Trên đỉnh Mã Pí Lèng hoang vu, người lữ khách tự thấy mình bé nhỏ và cô độc biết chừng nào trước những núi cao nối tiếp đồi dốc, những con đường quanh co khúc khuỷu, dòng Nho Quế xanh ngắt và đất trời bao la mênh mông,…

Mã Pí Lèng (hay Mã Pì Lèng, Mã Pỉ Lèng) dài khoảng 20 km, nằm trên quốc lộ 4C, thuộc xã Pải Lủng và Pả Vi, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, là một con đèo hiểm trở vượt đỉnh Mã Pì Lèng – đỉnh núi có độ cao khoảng 1.200m của cao nguyên đá Đồng Văn. Đèo Mã Pí Lèng được xem là một trong tứ đại đỉnh đèo của Việt Nam, cùng với đèo Ô Quy Hồ (tỉnh Lào Cai), Pha Đin (tỉnh Điện Biên), và Khau Phạ (tỉnh Yên Bái).

Đèo Mã Pí Lèng nằm trên con đường mang tên Hạnh Phúc nối liền thành phố Hà Giang, thị trấn Đồng Văn và thị trấn Mèo Vạc.

Từ trung tâm thị trấn Đồng Văn, du khách du lịch bụi có thể thuê xe máy tự túc khám phá đỉnh Mã Pí Lèng.

Những du khách ưa thích hoạt động thể thao lại muốn chinh phục cung đường đèo bằng xe đạp.

Nằm dưới chân những ngọn núi tai mèo hiểm trở của Hà Giang, dòng sông Nho Quế xanh mượt chảy qua hẻm vực Tu Sản tạo thành đường biên giới tự nhiên giữa đèo Mã Pí Lèng và đường Săm Pun (tỉnh Vân Nam, Trung Quốc).

Sông Nho Quế đã được vinh danh là một trong những Thung lũng Kiến tạo độc nhất vô nhị của Việt Nam.

Trên đỉnh đèo vắng lặng, cảnh núi non nối tiếp đồi dốc hùng vĩ, mây trời bao la, khung cảnh khoáng đạt mênh mông khiến cho người lữ khách cảm thấy mình thật bé nhỏ và cô đơn.

Thỉnh thoảng mới bắt gặp vài ngôi nhà đơn sơ thô mộc của người dân tộc thiểu số nơi đây ẩn náu bên những cánh rừng, những ruộng nương xanh mượt mà…

Hà Giang có đa số dân sinh sống là những đồng bào dân tộc thiểu số, phần lớn là người Mông (H’Mông, Mèo), còn lại là dân tộc Pu Péo, Pà Thẻn, Lô Lô, Phù Lá, La Chí, Cờ Lao, Giáy, Dao,…

Một người phụ nữ đi bộ trên đường vắng. Xe máy và “xe hai cẳng” chính là phương tiện giao thông chủ yếu của người địa phương nơi đây.

Dân tộc Mông đã sống hàng trăm năm trên các triền núi đá cao. Khí hậu lạnh giá khắc nghiệt đã ảnh hưởng đến kiến trúc nhà ở truyền thống của họ – những ngôi nhà trình tường (tức có tường nhà làm bằng đất), mái nhà lợp ngói hay lợp lá tranh,…