Giang Nam tên thật là Nguyễn Sung, sinh ngày 2/2/1929. Các bút danh khác có Châu Giang, Hà Trung, Lê Minh (sử dụng trên báo chí công khai xuất bản ở miền Nam dưới chế độ Mỹ - Ngô Đình Diệm từ 1955 đến 1960). Quê quán: xã Ninh Bình, huyện Ninh Hoà, tỉnh Khánh Hoà. Các giải thưởng văn học: Giải ba về truyện ngắn của báo Thống Nhất năm 1960: truyện ngắn "Những người thợ đá"; Giải nhì về thơ tạp chí Văn nghệ năm 1961: bài thơ "Quê hương"; Giải thưởng văn học Nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu (1960 - 1965) của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam về thơ: tập thơ "Quê Hương". chúng mình xin giới thiệu những bài thơ hay của ông.

Bài thơ: Khúc mở đầu
Bài thơ: Người con gái Sài Gòn
Bài thơ: Mười năm
Bài thơ: Vô duyên
Bài thơ: Chùm tứ tuyệt cho em
Bài thơ: Trước tờ giấy trắng
Bài thơ: Lá thư thành phố
Bài thơ: Tiếng nói Việt Nam
Bài thơ: Nghe em vào đại học
Bài thơ: Quê hương

Bài thơ: Khúc mở đầu

Khúc mở đầu

Thơ Giang Nam

Vậy là đã ba mươi nămCác Anh ra điTrong cái đêm mùa xuân đầy tiếng súngCái đêm đỏ cờthành phố Sài Gòn náo động…Ai, trong dòng người hôm nay cuồn cuộn trên đường phốCòn nhớ các Anh?Những em bé ra đời giữa xóm nghèo ngập ngụa rác bùnĐã thành những chàng traiNhững người vợ năm xưa mặc áo vá vaiChe giấu và nuôi chồng đánh giặcTóc họ bây giờ có bao nhiêu sợi bạcAi còn nhớ họAi còn nhớ các Anh?Vậy là đã ba mươi nămCác Anh ra đi và không trở lạiThắp giữa Sài Gòn ngọn đuốc thiêng chói lọi”Mỹ không thể thắng chúng tôiDù có trong tay nửa triệu quân hùng hổDù đã san bằng bao nhiêu làng quê Việt Nam nghèo khổ”Những người “Việt cộng” thông minhCó mặt ở mọi nơiĐánh vào những lúc bất ngờTrước sự bàng hoàng của các chủ nhân Lầu Năm GócMười năm hai muơi năm sauNhững vị tướng bốn sao, năm saoNhững nhà chiến lược tài baĐã viết bao nhiêu sách về các AnhĐể thanh minhĐể làm bé điChiến công của những người bình thường và bất tửAnh Ba ơiCái đêm các Anh đánh vào toà Đại sứ Hoa KỳChúng tôi đang ở một vùng venHồi hộp chờ tinTừ cái “Quầng sáng bồn chồn thuơng nhớ ấy”Chúng tôi chờ tinTừ những sư đoàn chủ lực đang hành quânChúng tôi chờ tinTừ những dòng sông âm thầm dân công ra phía trướcHọ đi về phía các AnhVề phía mùa xuân. Về phía Sài GònThành phố đau thuơng nhưng không bao giờ khuất phụcÔi cái năm sáu tám huyền thoạiMở đầu bằng những lời thơ”Nam Bắc thi đua đánh giặc MỹTiến lên, toàn thắng ắt về ta”Vậy là đã ba mươi năm
Những ai còn nhớ…
Thông tin chi tiết:

Nguồn: Ánh chớp đêm giao thừa (trường ca), Giang Nam, NXB Quân đội nhân dân, 1998

Bài thơ: Khúc mở đầu

Bài thơ: Người con gái Sài Gòn

Người con gái Sài Gòn

Đêm không ngủ. Chân trời bầm pháo sángSài Gòn nghe bom nổ rất gầnĐất rung chuyển. Và ánh đèn vụt tắtMặt người nhoà đi trong màu đen chiến tranhĐêm không ngủ. Ai reo chè ngoài phốMòn mỏi canh khuya tiếng guốc đi vềMột Sài Gòn bao năm rồi vẫn thứcTrong tiếng gầm của pháo, của xeĐêm không ngủ. Bỗng dưng trào nước mắtNghe gót dày đinh đau nhức vỉa hèNghe nhạc trỗi một bài ca man dạiNghe tiếng cười thác loạn, rủ rêChúng đang tự đốt mình trong men rượuTrong lụa là và những cặp môi hônChúng đang vui sau những giờ bắn giếtMáu Việt Nam trong túi chúng thành vàngNgày mai lũ chúng đi về đâuÔi những kẻ chỉ sống bằng tội ác!Đêm không ngủ nghe vọng về khúc hátCủa những tháng năm, của những cuộc đờiCon sông mang tên thành phố sáng ngờiĐêm nay nữa có đưa Anh trở lạiQua vùng trắng, con cuốc kêu khắc khoảiNgười đầu sông thương nhớ kẻ cuối sôngNằm nghe hơi thở ấm của conTrong muôn tiếng của thời gian chảy xiếtTrong nỗi nhớ thiêu cháy từng tờ lịchMuốn có cánh bay đến những chân trờiCon hãy ngủ ngon, mẹ không hát ru hờiKhi bom nổ và xiềng rung loảng xoảngHãy ngủ bình yên để mai này khôn lớnCâu hát mẹ ru dành tiễn con lên đườngCon sẽ đi dưới hàng cau quê hươngCó cánh cò bay, có chiều ráng đỏMàu bùn đất ngàn năm vẫn đóMột quê hương thực sự của mìnhHãy ngủ yên và biết đợi chờHỡi những quả mìn tròn xoe có mắtLửa nghìn độ hãy chôn sâu, nén chặtCho một ngày sắt thép chảy, chúng ta quaHãy ngủ yên và biết đợi chờHỡi khẩu súng mang nghĩa tình đồng chíKhi đất nước thề không làm nô lệNghìn gió hôm nay góp cho bão ngày maiMắt kẻ thù đỏ như hòn thanĐã bao lần nhói lên da thịt chịĐã bao lần chị ôm con thủ thỉNói với người xa, cũng là nói với mìnhChúng là bóng đêm che khuất bình minhLà cái chết chúng căm thù hạnh phúcEm sợ lắm, những ngày dài tù ngụcCòn bao lâu nữa, hở Anh?…”Xe Mỹ cán người, bà con ơi đuổi theo”Tiếng ai gọi vang vang đường phốVà tiếng súng, tiếng bàn chân hối hả- “Đánh chết tụi Mỹ đi, nợ máu chúng phải đền”Xe cảnh sát, xe hiến binh còi hụ như điênKhông ngăn nổi làn sóng người lao tớiNhững bác xích lô, cánh tay trần đen đủiNhững em nữ sinh ôm cặp, tóc rối bờiMẹ nằm trên manh chiếu tả tơiVương vãi quanh mình gánh hàng bé nhỏHạt bắp hạt xôi từng nuôi ta đóTừ ngày xưa, ngày xưa…Mãi mãi mẹ không còn quạt giấc ngủ em thơMãi mãi mẹ vẫn mơ một căn phòng ấm cúngVuốt mắt cho mẹ hôm nay là cháu con, bè bạnThủ Thiêm, cầu Ông Lãnh, Thị NghèQuân giết người đáng nguyền rủa, hãy ngheNỗi căm giận của đất này cháy bỏngTrả lại chúng taTrả lại chúng taNhững cuộc đời tảo tần khuya sớmGạch, đá ném vào cảnh sát như mưaChống với hoả tiễn, dùi cui chỉ có lòng ngườiÁo rách toạc, mồ hôi lăn trên máAi ngã đó còn quát to: Đừng sợAnh níu xe cho em nắm tay bạn cản đườngNgười bị lôi đi, mắt mở trừng trừng- Bà con ơi, này quốc gia, độc lập!Quằn quại trong khói caytay bật máu vẫn ôm ghì lấy đấtTrước lũ hung thần mang mặt nạ, không timÔi phải đứng nhìn tội ác, lặng imNước mắt chị trào ra, chị nuốt vào mằn mặnSao thịt da này không là bom nổ mạnhSao tia mắt này không là lửa đốt xe!Chúng sẽ vùi mẹ nơi nào, lén lút khi đêm vềKhông nấm mộ và không người khócChỉ có cô đơn và tủi nhụcÔi đất mẹ nằm cũng là đất của cha ôngKhi kẻ làm ra luật pháp là bọn cướp ngồi trên xe tăngKhi người chủ nhà không còn nhà để ởÔi những em gái mồ côi bới rác nuôi em và chết trong lặng lẽBên những buynh đinh chọc trời và bao cát, súng liên thanhChúng phải trả cho ta không chỉ màu xanhChúng phải trả cho ta không chỉ máu và nước mắtĐi giữa Sài Gòn trong tiếng gầm xích sắtNói gì với mẹ, mẹ ơi!Bỗng nhớ một vùng quê ngoại xa xôiNơi đó hai muơi năm chưa bao giờ im tiếng súngNơi đó cây chết khô và đất thì nóng bỏngNơi đó người sống dưới hầm bên những hố bomNơi đó mẹ đã ra đi như một anh hùngBông huệ nở hồng như sắc cờ trên gò cao mẹ nghỉNơi đó em gái thân yêu đã thành dũng sĩÔi con bé năm nào đã giận chị, bỏ cơmCủ Chi, Củ Chi… cũng bụi tầm vông, con rạch, mảnh vườnGang tấc đấy mà nhớ thương vời vợiNgười xa quê nghe nhiều hơn đất gọiBiết sống thuỷ chung, sống làm thép, làm đồngTrời xanh cao báo hiệu một cơn giôngCó tiếng tu hú kêu từ nơi nào sâu thẳmNhư trong mơ, những dãy phố dài vô tậnDưới lửa hè rám mặt, bùng sôiÔi chị thèm làm sao được nói tiếng nói con người”Tao là Việt cộng đây” trước một bầy dã thúAnh thân yêu, giờ đang ở nơi nào súng nổVì Sài Gòn, vì tất cả máu đổ raÔi chị thèm được sống như hôm quaGiặc đến, lên vành đai đánh giặcNgủ rất yên trong tiếng gầm đại bácCó xóm, có làng chia vui chia đauSài Gòn ơi, bằng tiếng kêu maLũ cú vọ muốn ghì đêm vào ngực chúngChúng sợ mặt trời mọc lêntừ những hẻm nghèo nước đọngChúng sợ đốm than hồng ta ấp ủ kiên trinhChúng sục sạo, chúng tìmđiều bí mật không tênThành phố không một giờ yên nghỉSau cánh cửa mỗi gia đình là nỗi đau vò xéNgày mai ai bị giết? Ngày mai ai vào tù?Lửa rồi soi rõ mặt kẻ thùLửa rồi đốt những phi trường chất đầy bom xăng đặcVà những buynh đinh, những buynh đinh tội ác
Ôi người giữ lửa không tên, người giữ lửa cho đời…
Thông tin chi tiết:

Năm sáng tác: 1998
Nguồn: Ánh chớp đêm giao thừa (trường ca), Giang Nam, NXB Quân đội nhân dân, 1998

Bài thơ: Người con gái Sài Gòn

Bài thơ: Mười năm

Mười năm

Mười năm ta lại gặp taĐêm về giành lại quê xa đợi ngườiVui sao nghe tiếng em cườiMảnh trăng đồng chí giữa trời sáng trưngCon đường sỏi đỏ qua rừngBông cơm nếp nở thơm lừng áo anhĐoàn quân đầu bịt khăn rằnSúng dài chấm đất mắt quầng tay chaiNhớ đâu dồn lại một ngàyĐồng bò máu chị dải đầy đường chuôngEm nghe biển gọi đêm buồnMuốn hôn song cả tâm hồn chị yêuNhanh lên đồng chí quê nghèo chờ taBiết mấy trăm chiều chờ taTa về từ chiến khu xaVới mẹ nổi lửa, với cha thiêu đồnChắc trên hòn giữ đá bànNổi mã la uống rượu cần càng sayBắp rang còn âm bàn tayNuôi ta như bát nước đầy ngày xưaMười năm ta lại gặp taVui xa ngày hội làng xa xóm gầnĐất vui giành được mùa xuânChị ơi! Biển vẫn thét gầm mà vuiNgười đi rực rỡ bên ngườiTrồng trên bãi bắn hoa cười cho aiNghe còn sáo mở luống cầyNghe dòng sông động những ngày chợ phiênCờ bay trên ngọn sầu riêngCô du kích nhỏ đứng lên thật rồiHỡi người anh áo mòn vaiĐắng cay đã lắm ngọt bùi chưa quenNghĩ gì mà bỗng lặng imMắt rưng ngước nhìn lên Bác HồMươì năm ta lại gặp taMười năm đất dạy bài ca anh hùngMười năm đặt chân bàn chôngMười năm giữ những dòng sông ngọt lànhSài Gòn đây của các anhÔi mùa xuân ấy ngỡ mình chiêm baoChưa về đá bạc cù laoChị ơi! Biển vẫn thét gào trong emTừng đêm xuất kích từng đêmĐánh giặc Mỹ bằng trái tim quê mìnhEm qua vàm cỏ sóng sanhĐạp lên miểng pháo vượt vành đai xaCàng vui đất rộng bao laNhớ đêm trăng sáng cùng ta xuống đườngMười năm hạt đã thành rừng
Cuộc hành quân vẫn chưa dừng còn đi
Thông tin chi tiết:

Nội dung bài thơ chép theo lời ngâm của NSND Trần Thị Tuyết trên chương trình Tiếng thơ của Đài Tiếng nói Việt Nam.

Bài thơ: Vô duyên

Vô duyên

Gặp bài thơ cũ viết tặng emGiấy đã vàng chưa đến tay người nhậnTrong đáy ba-lô, giữa bao thư bè bạn
Người đã xa rồi, thơ cũng hoá vô duyên…
Thông tin chi tiết:

Năm sáng tác: 1996
Nguồn: “Kiến thức ngày nay” số 230 ngày 10/12/1996

Bài thơ: Vô duyên

Bài thơ: Chùm tứ tuyệt cho em

Chùm tứ tuyệt cho em

Điện nhấp nháy bờ xa, sương lạnhMà vẫn nghe máy nổ dưới chân đèoChợt nhớ sắp vào mùa gieo hạtĐêm ở quê nhà em ngủ được bao nhiêu?(Hồ Balatông Hunggari 1977)Đã hẹn với nhau ngày thắng giặcVề ven rừng cũ hái phong lanNăm năm rồi nhỉ em còn nhớTết ngoài này, lòng ở Trường Sơn.(Hà Nội 1980)Biển nói với em về hạnh phúcVà với anh về những chuyến điĐêm không tiếng sóng nằm thao thứcBiển và em nỗi nhớ tràn đầy.(Hà Nội 1981)Chiều mưa Sài Gòn, gió giật những cành meNghe bão miền Trung thương em một mình bối rốiBao cơn bão đi qua cuộc đời con gáiVẫn mình em chống chọi, vẫn mình em.(Thành phố Hồ Chí Minh 1982)Có cái gì trong nắng, nắng vàng hơnCó cái gì trong xôn xao sóng vỗAnh nhìn đâu cũng thấy màu áo đỏ
Em xa rồi, tất cả nói thay em.

Thông tin chi tiết:

Năm sáng tác: 1985

Bài thơ: Chùm tứ tuyệt cho em

Bài thơ: Trước tờ giấy trắng

Trước tờ giấy trắng

Chị ngồi trước tờ giấy trắngHàng giờ không viết một câuBóng cây ngắn dần theo nắngĐàn trâu chậm chạp qua cầuMái tôn nóng bừng ngột ngạtTrán con lấm tấm mồ hôiCổng đồn mấy thằng lính gácĐứng im như chết lâu rồi!Con bé nhay nhay vú mẹBàn tay nhỏ bé mân mêChum chúm môi hồng nở héChói chang nắng lửa trưa hèCó gì cay cay trong mắtCó gì mằn mặn trên môi…Không, không thể là nước mắt!Cắn răng, quyết giữ cuộc đời!Vụt hiện những ngày kháng chiếnGiành từng góc ruộng bờ aoVụt hiện những ngày trên bếnVẫy khăn anh bước xuống tàu!Chúng muốn em cầm dao cắt ruộtXẻo từng thớ thịt, đường gânCả biển rộng trời xanh bát ngátCủa chúng ta và Tổ quốc yêu thânCon lại khóc ngất trong tiếng thétĐôi tay gầy cuống quýt bíu vai emEm điên mất! Kìa, làn môi mọng ướtRời vú em vẫn còn nút, còn thèm!Có nên viết, để con ta được sốngDù một ngày, một buổi nữa rồi thôi!Em là mẹ, lòng ai không dội sóngTrước tình con, khi bão nổi những cơn dàiChị cầm viết, tần ngần… môi mím chặtBỗng cau mày, ôm vú, mắt rưng rưngCán viết rời tay lăn tròn xuống đấtDấu răng con trên đầu vú tím bầm!Chị bỗng giật mình nhìn con trông nuốiĐôi mắt con như hờn dỗi, nghẹn ngàoCon không nói, nhưng chị nghe tiếng nói:- “Có thể nào như thế được, mẹ ơi!”Có bóng ai về bên cạnh chịMào áo quen quen mắt sáng ngờiDa sém nắng, mặt buồn, nghiêm nghị:- “Có thể nào như thế được, em ơi!”Chị bỗng vùng lên, tưởng đang nắm tay chồngDay dứt quá, giữa buồn, vui, mừng, giậnLũ quỷ ập vào, dí súng bên hông
Chị vẫn ngồi nghiêm trước tờ giấy trắng
Thông tin chi tiết:

Năm sáng tác: 1958
Nguồn: Giang Nam, Tháng Tám ngày mai, Nxb Văn học, 1962

Bài thơ: Trước tờ giấy trắng

Bài thơ: Lá thư thành phố

Lá thư thành phố

Ôi! dòng chữ tím nghiêng nghiêng nétMảnh giấy vàng hoe chẳng kẻ dòngAnh nghe hơi ấm bàn tay nhỏTrên phong bì đậm dấu quê hương…Thư em đến giữa mùa mưa gióHé một trời xuân nắng hửng lênMưa vẫn rơi nhiều trên đất đỏQuê nhà em ở, nhớ mông mênh!”Con vẫn ăn chơi, em vẫn khỏeAnh yên lòng nhé, chốn rừng xanh!Dây bầu sai trái sau nhà đóVẫn đợi anh về hái nấu canhCon nhớ anh thường đêm biếng ngủNó khóc làm em cũng sụt sùiAnh nhớ gởi về manh áo cũỦ con, cho mẹ ấm nhờ hơiEm vẫn ngày ngày đi gánh mướnThương em các chị giữ dùm conBạn không ruột thịt mà yêu mến!Em biết vì sao… Anh biết không?Nhà ta mấy bận mưa hư nátMái lá tơi bời, lạnh gối chăn!Em không buồn lắm vì em biếtAnh khổ nơi xa gấp mấy lần!Cao su! Rừng núi sương rưng lệTrời! Những đêm dài lạnh cắn răng!Em thương anh khổ vì con, vợĐem giọt mồ hôi, đổi miếng ăn!Em biết giờ đây bên gốc mủAnh khơi dòng nhựa để ngày maiNhựa chảy, anh không ngừng chiến đấuBên anh đồng chí biết bao người…”***Anh gục đầu trên dòng chữ nhỏMà lòng thổn thức suốt canh thâuTưởng thấy bóng em sau cánh liếpĐêm đêm nghe gió rít qua đầu!Nửa căn nhà trống, vài phiên chợĐôi cánh tay gầy, một mụn conMưa nắng đã phai màu áo cướiGiấc mơ còn lại: một lưng cơm!Vì ai em khổ, con ta khổĐây đó tuy gần vẫn quá xa!Mủ cao su chảy đông thành máuTức nước, ngày mai phải vỡ bờ!Em thấy không em trời hửng sángĐêm dài nô lệ sẽ đi qua!Em ơi anh gởi niềm tin tưởng:
Có toàn dân tộc đứng bên ta
Thông tin chi tiết:

Năm sáng tác: 1958
Nguồn: Giang Nam, Tháng Tám ngày mai, Nxb Văn học, 1962

Bài thơ: Lá thư thành phố

Bài thơ: Tiếng nói Việt Nam

Bài thơ Tiếng nói Việt Nam là lời tâm sự của người dân Nam Bộ. Ngày ấy, ở miền Nam, nghe radio thu chương trình phát sóng của Đài Tiếng nói Việt Nam thường phải nghe lén, mọi thông tin liên lạc với miền Bắc đều bị kiểm soát rất gắt gao. Mặc dù vậy, nhu cầu nghe Đài Tiếng nói Việt Nam của nhân dân miền Nam vẫn rất lớn. Bởi Tiếng nói Việt Nam chính là tiếng nói của Đảng, của Bác, của miền Bắc thương mến dịu dàng.

Tiếng nói Việt Nam

Gửi đài phát thanh Tiếng nói Việt NamLời Tổ quốc êm êm như tiếng máBên vành nôi ru giấc ngủ con thơTôi nghe giọng miền Nam thương mến lạTha thiết như quen thuộc tự bao giờ!”Đây tiếng nói Việt Nam! Đây Hà Nội”Xa muôn trùng vẫn thầm thĩ bên tai!Rút lại cách ngăn, đẩy lùi bóng tốiThắp niềm tin cháy sáng giữa tim ngườiNhư vú mẹ không cạn nguồn sữa quýNhư dòng sông vô tận chẳng ngừng trôiGói trọn tâm tình trên đôi cánh nhẹLàn sóng đi mang nắng khắp phương trời!Từng đoạn, từng lời, từng câu, từng chữTừng tiếng đọc sai, từng lỗi nhỏ thông thườngSao vẫn ấm, ngọt ngào như hơi thởĐẹp như lòng chung thuỷ của người thương!Tiếng chị phát thanh viên dịu dàng, trong sángBáo tin mừng: một nhà máy lắp xongTôi tưởng thấy ngày mai vui chiến thắngỐng khói hoà bình vươn trên nước Cửu Long!Ôi! những buổi quân thù về càn quétQuê hương ta – Chị đang nói bỗng dừngChị đã đọc bản tin nhoà trong nước mắtHàng triệu người nghe chị cũng rưng rưng…Xe tăng Mỹ nghiến trên đường phốVà những lời ca cuồng loạn dâm ôKhông ngăn được – bàn tay nào ngăn nổiTiếng nói Đảng ta, tiếng nói của Bác Hồ!Khúc hát Điện Biên vẫn ấm từng khe cửaPhá vành đai, xuyên giới tuyến, tháp canh!Sài Gòn thức đêm đêm theo Hà Nội
Nghe tin thủ đô đập giữa tim mình!

Nguồn: Giang Nam, Tháng Tám ngày mai, NXB Văn học, 1962

Bài thơ: Tiếng nói Việt Nam

Bài thơ: Nghe em vào đại học

Nghe em vào đại học

Nghe em vào đại họcNửa tin nửa ngờ, tên lại trùng tên…Hôm nay nhận được thư emNét chữ nghiêng nghiêng cười trên giấy trắngAnh ngồi đây thấy trời hửng nắngTrên Hồ Gươm và trên mái đầu emNgọt gió quê hương, sông rạch dịu hiền…Miền Nam, em ơi còn nhớKháng chiến năm nào gian khổĐồn giặc bủa vây, thôn xóm điêu tànTrường, giặc đốt rồi, còn lại ánh trăngGiữa hai trận càn, anh dạy em học chữMẩu than đen vẽ lên tường gạch đỏNhững lá cờ sao bên những vòng trònĐầu nghiêng nghiêng theo nét chữ run run…Có những buổi học em học bài không thuộcAnh không mắng nhưng em buồn em khóc!Thương em, anh cố dỗ dành:”Ráng học sau này cho được bằng anhĐể chép bài ca, đọc thông tin tức!”Ôi! mơ ước tầm thường, đơn giản nhấtSao ngày xưa vẫn quá lớn, em ơi!”Bài ca” hôm nay em chép được rồiKhông phải bài “Đoàn quân đi…” thuở trướcAnh chưa bước chân vào trường đại họcChưa lên giảng đường, chưa mặc áo sinh viênChưa biết vì sao ngày tối tiếp liềnChưa biết quê ta nơi nào nhiều quặng…Giặc dành cho ta nhà tù, bom đạnBảy năm rồi trong máu lửa đấu tranhThầy giáo dạy em năm trước học vầnVẫn chưa vượt quá chương trình cấp một!Vẫn chật vật với những bài số học!Thư viết cho em phải xóa sửa mấy lần!Anh không buồn vì anh biết em anhĐang ngồi thay anh dưới mái trường đại họcMai ngày nước nhà thống nhấtEm lại về dạy chữ cho anhKhông phải bằng than vẽ, gạch thềm đình!Không phải phập phồng giữa vòng đai giặc…Em sẽ bảo anh: “Cố lên, gắng học!…”Anh sẽ mỉm cười nhớ những đêm trăng…Chế độ cho em đôi cánh chim bằngVà vinh dự được làm người đi trước!Anh sẽ để riêng một đêm thức suốtKể em nghe chuyện chiến đấu miền Nam…Câu chuyện mở đầu: “Thuở ấy, ở quê hương
Anh chỉ học có một trường: Cách mạng…”
Thông tin chi tiết:

Băm sáng tác: 8-1961
Nguồn: Giang Nam, Tháng Tám ngày mai, Nxb Văn học, 1962

Bài thơ: Nghe em vào đại học

Bài thơ: Quê hương

Năm 1960, trên chiến khu ở Khánh Hoà, Giang Nam nhận được tin dữ, đau xé lòng: Vợ anh (chị Phạm Thị Chiều) và con gái đầu lòng của anh chị mới hơn một tuổi (cháu Trang) đã bị Mỹ – nguỵ sát hại trong tù. Bài thơ đã ra đời trong hoàn cảnh ấy.

Quê hương

Thuở còn thơ ngày hai buổi đến trườngYêu quê hương qua từng trang sách nhỏ:“Ai bảo chăn trâu là khổ?”Tôi mơ màng nghe chim hót trên caoNhững ngày trốn họcĐuổi bướm cầu aoMẹ bắt được…Chưa đánh roi nào đã khóc!Có cô bé nhà bênNhìn tôi cười khúc khích…***Cách mạng bùng lênRồi kháng chiến trường kỳQuê tôi đầy bóng giặcTừ biệt mẹ tôi điCô bé nhà bên – (có ai ngờ!)Cũng vào du kíchHôm gặp tôi vẫn cười khúc khíchMắt đen tròn (thương thương quá đi thôi!)Giữa cuộc hành quân không nói được một lờiĐơn vị đi qua, tôi ngoái đầu nhìn lại…Mưa đầy trời nhưng lòng tôi ấm mãi…***Hoà bình tôi trở về đâyVới mái trường xưa, bãi mía, luống càyLại gặp emThẹn thùng nép sau cánh cửa…Vẫn khúc khích cười khi tôi hỏi nhỏChuyện chồng con (khó nói lắm anh ơi!)Tôi nắm bàn tay nhỏ nhắn ngậm ngùiEm vẫn để yên trong tay tôi nóng bỏng…Hôm nay nhận được tin emKhông tin được dù đó là sự thậtGiặc bắn em rồi quăng mất xácChỉ vì em là du kích, em ơi!Đau xé lòng anh, chết nửa con người!Xưa yêu quê hương vì có chim có bướmCó những ngày trốn học bị đòn roi…Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất
Có một phần xương thịt của em tôi

Năm sáng tác: 1960
Nguồn: Giang Nam, Tháng Tám ngày mai, NXB Văn học, 1962

Bài thơ: Quê hương

Giang Nam đã từng bộc bạch: “Tôi thành “nhà thơ” lúc nào không biết, chủ yếu là không thể dằn lòng trước nỗi đau của bà con và nỗi đau của riêng mình. Tuyệt đại đa số bài viết là để cho mình đọc, để tự dặn với lòng mình hãy thuỷ chung với đất nước, với người mình thương. Đó là máu, là thịt của tôi chứ không phải ai khác, là “tự nguyện” với lòng mình chứ không phải do ai bắt buộc mình…”. Ông thật sự là một cây đại thụ trong nền thi ca Việt Nam.

Đăng bởi: ân Ân