Cách Hà Nội chừng 100 km, mất 2 giờ đi ô tô theo Google Maps. Bản Sưng của người Dao Tiền nép mình bên núi Biều, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc, tỉnh Hoà Bình, nơi không có sóng điện thoại.

Bản Sưng có 73 hộ gia đình, chỉ có 3 nhà làm homestay, nhưng nếu sống ở đây 2 ngày, đi bất cứ đâu du khách cũng có người bản địa sẵn sàng trò chuyện, làm tourguide dẫn bạn khám phá các cung đường.

Bản Sưng tách biệt với cuộc sống hiện đại và vẫn giữ được đa số nét truyền thống của người Dao. Ở Bản Sưng, người dân sống dưới các căn nhà trệt, mái lợp bằng lá cọ. Giữa mỗi căn nhà là một gian bếp, trên có gác để đựng các vật dụng và đồ ăn cần bảo quản, tránh mốc và ẩm vào mùa xuân.

bản sưng - đà bắc, điểm đến mới cho người yêu thiên nhiên ở hòa bình

Người dân ở Bản Sưng vẫn nhuộm chàm, tự in hoa văn lên vải bằng sáp ong. Đặc biệt, vì lo trẻ con lớn lên chỉ có thể nói mà không thể đọc hiểu tiếng dân tộc mình, ở đây có lớp dạy tiếng Dao để bảo tồn văn hoá của chính mình.

Đến bản Sưng không chỉ hưởng một cuộc sống nguyên sơ, thưởng lãm một bản làng xinh đẹp bên cạnh những cánh rừng xanh thẫm, khám phá hang động, hít hà đầy ngực bầu không khí thanh lành, tránh xa những âm thanh náo nhiệt của thành phố. Xóm Sưng còn là bản làng hiếm hoi cách thủ đô không xa, chứa đựng những điều nguyên bản đến kỳ lạ của một tộc người.

Ở Bản Sưng, thức ăn ngoài những thực phẩm mang đậm phong vị núi rừng với thịt lợn thả rông, gà đồi, cá sông Đà, rau rừng, còn có những đặc sản “có một không hai”, mà ngay từ khâu chế biến đã khiến người ta phải khâm phục bởi độ kiên nhẫn lạ lùng của người làm ra nó.

Món đầu tiên phải kể đến là rượu Hoẵng. Đồ uống này, xưa có cái tên rất thơ: “rượu tiêu bầu”, nhưng sau sợ người đọc dài khó nhớ, dân bản đổi thành “rượu Hoẵng”. Rượu được chế biến từ gạo hoàn toàn chứ không hề có con hoẵng nào, ủ men từ cơm như cách người dưới xuôi nhưng chưng cất lại hoàn toàn khác biệt.

Bên cạnh rượu, món không thể không nhắc đến là Thịt Chua. Nếu thịt chua của Phú Thọ làm xong 3 ngày được ăn, thịt chua của người Dao Tiền ở bản Sưng cần đến 3 năm. Một món ăn chỉ cần nghe kể thôi, bất cứ thực khách nào cũng muốn thử một lần trong đời.

Năm 2021 Bản Sưng có đường internet được kéo về, nhưng nhiều người dân trong xóm vẫn muốn duy trì cuộc sống cũ. Đa số nhà dân vẫn không có tivi. Bởi vậy, về Bản Sưng là rời xa cuộc sống công nghệ, không có điện thoại, sống ở những homestay không có tivi. Trời cuối thu, 5h chiều đã tối. Cả xóm chìm trong khung cảnh yên bình, tĩnh mịch. Cắm sạc pin điện thoại để hôm sau sẵn sàng chụp ảnh, cuộn tròn trong chăn đọc truyện. Rồi chìm vào giấc ngủ lúc nào không hay.