Văn hóa trà đạo – Nét tinh hoa của đất nước Nhật Bản

Trà đạo – một trong những nét văn hóa nghệ thuật lâu đời tại Nhật Bản. Đây được xem là một nghệ thuật về triết lý, thưởng thức cuộc sống và mang lại giá trị nhân văn sâu sắc. Để hiểu hơn về nét tinh hoa trong văn hóa trà đạo Nhật Bản, cùng Du Lịch Đại Bàng tìm hiểu và trải nghiệm nét văn hóa độc đáo này nhé.

1. Nguồn gốc của trà đạo

Trà đạo được du nhập vào Nhật Bản từ thế kỉ VIII, tuy nhiên đối tượng thưởng trà còn rất hạn chế, chủ yếu là dành cho tầng lớp quý tộc

Đến thế kỉ XII, vị cao tăng người Nhật Eisai sang Trung Hoa để học đạo và đã mang một vài hạt giống trà để trồng tại sân chùa. Ông đã viết nên cuốn sách “Khiết trà dưỡng sinh quý”, sách ghi chép về những công dụng của trà và mãi đến thế kỉ thứ XIV việc uống trà mới trở nên phổ biến và sử dụng rộng rãi.

Theo tài liệu xưa, Trà đạo Nhật Bản có nguồn gốc từ Trung Hoa

Với công dụng thư giãn, cùng mùi thơm dễ chịu thưởng trà dần được nhiều người xem trọng và coi việc thưởng thức vị trà giống như nét văn hóa cần phải giữ gìn ở “đất nước mặt trời mọc”. Đặc biệt, văn hóa trà đạo Nhật Bản kết hợp với tinh thần thiền trong Phật giáo đã nâng cao nghệ thuật thưởng trà lên một tầm cao mới và trở thành nghệ thuật sống của chính dân tộc.

2. Nguyên tắc về văn hóa trà đạo

Thưởng trà là một phương thức hữu ích giúp tâm hồn thư thái và rèn luyện sự tỉ mỉ, cẩn thận. Trong văn hóa trà đạo có 4 nguyên tắc cơ bản là Hòa – Kính – Thanh – Lịch. Ta có thể hiểu như sau:

Hòa:  là sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, giữa người uống trà, người pha trà cùng các dụng cụ pha trà, từ đó tạo nên một mối quan hệ khăng khít và gắn kết với nhau.

Kính: là sự kính trọng với trà nhân, người thưởng trà và trà cụ. Nguyên tắc này còn thể hiện sự kính trọng với mọi người xung quanh, đây là nghệ thuật khiêm nhường, rèn luyện cái tôi của con người.

Thanh: là sự thanh khiết, thánh thiện của con người đối với vạn vật xung quanh.

Tịch: là sự tịnh tâm, thân tâm luôn an lạc và đạt được sự an yên, hạnh phúc trong tâm hồn.

3. Không gian thưởng thức trà đạo

Với người Nhật, trà đạo là một hình thức uống trà để giải trí trong một bầu không gian tĩnh lặng. Thông thường, không gian thưởng trà thường được thiết kế đơn giản, thanh tao.

Đến thưởng thức trà bạn sẽ được hướng dẫn đi vào dãy phòng được bày biện tinh tế, ấm áp. Sau khi được phục vụ tách nước ấm bạn sẽ được dẫn đến phòng thưởng trà chính. Từ kiến trúc đến cách bày biện đồ vật nơi đây đều mang đến cho bạn cảm giác nhẹ nhàng, thanh bình khó tả.

Bước vào phòng trà bạn sẽ được chủ căn phòng diện một bộ kimono truyền thống cúi mình tiếp đón một cách nhẹ nhàng lịch sự. Một nét độc đáo trong không gian trà đạo Nhật Bản là lối vào phòng trà nào cũng thấp hơn để người bước vào phải cúi người xuống để đi qua. Điều này tượng trưng cho sự cung kính và khiêm tốn.

Thông thường thời gian thưởng thức trà thường kéo dài hơn 4 tiếng. Tùy theo mùa và dịp lễ mà tiệc trà mời khách với những món bánh ngọt khác nhau.

4. Nghệ thuật pha trà và thưởng thức trà đạo Nhật Bản

Với công dụng giúp thư giãn tinh thần và sự hấp dẫn đặc biệt của hương vị trà đã thu hút rất nhiều người dân Nhật đến với thú uống trà này. Nghệ thuật pha trà và thưởng thức trà đã trở thành một văn hóa đặc sắc ở Nhật Bản, bao gồm các bước:

4.1 Nước pha trà

Theo người Nhật, nước pha trà tuyệt đối không được lấy nước sôi để pha trà, vì lý do không đẹp mắt. Nước pha trà phải được nấu trong ấm kim khí không đậy nắp đun trên bồn than để duy trì nhiệt độ từ 80-90 độ C.

4.2 Làm ấm dụng cụ

Ấm pha trà và tách pha trà phải được tráng bằng nước sôi, sau đó dùng khăn lau khô trước khi sử dụng.

4.3 Pha trà

Với loại trà xanh cỡ trung bình, người ta thường pha trà 3 lần khác nhau như sau:

• Lần thứ nhất: Được pha với nước nóng ở khoảng 60 độ C, để trà ngấm khoảng 2 phút đồng hồ trước khi rót cho khách.
• Lần thứ hai: Pha với nước nóng khoảng 80 độ C trong khoảng 30-40 giây, có nghĩa là cho nước vào ấm pha trà , hơi lắc nhẹ và rót ra tách cho khách ngay
• Lần thứ ba: Tương tự như lần 2 nhưng nước pha ở lần 3 khoảng 90 độ để duy trì độ ấm cho trà. Lượng nước pha trà lưu ý chỉ đủ rót ra cho khách, không nên pha quá nhiều.

Lưu ý, tùy từng loại trà mà số lượng pha sẽ khác nhau. Đối với trà đậm, loại thượng hạng nên pha từ 4 – 5 lần. Còn loại trà thường chỉ cần pha 2 – 3 lần.

4.4 Cách rót trà

Trong nghệ thuật trà đạo Nhật Bản, điều “cấm kị” khi rót trà là không bao giờ rót trà cho khách một lần đầy tách rồi rót tiếp cho người khách kế tiếp bởi điều này sẽ dẫn tới sự khác biệt về độ đậm nhạt của nước trà trong mỗi tách. Do đó, tất cả các tách của khách đều được đặt trong khay trà rồi rót theo thứ tự 1, 2, 3, 4… rót lần đầu khoảng 1/3 tách sau đó rót theo thứ tự ngược lại để mỗi tách trà có vị đều như nhau.

4.5 Cách uống trà

Để làm tăng hương vị của trà, người Nhật thường ăn kèm một vài loại bánh ngọt.  Thông thường loại bánh được sử dụng nhất là wagashi, vị ngọt thanh của bánh hòa quyện cùng vị đắng của trà xanh tạo nên một hương vị độc đáo. Ngoài ra bạn cũng có thể thay thế bởi các loại bánh ngọt khác.

5. Nghi thức thưởng trà

Khi vào buổi tiệc trà đạo thì mọi người cần tuân theo những nguyên tắc và nghi thức nhất định.

• Để tỏ lòng tôn kính và khiêm nhường thì trong khi thưởng thức trà không nên đeo trang sức kim loại, xịt nước hoa mùi quá nồng gây khó chịu cho người ngồi cùng
• Trước khi uống mọi người cần ngồi quỳ xuống và đặt bàn tay hướng xuống sàn sau đó cúi chào mọi người mời thưởng thức trà.
• Trong khi uống trà, xoay ly trà theo chiều kim đồng hồ 3 lần rồi mới thưởng thức. Sau khi uống xoay bát trà theo chiều ngược lại và đặt nhẹ nhàng xuống bàn.
• Sau khi kết thúc buổi thưởng thức trà mọi người cùng cuối chào nhau và đứng lên lần lượt ra về.

Trên đây là những thông tin về văn hóa trà đạo Nhật Bản mà Du Lịch Đại Bàng muốn chia sẻ với bạn. Hi vọng qua những thông tin hữu ích trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về nét văn hóa đặc sắc tại xứ sở hoa anh đào. Nếu có dịp ghé thăm đất nước xinh đẹp này, hãy đến và cảm nhận nét tinh hoa của trà đạo Nhật Bản nhé!

Đăng bởi: Bảo Trâm