Nghị luận văn học là dạng văn bản dùng để bày tỏ sự cảm thụ tác phẩm văn học theo suy nghĩ của cá nhân, là những lý lẽ để đánh giá, phân tích, bàn bạc về vấn đề thuộc lĩnh vực văn học để khám phá thế giới nội tâm của tác giả, đồng thời tìm ra những giá trị thuyết phục người khác nghe theo quan điểm, ý kiến cá nhân của mình. Để làm tốt tất cả các dạng nghị luận văn học chúng ta nên lập các dàn ý rõ ràng, chi tiết. Và dưới đây là những dàn ý dạng đề nghị luận văn học hay nhất, mời các bạn theo dõi:

Nghị luận về một tình huống trong đoạn trích, tác phẩm văn xuôi
Nghị luận bàn về hai ý kiến văn học
Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ
Nghị luận dạng bài liên hệ đoạn trích tác phẩm văn xuôi
Nghị luận về hai sự việc, hiện tượng trái ngược nhau
Nghị luận về một nhân vật trong đoạn trích, tác phẩm văn xuôi
Nghị luận một đoạn trích, tác phẩm văn xuôi
Nghị luận bàn về một ý kiến văn học
Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

Nghị luận về một tình huống trong đoạn trích, tác phẩm văn xuôi

I. Mở bài

Giới thiệu về tác giả, vị trí văn học của tác giả
Giới thiệu về tác phẩm (đánh giá sơ lược), nêu nhân vật
Nêu nhiệm vụ nghị luận

II. Thân bài

Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác
Giới thiệu tình huống
Giữ vai trò hạt nhân của cấu trúc thể loại
Là hoàn cảnh riêng được tạo bởi một sự kiện đặc biệt
Tại tình huống đó, cuộc sống hiện lên đậm đặc nhất
Qua tình huống, ý tưởng của tác giả được bộc lộ rõ nét
Phân tích tình huống
- TH 1: tác dụng và ý nghĩa đối với tác phẩm
- TH 2: tác dụng và ý nghĩa đối với tác phẩm
- TH 3: tác dụng và ý nghĩa đối với tác phẩm

Bình luận về giá trị tình huống

III. Kết bài

Đánh giá ý nghĩa vấn đề đối với sự thành công của tác phẩm
Thông điệp mà tác giả muốn hướng tới
Cảm nhận của bản thân về tình huống đó

9 dàn ý các dạng nghị luận văn học thường gặp

Nghị luận về một tình huống trong đoạn trích, tác phẩm văn xuôi

Nghị luận bàn về hai ý kiến văn học

Giới thiệu vấn đề nghị luận
Trích dẫn hai ý kiến, nhận định

II. Thân bài

Giới thiệu tác giả, tác phẩm (đoạn trích)
Giải thích hai ý kiến, nhận định
Phân tích để chứng minh:
- Những cái hay, nét độc đáo, đúng đắn của ý kiến, nhận định
- Bác bỏ cái sai của ý kiến, nhận định

Liên hệ, mở rộng
Đánh giá chung về ý nghĩa và giá trị của hai ý kiến, nhận định

Khẳng định giá trị của hai ý kiến, nhận định
Ý nghĩa của ý kiến, nhận định trong văn học
Cảm xúc của bản thân về ý kiến, nhận định

Nghị luận bàn về hai ý kiến văn học

Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ

Khái quát vị trí của tác phẩm trong giai đoạn nào .
Tóm tắt khái quát nội dung đoạn thơ, bài thơ.
Trích dẫn một phần hoặc toàn bộ văn bản.

Giới thiệu:
- Tác giả (vị trí, phong cách sáng tác)
- Tác phẩm (xuất xứ, hoàn cảnh)
- Nội dung, đặc điểm nghệ thuật

Làm rõ nội dung:
- Hình ảnh thơ
- Từ ngữ đặc biệt
Làm rõ nghệ thuật:
- Dụng ý của tác giả
- Thể thơ, giọng điệu
- Biện pháp tu từ
- Hiệu quả của biện pháp tu từ

Mở rộng:
- Những nét tương đồng…
- Tiến bộ hay hạn chế

Tổng hợp nội dung:
- Thông điệp của tác giả
- Những rung động của cảm xúc

Tổng hợp nghệ thuật:
- Ngôn ngữ và giọng điệu
- Nét chung về phong cách.

Đánh giá về giá trị tác phẩm trong giai đoạn văn học .
Cảm xúc của bản thân về bài thơ, đoạn thơ.

Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ

Nghị luận dạng bài liên hệ đoạn trích tác phẩm văn xuôi

Giới thiệu vấn đề nghị luận
Dẫn ra vấn đề nghị luận (trích dẫn)
Khái quát vị trí tác phẩm trong giai đoạn văn học

Giới thiệu khái quát:
- Tác giả (vị trí, phong cách đặc trưng)
- Tác phẩm (xuất xứ, vị trí, hoàn cảnh sáng tác, lời bình)
- Nội dung, đặc điểm nghệ thuật chính của đoạn trích, tác phẩm
- Phân tích, chứng minh:
Nội dung:
- Từ ngữ đặc biệt
- Dụng ý của tác giả

Nghệ thuật:
- Cách dẫn truyện
- Giá trị hiện thực và nhân đạo

Mở rộng:
- Những nét tương đồng
- Tiến bộ hay hạn chế

Tổng hợp:
Nội dung:
- Từ ngữ đặc biệt
- Dụng ý của tác giả
Nghệ thuật:
- Cách dẫn chuyện
- Giá trị hiện thực và nhân đạo

Liên hệ:
- Khái quát vài nét về tác giả, tác phẩm
- Phân tích khái quát về nội dung, nghệ thuật

Đánh giá, nhận xét:
- Những nét tương đồng
- Những nét khác biệt

Khái quát về giá trị và vị trí của tác phẩm
Cảm xúc, ấn tượng của bản thân về tác phẩm

Nghị luận dạng bài liên hệ đoạn trích tác phẩm văn xuôi

Nghị luận về hai sự việc, hiện tượng trái ngược nhau

Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề nghị luận
Dẫn ra sự việc, hiện tượng được đề cập trong bài

Giải thích từ khóa, sự vật, hiện tượng
Chỉ ra vấn đề nghị luận
Mô tả nhận định về sự việc, hiện tượng thứ nhất
Mô tả nhận định về sự việc, hiện tượng thứ hai
Bàn luận về tác dụng, tác hại của sự việc thứ nhất
Bàn luận về tác dụng, tác hại của sự việc thứ hai
So sánh hai sự việc, hiện tượng
Nguyên nhân khách quan:
- Đất nước hội nhập, nhiều phong cách
- Đất nước còn nghèo, đời sống khó khăn,
- Pháp luật còn nhiều khiếm khuyết
- Khả năng quản lí còn bất cập

Nguyên nhân chủ quan:
- Nhận thức con người hạn chế
- Không có ý thức học tập
- Thói quen sống buông thả
- Cống hiến xã hội kém

Nêu giải pháp, bài học cho bản thân

Đánh giá khái quát về vấn đề nghị luận
Lời nhắn gửi tới mọi người

Nghị luận về hai sự việc, hiện tượng trái ngược nhau

Nghị luận về một nhân vật trong đoạn trích, tác phẩm văn xuôi

Giới thiệu về tác giả, vị trí văn học của tác giả (phong cách tác giả)
Giới thiệu về tác phẩm (đánh giá sơ lược tác phẩm)
Ấn tượng sâu sắc về nhân vật là gì?

Tóm tắt tác phẩm
Khái quát vào truyện
Phân tích:
- Lai lịch
- Ngôn ngữ
- Ngoại hình
- Nội tâm
- Cử chỉ, hành động
- Nhận xét của nhân vật khác về nhân vật đang phân tích
- Đánh giá về nhân vật đối với tác phẩm

Nội dung:
- Hiện thực
- Nhân đạo

Nghệ thuật:
- Sự mới mẻ
- Điểm nhìn
- Tình huống
- Tâm lý

Đánh giá nhân vật đối với sự thành công của tác phẩm
Thông điệp mà tác giả hướng tới
Cảm nhận của bản thân về nhân vật:
Đặc điểm điển hình của nhân vật
Đặc điểm phong cách của tác giả

Nghị luận về một nhân vật trong đoạn trích, tác phẩm văn xuôi

Nghị luận một đoạn trích, tác phẩm văn xuôi

Giới thiệu vấn đề nghị luận
Dẫn nội dung nghị luận

Giới thiệu vài nét về tác giả (vị trí, phong cách)
Khái quát chung về tác phẩm (xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác)
Làm rõ nội dung vấn đề nghị luận:
- Từ ngữ đặc biệt
- Dụng ý của tác giả
- Làm rõ nghệ thuật
- Cách dẫn
- Giá trị hiện thực và nhân đạo
- Liên hệ, mở rộng (nếu có)
- Đánh giá chung về giá trị của đoạn trích, tác phẩm

Khái quát lại cái hay, cái độc đáo của đoạn trích, tác phẩm
Nêu cảm xúc, ấn tượng của bản thân về đoạn trích, tác phẩm

Nghị luận một đoạn trích, tác phẩm văn xuôi

Nghị luận bàn về một ý kiến văn học

Giới thiệu vấn đề nghị luận
Giới thiệu khái quát ý kiến
Trích dẫn nguyên văn ý kiến

Giới thiệu tác giả, tác phẩm
Giải thích:
- Từ khóa, hình ảnh
- Nội dung khái quát ý kiến
- Vì sao lại có ý kiến như thế?

Chứng minh:
- Phân tích khía cạnh đúng đắn
- Phân tích khía cạnh chưa đúng đắn

Bàn luận:
- Ý kiến trên đúng hay sai?
- Như thế nào là chính xác, đầy đủ?
- Ý nghĩa của ý kiến trong văn học và đời sống
- Cảm xúc của bản thân về ý kiến

Đánh giá tổng thể về ý kiến và giá trị ý kiến
Khẳng định lại quan điểm cá nhân
Ý nghĩa của ý kiến trong văn học và đời sống
Cảm xúc của bản thân về ý kiến

Nghị luận bàn về một ý kiến văn học

Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

Dẫn dắt vào vấn đề cần nghị luận
Nêu rõ vấn đề cần nghị luận
Định hướng phải làm gì với vấn đề

Giải thích từ ngữ:
- Từ đó có ý nghĩa gì (nghĩa đen, nghĩa bóng)
- Nội dung, ý nghĩa mà đề bài đề cập
- Tại sao nói như vậy?
- Có những hiểu biểu hiện nào?
- Phân tích, chứng minh:

Mặt đúng:
- Lý lẽ, lập luận thuyết phục
- Dẫn chứng thuyết phục

Mặt hạn chế:
- Lý lẽ, lập luận thuyết phục
- Dẫn chứng thuyết phục
- Bác bỏ và bày tỏ ý kiến:
- Phê phán, lên án những mặt xấu của vấn đề
- Biểu dương, ca ngợi những mặt tốt của vấn đề
- Đánh giá và mở rộng:
- Cần hiểu vấn đề sau cho đúng, đầy đủ
- Từ vấn đề trên, phê phán ai, ca ngợi ai, lý do?
- Tính đúng đắn của tư tưởng, đạo lí

Tóm tắt, khái quát lại vấn đề vừa nghị luận
Rút ra ý nghĩa bài học tư tưởng, đạo lý cho bản thân và mọi người
Phấn đấu bày tỏ thái độ của bản thân với tư tưởng, đạo lý vừa nghị luận

Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

Các bạn lưu ý, để viết bài văn hoàn chỉnh các bạn cần nắm được đề bài, đi đúng hướng, thiết lập thời gian làm bài phù hợp. Cố gắng tính toán và phải đảm bảo đủ 3 phần mở bài – thân bài – kết bài như khi chúng ta lập dàn ý. Hi vọng bài viết này sẽ giúp các bạn triển khai viết bài dạng nghị luận văn học dễ dàng hơn.

Đăng bởi: Nguyễn Dũng