Lưu Quang Vũ (1948 - 1988) quê gốc ở Quảng Nam, sinh ra ở Phú Thọ, mất trong một tai nạn giao thông. Anh làm thơ từ thuở học cấp ba, rời ghế trường trung học, vào bộ đội anh viết rất nhiều và bắt đầu đăng báo. Năm 1968, hai mươi bài thơ đầu tay chọn in chung vào tập Hương cây. Anh cảm thụ đời sống không chỉ bằng nhận thức mà còn bằng cả giác quan. Cảm giác là hạt nhân đầu tiên trong cảm hứng của Lưu Quang Vũ. Đọc thơ anh ít thấy dấu vết của bố cục, cảm hứng liền dòng ào ạt, đầy ắp hiện thực và tưởng tượng, sách vở và đời sống hòa quyện thúc đẩy nhau trong các câu thơ dồn dập.

Hoa tầm xuân
Nửa đêm nỗi nhớ…
Mưa
Tiễn bạn
Gửi mẹ
Nơi ấy
Em – tình yêu những năm đau xót và hy vọng
Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưa
Phố ta
Áo cũ

Hoa tầm xuân

Tác giả: Lưu Quang Vũ

Con đường này xưa có tầm xuân nởDòng sông cũ cánh buồm giăng trắng xóaNay cạn khô trong cỏ dại u buồnNhững đền đài thuở trước đã tan hoang ởNhững chùa cổ chiều mưa rêu ướt lạnhChìm trong đất những chùm hương dĩ vãngTầm xuân ơi hoa chết đã lâu rồiNay ta về lặng lẽ tháng giêng haiEm nhắc chuyện những bông tầm xuân cũGiọng em sáng như một chùm nắng nhỏẤm chiều sương run lạnh của chùa hoangTro phủ lòng anh những trìu mến đã tànEm chẳng biết em vô tư khêu dậyVà gió thổi quanh em, tóc rối.Những bông hoa đã mất vụt bay vềNhư giọt sương run rẩy cạnh đường điNhư hoa vẫn còn hồng trên mặt đấtHoa tìm mùa xuân suốt đời chẳng gặpAnh suốt đời chẳng gặp sắc tầm xuânEm hồn nhiên em chẳng biết anh buồnEm cứ kể về loài hoa bé nhỏNhững chùm hoa nở bừng trong gió
Những chùm hoa ngày cũ chết lâu rồi.

Hoa tầm xuân

Nửa đêm nỗi nhớ…

Tác giả: Lưu Quang Vũ

Em kỳ lạ làm sao, tôi vừa yêu vừa sợĐã tránh đi vẫn muốn tìm gặp nữaQuá xa xôi em lại quá gầnLúc kiêu ngạo lúc như cô gái nhỏXách đôi guốc mòn trong khu rừng lạNhiều bùn lầy và đom đóm maTôi thương em thương đến xót xaEm quá hiểu tôi, tôi e ngạiKhao khát của em không phải của người con gáiKhông có ở người con traiNỗi buồn riêng trong câyChỉ có mình em biếtSuốt đời không ngủ đượcLà ngọn gió heo mayTrời rộng của anh ơiBiết em xa thẳm thế
Vẫn muốn bồng trên tay.

Nơi đảo xa chỉ nước với trờiNơi cát vắng em đi bao ngả gióNửa đêm nỗi nhớĐập cửa gọi thành tênLần đầu tiên nghĩ trọn về emChẳng biết giấu lòng mìnhAnh trẻ dại anh có bao tính xấuTrước mắt em anh cứ huyên thuyênĐỏ mặt sợ mình lố bịchCó ích gì đâu có cách nào cứu vãnNgười đã lên đường, tàu đã đi xaAnh chỉ là ngọn lửa ở thềm gaSao cứ đêm ngày khao khátNghĩ về em không một phút nào yênNgoài kia mưa trong nắng sáng bừng lênNhư những nắm hoa ai ném vào cửa kínhDẫy phố xám hết nằm trong gió lạnhEm đi xa em trở lại rồiAnh vẫn rụt rè không dám nóiChẳng lẽ em chưa biết hay saoEm lấy nụ cười giấu nỗi lo âuChe yếu mềm bằng lời giễu cợtEm gượng bông đùa mà anh muối xátƯớc chi còn tất cả để trao emMơ ước, tình yêu, nỗi vui sướng đầu tiênGửi em hết, em đừng đi vắng nữaNằng mong manh, cành xoan cao bỡ ngỡNhững dòng thơ anh viết đã vui hơnTa sẽ ra ngoại thành xem rau cải lên nonEm trẻ đẹp như ngày ta mới gặpAnh lại có sự tươi bền của đất
Nói với thời gian bằng sắc cỏ xanh rờn.

Nửa đêm nỗi nhớ…

Mưa

Em đứng bên anh nồng nàn mùa hạChưa kịp lời tình tựTrời đã òa cơn mưaVườn run lên trong nước mắt trẻ thơ.Mắt em ướt nhòa sung sướngNước rửa sạch bụi đường trên tránTóc hóa thành dòng suối màu đenNhững chậu thau đồng lanh canh dưới hiênNhững mái tôn ào ào nước dộiTrẻ hò reo, xe bóp còi inh ỏiĐường thành sông nước xiết trôi băngNhững cánh hoa kim phượng như những chiếc thuyền vàng.Chở niềm vui đơn sơ, kỳ lạMưa rộng dài xóa những nỗi lo riêng- Thôi anh đừng nói với em anh đừng nói với emVề hạnh phúc khó khăn về đường dài xa ngáiĐừng dò hỏi tương lai đừng đắn đo e ngạiĐừng thổ lộ yêu thương đừng nhắc chuyện xa xưaAnh hãy nghe tiếng mưa tiếng mưa tiếng mưaTrên những cánh đồng đất nâu tơi tả
Ướt đẫm cả tiếng cười ướt đẫm cả lưỡi cày cả hạt ngô mầm mạ…

Các tường nhà trong một sắc áo chungChùm vải sẽ sai quả mận sẽ hồngCửa kính ướt sẽ thành gương trong trẻoTất cả sẽ giản đơn, chân thành, dễ hiểu
Trên đất đai từng đau khổ của ta

Em đưa tay hứng những hàng mưaBàn tay như đài hoa như búp lá- Thôi anh đừng nhìn em đừng nhìn em nữaEm hiểu điều gì đã gắn bó đôi ta
Em hiểu điều gì… Ôi tiếng mưa tiếng mưa.

Mưa

Tiễn bạn

Ngày mai mày đi xaBỏ lại gian phòng, những bức tranhCái máy hát cũTập apollinaire dịch giởQuảng Trị mùa gió LàoCuộc chiến còn dai dẳngHai bên chĩa súng vào nhauTuổi trẻ buồn, những chuyến đi, bao câu hỏi không lời giảiĐất nước mênh mông nắng cháyMai Nguyễn mặc áo lính, khoác ba-lôKhánh xuôi về Phòng, mình ở lạiNgười ra đi không biết đi làm gìNgười ở lại không biết ở lại làm gìĐêm mưa thức với nhau trong quán cà phê
Đốm thuốc cháy môi không nói.

Tinh mơ một thằng con giai râu rậm lên xeKhông cô gái nào vẫy theoRa tiễn chỉ có hai anh trông có vẻ dở ngườiNgồi uống một ấm trà ở ngã tư chợ HômHẹn nhau viết thư rồi im lặngXe chạy Khánh bỗng vội vàng căn dặn:”Đi đường cẩn thậnGặp nơi ẩu đả phải tránh cho xa
Kẻo mang vạ vào thân”.

Chiếc xe khuất phố
Mây xám bay đầy trời.

Tiễn bạn

Gửi mẹ

Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹCũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của taMẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơCon sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn họcĐứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh
Sẽ không lần nào làm mẹ xót xa.

Ước mẹ trẻ hoài như buổi mới gặp chaƯớc con được sống suốt đời bên mẹMẹ muốn ăn cá thu con chẳng nề xuống bểChẳng ngại lên ngàn kiếm đọt măng maiNhưng xứ sở ta quân Mỹ tới rồi
Cùng bè bạn con lên đường đuổi giặc.

Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọcViệc cơ quan, việc Đảng, việc nhàĐánh Pháp năm xưa, đánh Mỹ bây giờ
Quen vất vả, mẹ quản gì sương nắng.

Đêm nay con nằm rừng xa gió lạnhMẹ nghỉ chưa hay đã thức rồi?Suốt một đời chưa có lúc nghỉ ngơi
Nghĩ thương mẹ, giận quân thù quá đỗi.

Lo trước mọi điều mẹ thường ít nóiMắt tin yêu nhìn thấu tận đường xaMọi giả dối quanh co mọi tàn bạo hận thù
Đều nát vụn trước mắt hiền của mẹ.

Dẫu cuộc đời là con đường dài thếCon sẽ đi qua mọi đèo dốc trông gai
Bằng đôi chân của mẹ, mẹ ơi.

Gửi mẹ

Nơi ấy

Ở nơi ấy có một đồi mua tímCó con đường đất mịn mát chân điỞ nơi ấy có một rừng bưởi chín
Có người em bé nhỏ ngóng ta về.

Tia nắng hạ sáng bừng trên lá cọChim chào mào ăn hạt dẻ mùa thuRơm khô ủ những quả hồng chín đỏ
Ngọn gió chiều, hoa sở trắng như mưa.

Ở nơi ấy, suối thành sông mùa lũXuyên qua rừng, ngập ướt cả bờ lauĐèn nhựa trám tinh mơ em nhóm lửa
Sương mịt mù trước cửa, thấy em đâu.

Gương mặt ấy, nụ cười bên lửa thắmQuả doi rừng trong nón để phần nhauỞ nơi ấy vị măng vầu chẳng đắng
Củ sắn lùi ống nứa vẫn thơm lâu.

Hoa chẳng sớm và trái không quá muộnXuân không nhanh và đông chẳng kéo dàiMỗi khóm lá một hương rừng bí mật
Nắng dong vàng thung lũng tiếng ong bay.

Tôi đã đi bao đường xa tít tắpBao mùa đông mùa hạ đã trôi quaBao cửa bể, xóm thôn, thành phố rộng
Một vùng quê nơi ấy ngỡ phai nhòa.

Nếu em biết những gì tôi đã sốngNhững buồn vui tôi đã có trong đờiNếu em biết bây giờ tôi khác lắm
Buổi cùng em kiếm củi ven đồi?

Người ta bảo: cả em giờ cũng khácĐã con bồng, con dắt, nhớ chị tôi…Có sao đâu: trái mùa thu vẫn thắm
Mây mùa thu vẫn trắng những chân trời.

Nếu em biết rằng tôi, tôi vẫn nhớVẫn là con suối lũ của rừng xưaCon tu hú dưới lùm hoa chuối đỏ
Ngọn lửa hồng em ủ giữa chiều mưa?

Vẫn nguyên vẹn những hoa rừng thơ dạiĐã dạy tôi biết chia ngọt sẻ bùiVầng trăng lớn mọc lên từ phía ấy
Ngọn gió rừng vẫn thổi giữa hồn tôi.

Nơi ấy

Em – tình yêu những năm đau xót và hy vọng

Em đi, phố ngày mưasuốt đường dài không nóicánh cửa chiều khép lạihoa đầm đìa mưa ướt chói trên caoga ngổn ngang gạch đổ, những toa tàunhư năm tháng nặng buồn em có nhớta đi giữa cỏ hoang và gỗ đágiữ trong lòng ngọn thác trắng trào sôimột tình yêu không biết nói cùng aiđến điên dại đến nghẹn ngào đau đớnmặt anh vỡ trong tấm gương thất vọngem ơi ngày ấy em đâu?hoa cúc xanh tuổi nhỏ chết từ lâunhững hòm xiểng chất đầy khu phố chậtnhững bãi rác những thùng xe cũ hỏngnhững bạn bè thơ trẻ đã già nuađêm chiến tranh thành phố tối âm ukhông đèn sáng lời ru không bếp lửaghế công viên hóa bầy dã thúnằm im lìm dưới mặt trăng đenxác người trôi trên biển sóng xô tanhuyệt bom tối ầm ào cơn gió húta đi suốt một đời đau khổchân lỡ lầm bao ảo ảnh chờ monganh vẫn nhen một ngọn lửa âm thầmhình bóng em chập chờn trong lửa ấy(ai trong đời chưa một lần mơ thấykhông có quyền phán xét những câu thơ)sóng khát khao đập cửa đêm ngàynên chói chang đời anh, em tớimắt em mở với chân trời xa vợinhưng hơi ấm anh cầm là ấm của bàn tayem bằng xương bằng thịt đây rồianh đợi mãi, cuối cùng em đã đếnhơi thở em từ lâu anh đã thuộctóc em đây lời nói của em đâynhặt anh lên trong cỏ sắc đường dàinhư bóc một lá thư chưa kẻ nhậnvà thương mến có nghĩa là hy vọnganh tin đời theo nghĩa lứa đôi…con tàu nào mang gió ấy ra khơichẳng hề có một ngày cập bếnđích của nó luôn luôn là phía trước
là chân trời mãi mãi ở trong em.

Em – tình yêu những năm đau xót và hy vọng

Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưa

Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưaXóa nhòa hết những điều em hứaMây đen tới trời chẳng còn xanh nữaNắng không trong như nắng buổi ban đầu.Cơn mưa rào nối trận mưa ngâuXóa cả dấu chân em về buổi ấyGối phai nhạt mùi hương bối rốiLá trên cành khô tan tác bay.Mưa cướp đi ánh sáng của ngàyĐường chập choạng trăm mối lo khó gỡThức chẳng yên dở dang giấc ngủHạnh phúc con người mong manh mưa sa.Bản nhạc ngày xưa khúc hát ngày xưaTuổi thơ ta là nơi hiền hậu nhấtDẫu đường đời lắm đổi thay mệt nhọcTựa đầu ta nghe tiếng hát ru nhau.Riêng lòng anh anh không quên đâuChỉ sợ trời mưa đổi mùa theo gióCây lá với người kia thay đổi cảEm không còn màu mắt xưa.Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưaThương vườn cũ gẫy cành và rụng tráiÁo em ướt để anh buồn khóc mãi
Ngày mai chúng mình ra sao em ơi.

Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưa

Phố ta

Phố của taNhững cây táo nở hoaMùa thu đấyThân cây đang tróc vỏCon đường lát đáNghiêng nghiêng trong sương chiều.Năm nay cà chua chín sớmTrên quầy hàng đỏ hồngChị thợ may đi lấy chồngChị thợ may góa bụaNăm nay tôi mặc đồ đen.Bác đưa thư, có thư ai đấy?Bác đưa thư kéo chuôngTi-gôn hoa nhỏRụng đầy trước hiên.Riêng bác thợ mộc già buồn bãThở khói thuốc lên trờiAnh thợ điện trên mái nhà mắc dâyBà giáo về hưu ngồi dịch sáchDậy cậu con tiếng PhápSuốt ngày chào: bông-dua.Phố của taPhố nghèo của taNhững giọt nước saTrên cành thánh thótLũ trẻ lên gác thượngThổi bay cao bao bong bóng xà phòng.Em chờ anh trước cổngCon chim sẻ của anhCon chim sẻ tóc xùCOn chim sẻ của phố taĐừng buồn nữa nháBác thợ mộc nói sai rồiNếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xaTại sao cây táo lại nở hoaSao rãnh nước trong veo đến thế?Con chim sẻ tóc xù ơi
Bác thợ mộc nói sai rồi.

Phố ta

Áo cũ

Áo cũ rồi, mỗi ngày thêm ngắnChỉ đứt sờn màu bạc hai vaiThương áo cũ như là thương ký ứcĐựng trong hồn cho mắt phải cay cay.Mẹ vá áo mới biết con chóng lớnMẹ không còn nhìn rõ chỉ để xâu kimÁo con có đường khâu tay mẹ váThương mẹ nhiều con càng yêu áo thêm.Áo đã ở với con qua mùa qua thángCũ rồi con vẫn quý vẫn thươngCon chẳng nỡ mỗi lần thay áo mớiÁo dài hơn thấy mẹ cũng già hơn.Hãy biết thương lấy những manh áo cũĐể càng thương lấy mẹ của taHãy biết thương những gì đã cùng ta sống
Những gì trong năm tháng trôi qua…