Nguyễn Bính (1918-1966) tên thật là Nguyễn Trọng Bính, sinh tại làng Thiện Vinh, huyện Vụ Bảng, tỉnh Nam Định. Ông mồ côi mẹ từ nhỏ, tự học ở nhà, bắt đầu làm thơ từ năm 13 tuổi, được giải khuyến khích thơ của nhóm Tự lực văn đoàn năm 1937 với tập thơ Tâm hồn tôi. Ông tham gia kháng chiến chống Pháp tại Nam Bộ, tập kết ra Bắc năm 1954, làm việc tại Hội văn nghệ Việt Nam, Ty văn hoá thông tin Nam Hà. Năm 1958, Nguyễn Bính làm chủ bút báo Trăm hoa. Nhiều tài liệu ghi ông mất ngày 20 tháng 1 năm 1966 (tức ngày 29 Tết - không có ngày 30) tại Hà Nội. Tuy nhiên nhà văn Vũ Bão cho biết ông qua đời tại nhà riêng của một người bạn tên là Đỗ Văn Hứa, hiệu Tân Thanh, tại thôn Mạc Hạ, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Thơ Nguyễn Bính “chân quê”, giản dị, mộc mạc, nhẹ nhàng, trong sáng, và hồn nhiên như ca dao trữ tình. Ông viết về làng quê qua lăng kính tình cảm lãng mạn, biểu lộ một tình quê, một hồn quê chân tình và gần gũi. Giáo sư Lê Đình Kỵ có nhận xét về thơ Nguyễn Bính: “Nổi bật lên ở Nguyễn Bính là ca dao, ở cảm xúc lẫn tư duy, ở cả ý, tình, và điệu,...”. chúng mình xin giới thiệu những bài thơ hay của ông.

Bài thơ: Cô hái mơ
Bài thơ: Mưa xuân (I)
Bài thơ: Hôn nhau lần cuối
Bài thơ: Chân quê
Bài thơ: Những bóng người trên sân ga
Bài thơ: Tương tư
Bài thơ: Viếng hồn trinh nữ
Bài thơ: Ghen
Bài thơ: Lỡ bước sang ngang
Bài thơ: Cô lái đò

Bài thơ: Cô hái mơ

Cô hái mơ

Thơ thẩn đường chiều một khách thơSay nhìn xa rặng núi xanh lơKhí trời lặng lẽ và trong trẻoThấp thoáng rừng mơ cô hái mơHỡi cô con gái hái mơ giàCô chửa về ư? Đường thì xaMà cái thoi ngày như sắp tắtHay cô ở lại về cùng ta?Nhà ta ở dưới gốc cây dươngCách động Hương Sơn nửa dặm đườngCó suối nước trong tuôn róc ráchCó hoa bên suối ngát đưa hươngCô hái mơ ơi!Chả giả lời nhau lấy một lờiCứ lặng rồi đi, rồi khuất bóngRừng mơ hiu hắt lá mơ rơi…1937Bài thơ này đã được nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc thành bài hát cùng tên.Nguồn:1. Tuyển tập Nguyễn Bính, NXB Văn học, 1986
2. Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003

Ngâm thơ: Cô gái mơ – Nguyễn Bính

Bài thơ: Mưa xuân (I)

Mưa xuân (I)

Em là con gái trong khung cửiDệt lụa quanh năm với mẹ giàLòng trẻ còn như cây lụa trắngMẹ già chưa bán chợ làng xaBữa ấy mưa xuân phơi phới bayHoa xoan lớp lớp rụng vơi đầyHội chèo làng Ðặng đi ngang ngõMẹ bảo: “Thôn Ðoài hát tối nay”Lòng thấy giăng tơ một mối tìnhEm ngừng thoi lại giữa tay xinhHình như hai má em bừng đỏCó lẽ là em nghĩ đến anhBốn bên hàng xóm đã lên đènEm ngửa bàn tay trước mái hiênMưa thấm bàn tay từng chấm lạnhThế nào anh ấy chả sang xem!Em xin phép mẹ, vội vàng điMẹ bảo xem về kể mẹ ngheMưa bụi nên em không ướt áoThôn Ðoài cách có một thôi đêThôn Ðoài vào đám hát thâu đêmEm mải tìm anh chả thiết xemChắc hẳn đêm nay giường cửi lạnhThoi ngà nằm nhớ ngón tay emChờ mãi anh sang anh chả sangThế mà hôm nọ hát bên làngNăm tao bảy tuyết anh hò hẹnÐể cả mùa xuân cũng nhỡ nhàng!Mình em lầm lụi trên đường vềCó ngắn gì đâu môt dải đê!Áo mỏng che đầu mưa nặng hạtLạnh lùng thêm tủi với canh khuyaEm giận hờn anh cho đến sángHôm sau mẹ hỏi hát trò gì“- Thưa u họ hát…” rồi em thấyNước mắt tràn ra, em ngoảnh điBữa ấy mưa xuân đã ngại bayHoa xoan đã nát dưới chân giàyHội chèo làng Ðặng về ngang ngõMẹ bảo: “Mùa xuân đã cạn ngày”Anh ạ! Mùa xuân đã cạn ngàyBao giờ em mới gặp anh đây?Bao giờ chèo Ðặng đi ngang ngõÐể mẹ em rằng hát tối nay?1936Bài thơ này đã được nhạc sĩ Huy Thục phổ nhạc thành bài hát cùng tên.Nguồn:1. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 20042. Tuyển tập Nguyễn Bính, NXB Văn học, 1986
3. Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003

Mưa xuân – Thơ Nguyễn Bính – Diễn Ngâm Trịnh Thu Hương

Bài thơ: Hôn nhau lần cuối

Hôn nhau lần cuối

Cầm tay, anh khẽ nói:- Khóc lóc mà làm chi?Hôn nhau một lần cuối,
Em về đi, anh đi.

Rồi một, hai, ba năm,Danh thành anh trở lại.Với em, anh chăn tằm,
Với em, anh dệt vải.

Ta sẽ là vợ chồng.Sẽ yêu nhau mãi mãi.Sẽ se sợi chỉ hồng,
Sẽ hát câu ân ái.

Anh và em sẽ sống,Trong một mái nhà tranh.Lấy trúc thưa làm cổng,
Lấy tơ liễu làm mành.

Nghe lời anh, em hỡi!Khóc lóc mà làm chi?Hôn nhau một lần cuối,
Em về đi, anh đi…

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Văn Phụng phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Nguồn: Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003

HÔN NHAU LẦN CUỐI – Thơ Nguyễn Bính

Bài thơ: Chân quê

Chân quê

Hôm qua em đi tỉnh vềĐợi em ở mãi con đê đầu làngKhăn nhung quần lĩnh rộn ràngÁo cài khuy bấm, em làm khổ tôi!Nào đâu cái yếm lụa sồi?Cái dây lưng đũi nhuộm hồi sang xuân?Nào đâu cái áo tứ thân?Cái khăn mỏ quạ, cái quần nái đen?Nói ra sợ mất lòng emVan em em hãy giữ nguyên quê mùaNhư hôm em đi lễ chùaCứ ăn mặc thế cho vừa lòng anh!Hoa chanh nở giữa vườn chanhThầy u mình với chúng mình chân quêHôm qua em đi tỉnh vềHương đồng gió nội bay đi ít nhiều1936Bài thơ này đã được nhạc sĩ Trung Đức phổ nhạc thành bài hát cùng tên, và nhạc sĩ Song Ngọc phổ nhạc thành bài hát Hương đồng gió nội.Nguồn:1. Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003
2. Nguyễn Bính Hồng Cầu, Nguyễn Bính toàn tập (tập 1), NXB Hội Nhà văn, 2017

Chân quê Nguyễn Bính

Bài thơ: Những bóng người trên sân ga

Những bóng người trên sân ga

Những cuộc chia lìa khởi từ đâyCây đàn sum họp đứt từng dâyNhững đời phiêu bạt thân đơn chiếcLần lượt theo nhau suốt tối ngày.Có lần tôi thấy hai cô gáiSát má vào nhau khóc sụt sùiHai bóng chung lưng thành một bóng”Đường về nhà chị chắc xa xôi?”Có lần tôi thấy một người yêuTiễn một người yêu một buổi chiềuỞ một ga nào xa vắng lắmHọ cầm tay họ bóng xiêu xiêu.Hai người bạn cũ tiễn chân nhauKẻ ở sân toa kẻ dưới tàuHọ giục nhau về ba bốn bậnBóng nhòa trong bóng tối từ lâu.Có lần tôi thấy vợ chồng aiThèn thẹn chia tay bóng chạy dàiChị mở khăn giầu anh thắt lại:”Mình về nuôi lấy mẹ, mình ơi!”Có lần tôi thấy một bà giàĐưa tiễn con đi trấn ải xaTàu chạy lâu rồi, bà vẫn đứngLưng còng đổ bóng xuống sân gaCó lần tôi thấy một người điChẳng biết về đâu nghĩ ngợi gìChân bước hững hờ theo bóng lẻMột mình làm cả cuộc phân ly.Những chiếc khăn màu thổn thức bayNhững bàn tay vẫy những bàn tayNhững đôi mắt ướt nhìn đôi mắt,Buồn ở đâu hơn ở chốn này?Tôi đã từng chờ những chuyến xeĐã từng đưa đón kẻ đi vềSao nhà ga ấy sân ga ấyChỉ để cho lòng dấu biệt ly?Hà Nội, 1937Nguồn:1. Nguyễn Tấn Long, Nguyễn Hữu Trọng, Việt Nam thi nhân tiền chiến, NXB Sống Mới, Sài Gòn, 1968
2. Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003

Những bóng người trên sân ga – Nguyễn Bính

Bài thơ: Tương tư

Tương tư

Thôn Đoài ngồi nhớ thôn ĐôngMột người chín nhớ mười mong một người.Gió mưa là bệnh của giờiTương tư là bệnh của tôi yêu nàng.Hai thôn chung lại một làng,Cớ sao bên ấy chẳng sang bên này?Ngày qua ngày lại qua ngày,Lá xanh nhuộm đã thành cây lá vàng.Bảo rằng cách trở đò giang,Không sang là chẳng đường sang đã đành.Nhưng đây cách một đầu đình,Có xa xôi mấy cho tình xa xôi…Tương tư thức mấy đêm rồi,Biết cho ai, hỏi ai người biết cho!Bao giờ bến mới gặp đò?Hoa khuê các bướm giang hồ gặp nhau?Nhà em có một giàn giầuNhà anh có một hàng cau liên phòngThôn Đoài thì nhớ thôn ĐôngCau thôn Đoài nhớ giầu không thôn nào?Hoàng Mai, 1939Bài thơ này được sử dụng trong phần đọc thêm các chương trình SGK Văn học 11 giai đoạn 1990-2006, Ngữ văn 11 từ 2007.Nguồn:1. Tuyển tập Nguyễn Bính, NXB Văn học, 1986
2. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004

NGÂM THƠ 2016 | Thơ Nguyễn Bính – Tương Tư

Bài thơ: Viếng hồn trinh nữ

Viếng hồn trinh nữ

Chiều về chầm chậm trong hiu quạnh,Tơ liễu theo nhau chảy xuống hồ.Tôi thấy quanh tôi và tất cả,Kinh thành Hà Nội chít khăn sô.Nước mắt chạy quanh, tình thắt lại,Giờ đây tôi khóc một người về!Giờ đây tôi thấy hồn cay đắng,Như có ai mời chén biệt ly!Sáng nay vô số lá vàng rơi,Người gái trinh kia đã chết rồi!Có một chiếc xe màu trắng đục,Hai con ngựa trắng xếp hàng đôi.Đem đi một chiếc quan tài trắng,Và những vòng hoa trắng lạnh người.Theo bước, những người khăn áo trắng,Khóc hồn trinh trắng mãi không thôi.Để đưa nàng đến nghĩa trang này,Nàng đến đây rồi ở lại đây.Ờ nhỉ, hôm nay là mấy nhỉ?Suốt đời tôi nhớ mãi hôm nay.Sáng nay sau một cơn mưa lớn,Hà Nội bừng lên những nắng vàng.Có những cô nàng trinh trắng lắm,Buồn rầu theo vết bánh xe tang.Từ nay xa cách mãi mà thôi!Tìm thấy làm sao được bóng người.Vừa mới hôm nào còn thẹn thẹn.Tay cầm sáp đỏ đặt lên môi.Chiếc áo màu xanh tựa nước hồ,Nàng vừa may với gió đầu thu.Gió thu còn lại bao nhiêu gió,Chiếc áo giờ đây bạc dưới mồ.*Chắc hẳn những đêm như đêm qua,Nàng còn xây mộng giữa chăn hoa.- Chăn hoa ướp một trời xuân sắc -Đến tận tàn canh rộn tiếng gà.Chắc hẳn những đêm như đêm kia,Nửa đêm lành lạnh gió thu về.Nàng còn thao thức ôm cho chặt,Chiếc gối bông mềm giữa giấc mê…Nhưng sáng hôm nay nàng lặng im,Máu đào ngừng lại ở nơi tim.Mẹ già xé vội khăn tang trắng,Quấn vội lên đầu mấy đứa em.Người mẹ già kia tuổi đã nhiều,Đã từng đau khổ biết bao nhiêu.Mà nay lại khóc thêm lần nữa,Nước mắt còn đâu buổi xế chiều.Những đứa em kia chưa khóc ai,Mà nay đã khóc một người rồi.Mà nay trên những môi non ấy,Chả được bao giờ gọi: “Chị ơi!”*Nàng đã qua đời để tối nay,Có chàng đi hứng gió heo may,Bên hồ để mặc mưa rơi ướt,Đếm mãi bâng quơ những dấu giày.Người ấy hình như có biết nàng,Có lần toan tính chuyện sang ngang.Nhưng hồn nàng tựa con thuyền bé,Vội cắm nghìn thu ở suối vàng.Có gì vừa mất ở đâu đây?Lòng thấy mềm như rượu quá say.Hốt hoảng chàng tìm trong bóng tối:Bàn tay lại nắm phải bàn tay.*Chỉ một vài hôm nữa, thế rồi,(Người ta thương nhớ có ngần thôi)Người ta nhắc đến tên nàng đểKể chuyện nàng như kể chuyện vui.Tôi với nàng đây không biết nhau,Mà tôi thương tiếc bởi vì đâu?“Mỹ nhân tự cổ như danh tướng,Bất hứa nhân gian kiến bạch đầu”.Hà Nội, 1940Bài thơ này đã được nhạc sĩ Trịnh Lâm Ngân phổ nhạc thành bài hát Hồn trinh nữ.Nguồn:1. Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003
2. Hoàng Hồng, Nguyễn Bính – thơ, NXB Văn học, 2010

VIẾNG HỒN TRINH NỮ ( thơ Nguyễn Bính – Nhạc Trịnh Lâm Ngân) – Dạ Hương ca

Bài thơ: Ghen

Ghen

Cô nhân tình bé của tôi ơi!Tôi muốn môi cô chỉ mỉm cườiNhững lúc có tôi và mắt chỉ…Nhìn tôi những lúc tôi xa xôi.Tôi muốn cô đừng nghĩ đến ai,Đừng hôn, dù thấy cánh hoa tươi,Đừng ôm gối chiếc, đêm nay ngủ…Đừng tắm chiều nay, biển lắm người.Tôi muốn mùi thơm của nước hoa,Mà cô thường xức, chẳng bay xa,Chẳng làm ngây ngất người qua lại,Dẫu chỉ qua đường, khách lại qua.Tôi muốn những đêm đông giá lạnhChiêm bao đừng lẩn quất bên côBằng không, tôi muốn cô đừng gặpMột trẻ trai nào, trong giấc mơ.Tôi muốn làn hơi cô thở nhẹ.Đừng làm ẩm áo khách chưa quen.Chân cô in vết trên đường bụiChẳng bước chân nào được dẫm lên.Nghĩa là ghen quá đấy mà thôi,Thế nghĩa là yêu quá mất rồiVà nghĩa là cô là tất cả.Cô là tất cả của riêng tôi!Bài thơ này đã được nhạc sĩ Trọng Khương phổ nhạc thành bài hát cùng tên.
Nguồn: Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003

Ghen Nguyễn Bính Diễn ngâm Trần Quang Minh Hòa

Bài thơ: Lỡ bước sang ngang

Lỡ bước sang ngang

Tặng chị Trúc thân yêu1“- Em ơi! Em ở lại nhàVườn dâu em đốn, mẹ già em thươngMẹ già một nắng hai sươngChị đi một bước trăm đường xót xaCậy em, em ở lại nhàVườn dâu em đốn, mẹ già em thươngHôm nay xác pháo đầy đườngNgày mai khói pháo còn vương khắp làngChuyến này chị bước sang ngangLà tan vỡ giấc mộng vàng từ đâyRượu hồng em uống cho sayVui cùng chị một vài giây cuối cùngRồi đây sóng gió ngang sôngĐầy thuyền hận, chị lo không tới bờMiếu thiêng vụng kén người thờNhà hương khói lạnh chị nhờ cậy emĐêm qua là trắng ba đêmChị thương chị kiếp con chim lìa đànMột vai gánh lấy giang san…Một vai nữa gánh muôn vàn nhớ thươngMắt quầng tóc rối tơ vươngEm còn cho chị lược gương làm gì!Một lần này bước ra điLà không hẹn một lần về nữa đâuCách mấy mươi con sông sâuVà trăm ngàn vạn nhịp cầu chênh vênhCũng là thôi cũng là đànhSang sông lỡ bước riêng mình chị sao?Tuổi son nhạt thắm phai đàoĐầy thuyền hận, có biết bao nhiêu người!Em đừng khóc nữa em ơi!Dẫu sao thì sự đã rồi, nghe em!Một đi bảy nổi ba chìmTrăm cay nghìn đắng con tim héo dầnDù em thương chị mười phầnCũng không ngăn nổi một lần chị đi…”Chị tôi nước mắt đầm đìaChào hai họ để đi về nhà aiMẹ trông theo, mẹ thở dàiDây pháo đỏ bỗng vang trời nổ ranTôi ra đứng tận đầu làngNgùi trông theo chị khuất ngàn dâu thưa…2Trời mưa ướt áo làm gì?Năm mười bảy tuổi chị đi lấy chồngNgười ta pháo đỏ rượu hồngMà trên hồn chị một vòng hoa tangLần đầu chị bước sang ngangTuổi son sông nước đò giang chưa tườngỞ nhà em nhớ mẹ thươngBa gian trống, một mảnh vườn xác xơMẹ ngồi bên cửi xe tơThời thường nhắc: “- Chị mày giờ ra sao?”Chị bây giờ… nói thế nào?Bướm tiên khi đã lạc vào vườn hoangChị từ lỡ bước sang ngangTrời dông bão giữa tràng giang lật thuyềnXuôi dòng nước chảy liên miênĐưa thân thế chị tới miền đau thươngMười năm gối hận bên giườngMười năm nước mắt bữa thường thay canhMười năm đưa đám một mìnhĐào sâu chôn chặt mối tình đầu tiênMười năm lòng lạnh như tiềnTim đi hết máu mà duyên không vềNhưng em ơi! Một đêm hèHoa xoan nở, xác con ve hoàn hồnDừng chân trên bến sông buồnNhà nghệ sĩ tưởng đò còn chuyến sangĐoái thương thân chị lỡ làngĐoái thương phận chị dở dang những ngàyRồi… rồi chị nói sao đây?Em ơi! nói nhỏ câu này với em…Thế rồi máu trở về timDuyên làm lành chị duyên tìm về môiChị nay lòng ấm lại rồiMối tình chết đã có người hồi sinhChị từ dan díu với tìnhĐời tươi như buổi bình minh nạm vàngTim ai khắc một chữ “nàng”Mà tim chị một chữ “chàng” khắc theoNhưng yêu chỉ để mà yêuChị còn dám ước một điều gì hơnMột lầm hai lỡ keo sơnMong gì gắn lại phím đờn ngang cungRồi đêm kia lệ ròng ròngTiễn đưa người ấy sang sông, chị vềTháng ngày qua cửa buồng theChị ngồi nhặt cánh hoa lê cuối mùa3Úp mặt vào hai bàn tayChị tôi khóc suốt ba ngày ba đêm- Đã đành máu trở về timNhưng khôn buộc nổi cánh chim giang hồNgười đi xây dựng cơ đồChị về giồng cỏ nấm mồ thanh xuânNgười đi khoác áo phong trầnChị về may áo liệm dần nhớ thươngHồn trinh ôm chặt chân giườngĐã cùng chị khóc đoạn trường thơ ngâyNăm xưa đêm ấy giường nàyNghiến răng nhắm mắt cau mày… cực chưa?Thế là tàn một giấc mơThế là cả một bài thơ não nùngTuổi son má đỏ môi hồngBước chân về đến nhà chồng là thôiĐêm qua mưa gió đầy giờiMà trong hồn chị có người đi quaEm về thương lấy mẹ giàĐừng mong ngóng chị nữa mà uổng côngChị giờ sống cũng bằng khôngCoi như chị đã ngang sông đắm đò1939Bài thơ này đã được nhạc sĩ Song Ngọc phổ nhạc thành bài hát cùng tên.Nguồn:1. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 20042. Tuyển tập Nguyễn Bính, NXB Văn học, 1986
3. Hoàng Xuân, Nguyễn Bính – thơ và đời, NXB Văn học, 2003

Lỡ Bước Sang Ngang – Thơ Nguyễn Bính

Bài thơ: Cô lái đò

Cô lái đò

Xuân đã đem mong nhớ trở về,Lòng cô gái ở bến sông kia.Cô hồi tưởng lại ba xuân trước,Trên bến cùng ai đã nặng thề.Nhưng rồi người khách tình xuân ấy,Đi biệt không về… với bến sông.Đã mấy lần xuân trôi chảy mãi,Mấy lần cô gái mỏi mòn trông…Xuân này đến nữa đã ba xuân,Đốm lửa tình duyên tắt nguội dần.Chẳng lẽ ôm lòng chờ đợi mãi,Cô đành lỗi ước với tình quân.Bỏ thuyền, bỏ bến, bỏ dòng trong,Cô lái đò kia đi lấy chồng.Vắng bóng cô em từ dạo ấy,Để buồn cho những khách sang sông…Bài thơ này đã được nhạc sĩ Nguyễn Đình Phúc phổ nhạc thành bài hát cùng tên.Nguồn:1. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004
2. Tuyển tập Nguyễn Bính, NXB Văn học, 1986

Ngâm thơ: Cô lái đò – Nguyễn Bính

Thơ Nguyễn Bính “chân quê”, giản dị, mộc mạc, nhẹ nhàng, trong sáng, và hồn nhiên như ca dao trữ tình. Ông viết về làng quê qua lăng kính tình cảm lãng mạn, biểu lộ một tình quê, một hồn quê chân tình và gần gũi.

Đăng bởi: Đặng Hà