Chùa Bồ Đề là một ngôi cổ tự còn có tên là “Thiên Sơn Tự” tọa lạc trên một bãi bồi ven sông Hồng. Xung quanh chùa còn có rất nhiều di tích lịch sử khác: đền Ghềnh, đền Chầu, chùa Lâm Du, chùa Ái Mộ…Chùa Bồ

chùa bồ đề, khám phá ngôi cổ tự bồ đề-di tích lịch sử lâu đời

Đề nằm ở phố Phú Viên, phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội

Giới thiệu sơ lược về chùa Bồ Đề

Chùa Bồ Đề tọa lạc trên một bãi bồi ven sông Hồng, gần phía chân cầu Chương Dương, thuộc tổ 2, phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội (trước kia thuộc địa bàn thôn Phú Viên, xã Bồ Đề, huyện Gia Lâm).

Xung quanh chùa còn có rất nhiều di tích lịch sử khác: đền Ghềnh, đền Chầu, chùa Lâm Du, chùa Ái Mộ…giúp cho chuyến đi của bạn tham quan được nhiều địa điểm hơn.Chùa Bồ Đề tọa lạc trên một bãi bồi ven sông Hồng

Lịch sử về ngôi cổ tự chùa Bồ Đề

Chùa Bồ Đề còn có tên chữ khác là “Thiên Sơn Tự” hoặc “Thiên Cổ Tự”. Đây là một ngôi chùa cổ có lịch sử xây dựng khá lâu đời. Theo như tích truyền của dân địa phương, chùa đã xuất hiện từ thời Lý, cái tên được viết bằng chữ nôm là Bồ Đề vì nơi đây có 2 cây bồ đề lớn đối xứng nhau qua sông Hồng là Tháp Báo Thiên ở kinh thành Thăng Long.

Cũng trên sử sách ghi chép lại, Lê Lợi và Nguyễn Trãi khi bao vây quân Minh tại thành Đông Quan đã đặt đại bản doanh ở địa điểm có tên là Bồ Đề, thế nhưng có phải là chùa Bồ Đề hiện nay không thì vẫn còn phải nghiên cứu thêm. Có một thời gian, thì chùa Bồ Đề còn được thành lập thành một Trạm dịch nghỉ chân, có bến đò, được xem là một tuyệt cảnh tại thành Thăng Long,…Hiện nay chùa thờ Phật, cúng Mẫu theo giáo phái Phật Giáo Đại Thừa như đại đa số các chùa khác tại miền Bắc nước ta.

Hiện nay, ta có thể căn cứ vào tấm bia đá cổ của chùa còn lưu giữ được, khắc năm Hoằng Định thứ 15 (1614), để phán đoán chính xác năm ra đời của ngôi cổ tự này. Trên bia ghi lại từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XVII đã có sự trùng tu sữa chữa lại ngôi chùa. Trên bia đá ghi chép khá nhiều tư liệu quý hiếm góp phần tìm hiểu rõ hơn về niên đại cũng như quy mô của ngôi chùa trong giai đoạn lịch sử. Bài văn bia còn miêu tả được cảnh sầm uất, trù phú của các làng xóm quanh chùa, kể lại toàn bộ quá trình hưng công, tu bổ lại chùa, ca ngợi ý nghĩa của việc sửa chữa và quy mô chùa như thế nào sau lần trùng tu.

Chùa Bồ Đề còn có tên chữ khác là “Thiên Sơn Tự” hoặc “Thiên Cổ Tự”

Cấu trúc và kiến trúc cổ đại chùa Bồ Đề

Chùa tọa lạc tại một khu đất rộng sát mép sông Hồng. Xung quanh chùa còn có nhiều cây cổ thụ như cây nhãn, khiến cho không khí xung quanh chùa rất xanh mát. Chùa Bồ Đề có tổng thể kiến trúc như: chùa chính, nhà Tổ, Điện Mẫu, nhà khách, khu mộ tháp, nhà nghỉ, bếp và các công trình phục vụ. Đặc biệt nhất của kiến trúc ngôi chùa chính là hai phần Tiền Đường và Thượng Điện có kết cấu liền nhau theo lối chữ Đinh.

Chùa Bồ Đề có tổng thể kiến trúc như: chùa chính, nhà Tổ, Điện Mẫu, nhà khách, khu mộ tháp,…

Tiền Đường chùa Bồ Đề

Tiền Đường có kết cấu 5 gian 2 chái. Có 4 mái làm đao cong gác góc, lợp ngói ta và nền được lát gạch. Nền của tiền đường được xây cao để tránh nước ngập mùa lũ lụt, với 11 bậc thang cao gần 2m. Hai bên thềm có đôi Sấu Đá mang phong cách nghệ thuật thời nhà Hậu Lê. Hiên nhà được bố trí suốt cả trước và hai bên tiền đường, ở ngoài có giáp mái có xây tường hoa lan can chắn, bên trong hiên có cửa dạng bức bàn cả ở trước và hai bên. Dựa vào các chi tiết kiến trúc tại chùa, đây chính là cơ sở để có thể biết được chùa giữ được kiến trúc Tiền Đường từ những năm đầu của thế kỷ XX. Trên đó còn có những đường nét chạm khắc mang phong cách nghệ thuật thời nhà Nguyễn: lá cúc, cúc dây, lan đằng ở cốn và các chi hoạ tiết có phần giản lược trên kiến trúc gỗ bào trơn, ghép bén và soi gờ.

chùa giữ được kiến trúc Tiền Đường từ những năm đầu của thế kỷ XX

Kiến trúc của Thượng Điện

Được làm mái vòm cuốn bê tông, bên ngoài xây thành lầu 3 gác Chuông, mái làm đao 2 tầng chồng diên tạo cảm giác khối kiến trúc bớt nặng nề. Phần hậu cung sau chiến tranh đã được tu sửa lại. Thượng Điện có thờ các vị như: Đức Ông, Thánh Tăng cùng Diệm Nhiên, Đại sĩ ở Tiền đường. Tam bảo có các tượng: Tam thế, A Di Đà, Văn Thù- Phổ Hiền, Di Đà giảng đạo, A Na Ca Diếp, Ngọc Hoàng, Cửu Long; ở hai bên Tam Bảo có tượng Địa Tạng và Quan Âm. Hầu hết các tượng Phật ở chùa được tạo ra ở thời nhà Nguyễn. Ngoài tượng ở Chùa còn có 5 đôi câu đối gỗ, có cửa võng thiều châu, hoành phi, đây là những cổ vật có trang trí đẹp, mang dấu ấn nghệ thuật thời Nguyễn cuối thế kỷ XIX.

Phần hậu cung sau chiến tranh đã được tu sửa lại

Các công trình kiến trúc khác

Phía trước sân chùa có 2 gian nhà, bên phải là Điện Mẫu, bên trái là nhà Tổ. Hai gian nhà đều được là từ bê tông hoa văn giả gỗ, dáng vẻ theo lối kiến trúc cổ truyền. Nơi đây thờ: Tượng Tổ, tượng Mẫu, và mới gần đây thỉnh về thêm linh vị của thượng toạ Thích Tâm Tịnh. Bên trong 2 gian nhà, có đầy đủ nhiều các di vật như: câu đối, hoành phi, cửa võng thiểu khâu, khám thờ,…

Linh vị của thượng toạ Thích Tâm Tịnh

Bên phải của chùa chính là khu nhà khách, nhà học hạ của các sư, các công trình phục vụ sinh hoạt của nhà chùa. Đáng chú ý nhất trong các di vật cổ của chùa có 4 tấm bia đá có niên đại: Hoằng Định thứ 15 (1614), Minh Mệnh thứ 19 (1838), Thành Thái thứ 17 (1905), Khải Định thứ 5 (1920). Ba bia thời Nguyễn ghi tên những người công đức tu sửa, gửi giỗ ký hậu ở chùa.

4 tấm bia đá có niên đại: Hoằng Định thứ 15 (1614), Minh Mệnh thứ 19 (1838), Thành Thái thứ 17 (1905), Khải Định thứ 5 (1920)

Kết luận

Không chỉ là một nơi du lịch tâm linh thu hút nhiều du khách, chùa Bồ Đề còn là một di tích lịch sử ghi dấu bao nhiêu thăng trầm của kinh đô Thăng Long và của Việt Nam chúng ta. Nếu có dịp đến đây du lịch, hãy đừng bỏ lỡ địa điểm hấp dẫn này nhé!

Đăng bởi: Dương Tú