ra cần nói ngắn!Bao lần em lẳng lặngĐủ khiến tôi bàng hoàng!Khi phần nói lấn hết phần được sốngLấn hết mọi điều tiềm ẩn giữa câuThì vạn câu thơ cũng thành rẻ rúngLiệu còn gì vang vọng nữa trong nhau?…1983
Nguồn: Bằng Việt, Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010

Bài thơ: Khoảng cách giữa lời

Bài hơ: Em và tôi

Em và tôi

1Em có nét buồn sâu như ngọn gióThổi lang thang qua năm tháng hao gầy,Tôi có chút buồn xa như vạt cỏKhuất chìm sau cát bỏng đến chân mây…Khi quay lại nhìn nhau trong khoảnh khắcGió qua truông thương cỏ cháy ven trời,Chỉ em biết, cỏ rồi xanh mút mắt,Chỉ một mình em biết – cỏ là tôi!2Em có thể có gì xa cách lắmNhững ưu phiền chưa nói hết cùng tôi,Mưa sau núi trải về xa thẳm thẳmLối em đi, mù xoá dấu chân rồi…Nhưng gương mặt qua sa mù trẻ lạiTươi như sương mà lãng đãng như sương…Có thể hoá hồ ly trong truyện cổCó thể hoá nàng tiên trong cuộc đời thường.Tôi chớp mắt…chờ phút giây huyễn hoặc!?!Em vẫn vô tâm, lặng lẽ như thiền…Nếu hoá nước, hẳn hoá nguồn trong suốt,Chỉ một mình tôi biết – đó là em!1999
Nguồn: Bằng Việt, Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010

Bài hơ: Em và tôi

Bài thơ: Đi chợ tết

Đi chợ tết

Bản Sán Dìu xanh hơi khói lênSương ủ cành xuân, đất ẩm mềmHôm nay xuống chợ như đi hộiKhi chị cài hoa lên áo em!Bản Sán Dìu bắn máy bay rơi!Hôm nay đi chợ quên đường thôi!Bốn bên thắt nút dây lưng tíaAi cũng cùng em chia nỗi vui…Một thoáng rồng lên núi ngậm tămLăn lộn xông pha tính hướng tầm,Công đi săn Mỹ như săn thúChửa bắn rơi xong, bụng chửa mừng!Bản Sán Dìu thắng xong, trẻ quá!Vồng cải vàng hoe, tươi tắn lạ!Em xuống triền núi dốc như sayMùi cúc thơm khi nào không hayQuay lại nhìn bóng mây Tam ĐảoBiết chị đang ngồi trực đổi phiênHôm nay chị đi chợ mua nhiều lắmChị ngóng lâu về đến phát ghen!Nhưng vui chân quá, vui chân thế!Chị ơi, thôi chị chẳng nên hờn.Hôm nay đi chợ quên đường nhá!Đánh Mỹ rồi, em lại trẻ con!…1967
Nguồn: Bằng Việt, Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010

Bài thơ: Đi chợ tết

Bài thơ: Nghĩ lại về Pauxtôxpki

Nghĩ lại về Pauxtôpxki

1Đồi Trung du phơ phất bóng thông già,Trường sơ tán, hồn trong chiều lặng gió,Những trang sách suốt đời đi vẫn nhớNhư đám mây ngũ sắc ngủ trong đầu!”Lẵng quả thông” trong suối nhạc nhiệm màuHay “Chuyến xe đêm” thầm thì mê đắm,Mùi cỏ dại trên cánh đồng xa thẳmMột bầu trời vĩnh viễn ướp hương hoa…Có thể ngày mai ta cũng đi quaMột cánh cửa nao lòng trong truyện “Tuyết”,Có tiếng chuông rung và con mèo ÁckhípÁnh nến mơ hồ như hạnh phúc từng mong…Xa xôi sao… Thời thơ ấu sau lưng!2Nhưng không phải thế đâu, không phải thế đâu,cuộc đời không phải thế!Giọt nước soi trên tay không cùng màu sóng bể,Bể mặn mòi, sôi sục biết bao nhiêuKhi em đến bên anh trước biển cả dâng triều…Ta thu hết xa khơi vào trong lồng ngực trẻDám thử mọi lo toan để vạch dấu chân trời,Dấu xanh thẳm khi bình minh vụt đếnDấu đen rầm khi đáy bóng đêm trôi…Và hạnh phúc vỡ ra như một nốt đàn căng,Nốt cao quá trong đời xao động quá,Hạnh phúc cực hơn mọi điều đã tảLại ngọt ngào, kỳ lạ, lớn lao hơn!Anh đã đi qua bão lốc từng cơnCây rung lá trong chiều thanh thản nhất,Anh qua cả màu không gian ngây ngấtMột tiếng thầm trong nắng mới lao xao…Em đã đến rồi đi như một giấc chiêm bao!3Bây giờ, anh biết nói gì hơn?Có thể, ngày mai thôi… Có thể…”Hoa tóc tiên ơi! Sớm mai và tuổi trẻ…”Lật trang nhật ký nào cũng chỉ xát lòng thêm!Pauxtốpxky là dĩ vãng trong emThành dĩ vãng hai ta. Bây giờ anh ngoảnh lại:Nhưng không phải thế đâu, không phải thế đâu,anh hiểu rằng không phải,Như tuổi thơ, vừa đó đã xa vời!Đưa em đi… Tất cả thế xong rồi…Ta đã lớn. Và Pauxtốpxky đã chết!Anh vẫn khóc khi nghĩ về truyện “Tuyết”,Dầu chẳng bao giờ mong đợi nữa đâu em!1969Cônxtantin Pauxtốpxky (1892–1968): Nhà văn Nga, thần tượng của tuổi trẻ một thời, với những truyện ngắn nổi tiếng như: “Lẵng quả thông”, “Chuyến xe đêm”, “Tuyết”… và nhiều tác phẩm khác, có phong cách lãng mạn cao thượng, có bút pháp phóng túng, tràn đầy lòng cảm thương và trân trọng con người, cũng như những khát vọng cháy bỏng về hạnh phúc con người.
Nguồn: Bằng Việt, Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010

Bài thơ: Nghĩ lại về Pauxtôxpki

Bài thơ: Thơ tình ngày biển động

Thơ tình ngày biển động

“Giọt nước soi trên tay không cùng màu sóng bể”(Nghĩ lại về Pauxtôpxky, 1969)Chưa bao giờ anh ước đâu emMột ngôi nhà, bão dừng sau cánh cửa…Trời ơi! Buổi sớm quá chừng thơm!Anh hít thở mùa sen, năm anh mười tám tuổi,Một ánh vui táo tợn của mùa hèKhi những vệt ong hôn vào nhuỵ hoa cháy bừngnhư vệt lửa,Những trận lốc, những cơn mưa trước hồn anh bỏ ngỏ…Và ngôi nhà, bão dừng sau cánh cửa,Đã bao giờ anh ước đâu em?*Rất nhiều chuyện qua rồi. Rất nhiều chuyệngiống như quên,Sau tuổi hai mươi, ngỡ không cần đến nữa:Chút xôn xao trong hàng cây nắng nhỏ,Giọt nước tròn rung rinh trong lá senCả gợn sóng mơ hồ trong ánh mắt riêng emMàu trời xám mênh mông ngày động biểnCánh bướm mai hồng, cơn mưa chiều tím,Một cửa sổ lặng thầm chi chút đếm sao rơi…Hạnh phúc ta cần, thực cũng giản đơn thôiNhư chỉ ở trước ta trên một tầm tay vớiNgỡ rảo bước là sớm chiều sẽ tớiSuốt một đời, sao vẫn giục mình đi?Em có thể là gì sau trang sách Pauxtốpxky?Là một ánh bình minh xanh mờ không thể tắt,Hay hương mát rừng thông cao ẩm ướt,Một bóng mây khắc khoải cả mùa hè?Anh không biết dãy phố ta đi hôm ấy gọi là gì?Không biết lá cây trên đầu sao buổi chiều phát sáng?Giọt nước mắt khác xưa giữa tình yêu, tình bạn,Những kỷ niệm nơi này xáo trộn với nơi kia…Anh và em (chỉ thế thôi). Mà không có Pauxtôpxky,”Ta đã lớn. Và Pauxtốpxky đã chết!”Chỉ còn lại cuối cùng những cảm thông da diếtCủa tất cả những gì vừa có lại vừa không!*Tất cả có vậy thôi! Em – màu trong suốt của trời xanhtrên phố thợ,Chỗ mặn nhất của đầu bọt sóng tự khơi xa…Lại cũng là vết thương của anh, tuổi thơ của anh,nơi ẩn kín của hồn anh bão tố,Lá cỏ bồng gió ru trên bãi cát khô cằn,Đốm lửa nhỏ bất ngờ trong một đêm ngủ rừng,hai bàn tay lạnh cóng,Hay màu ngói đỏ đầu tiên, sau cả cuộc chiến tranh dài!Em thao thức mãi trong anh Tình Yêu lớn –Yêu Người,Yêu những thứ bị tàn phá đi, bây giờ cần dựng lại,Yêu một cái cây, tự lúc gây mầm cho đến khi ra trái,Yêu mọi nét đẹp của Đời,để bồi đắp, sản sinh thêm…*Chưa bao giờ anh ước đâu emMột ngôi nhà, bão dừng sau cánh cửa!Hải Phòng, 1975
Nguồn: Bằng Việt, Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010

Bài thơ: Thơ tình ngày biển động

Bài thơ: Mẹ

Mẹ

Con bị thương, nằm lại một mùa mưaNhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽNhà yên ắng, tiếng chân đi rất nhẹ,Gió từng hồi trên mái lá ùa qua.Nhớ vườn cây che bóng kín sau nhàTrái chín rụng suốt mùa thu lộp độpNhững dãy bưởi sai, những hàng khế ngọt,Nhãn đầu mùa, chim đến bói lao xao…Con xót lòng, mẹ hái trái bưởi đàoCon nhạt miệng, có canh tôm nấu khếKhoai nướng, ngô bung, ngọt lòng đến thếMỗi ban mai toả khói ấm trong nhà.Ba con đầu đi chiến đấu nơi xaTình máu mủ mẹ dồn con hết cả,Con nói mớ những núi rừng xa lạTỉnh ra rồi, có mẹ, hoá thành quê!”Ông mất lâu rồi…” – Mẹ kể con ngheNhững chuyện làm ăn, những phen luân lạc,Mắt nhoà đục và mái đầu tóc bạcCả cuộc đời chèo chống bấy nhiêu năm…Những lúc hiếm hoi, mưa tạnh, trời trăng,Mẹ hể hả ngắm con hồng sắc mặtCon ra ngõ, núi chập chùng xanh ngắtLại tần ngần nói với mẹ ngày đi.Mẹ cười xoà, nước mắt ứa trên mi:- “Đi đánh Mỹ, khi nào tau có giữ!Súng đạn đó, ba lô còn treo đó,Bộ mi chừ đeo đã vững hay chăng?”…Ôi mẹ già trên bản vắng xa xămCon đã đi rồi, mấy khi trở lại?Dằng dặc Trường Sơn những mùa gió tráiNhững mùa mưa bạc trắng cả cây rừng!Con qua đâu thấy mái lá, cây vườn,Cũng đất nước, phơ phơ đầu tóc mẹ…Từng giọt máu trong người con đập khẽ,Máu bây giờ đâu có của riêng con?1972
Nguồn: Bằng Việt, Tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010

Bài thơ: Mẹ

Bài thơ: Bếp lửa

Bếp lửa
Thơ Bằng Việt

Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưa!Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏi,Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy,Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháuNghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!Tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửaTu hú kêu trên những cánh đồng xaKhi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà?Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế.Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!Mẹ cùng cha công tác bận không về,Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà,Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên trở về lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn,Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận bây giờBà vẫn giữ thói quen dậy sớmNhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi,Nhóm niềm xôi gạo mới, sẻ chung vui,Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ…Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa!Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu,Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:- Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?…Kiev, 1963Nguồn:1. Hương cây – Bếp lửa, NXB Văn học, 19682. Bếp lửa, NXB Văn học, 2005
3. Bằng Việt, tác phẩm chọn lọc, NXB Hội Nhà văn, 2010