Đình Thạnh Hòa Thốt Nốt, Cần Thơ trở thành di tích Quốc Gia

Cần Thơ là thành phố năng động trung tâm của đồng bằng Sông Cửu Long, giữa sự nhộn nhịp, náo nhiệt của đô thị hiện đại, Cần Thơ vẫn còn giữ nguyên nét đẹp chân quê và bình yên với những ngôi đình làng cổ kính, rêu phong mang đậm không gian văn hóa truyền thống. Trong đó không thể không nhắc đến Đình Thạch Hòa Thốt Nốt.

Theo tài liệu còn lưu lại tại đình Thạnh Hòa và lời kể của các bậc cao niên ở địa phương, khoảng giữa thế kỷ XIX, khi thôn Thạnh Hòa Trung được thành lập, dân làng xây dựng một ngôi đình bằng tre lá để thờ Thần hoàng bổn cảnh và các bậc tiền nhân có công khai hoang, lập làng lấy tên Thạnh Hòa Trung thôn.

Năm 1852, đình được vua Tự Đức (năm thứ 5) sắc phong Thần, lúc bấy giờ còn tên đình Thạnh Hòa Trung, thuộc huyện Tây Xuyên, tổng Định Mỹ. Tuy nhiên, do địa thế cất đình không thuận lợi, cảnh quan không thông thoáng và chật hẹp nên năm 1902, hương chức, hội tề họp bàn dời đình về vàm chợ Thốt Nốt, cách vị trí cũ khoảng 1 km thuộc khu vực Phụng Thạnh 1, phường Trung Kiên, quận Thốt Nốt. Nơi đây, ai cũng thầm khen phong cảnh hữu tình, gần ngã ba sông lớn, cảnh quan thoáng đãng. Qua nhiều lần thay đổi tên gọi, từ năm 2009 đến nay, Ban Tế tự đình thống nhất gọi là đình Thạnh Hòa.

Đình Thạnh Hòa xây dựng trên diện tích gần 1.400m2, theo hình chữ Nhất, mặt tiền quay về hướng Đông, có kiến trúc đậm chất truyền thống đình Nam bộ, với các hạng mục như võ ca, võ quy, chánh điện. Nét nổi bật trong kiến trúc đình Thạnh Hòa là hệ thống hoành phi, liễn đối và nghệ thuật chạm trổ, điêu khắc gỗ. Các hoa văn phổ biến là rồng, phụng, tùng- cúc- trúc- mai… được thể hiện bằng đường nét và hoa văn tinh xảo.

Nhìn chung, đình Thạnh Hòa có kiến trúc thuần Việt nhưng đôi chỗ lại thể hiện sự giao thoa văn hóa với cộng đồng người Hoa ở Thốt Nốt. Điển hình là cổng tam quan và hệ thống tranh khảm sành sứ ở nóc đình. Hình tượng ông Nhật, bà Nguyệt và một số tích xưa được thể hiện, có nét tương đồng với Chùa Ông ở Ninh Kiều hay Hiệp Thiên Cung ở Cái Răng. Đặc biệt, trong quá trình tìm hiểu về hệ thống văn tự Hán- Nôm ở đình Thạnh Hòa, có ít nhất 8 bài thơ Đường được thể hiện bằng cách khảm trai trên danh mộc rất sắc sảo.

Bên cạnh đó hệ thống câu đối, văn bản trong đình rất có giá trị. Sắc phong Thần của Đình từ năm 1852- cùng thời điểm đình Bình Thủy được sắc phong- vẫn được phụng thờ kính cẩn.

Ngoài thờ thần Thành Hoàng Bổn Cảnh quanh đình còn nhiều cổ miếu thờ thần Hổ, thần Rái Cá, Ngũ Hành Cổ Miếu, mếu thờ Thánh Nữ Nương Nương.

Trải qua hơn 100 năm, đình được người dân địa phương gìn giữ, tu bổ ngày một khang trang và vẫn duy trì tốt 2 lễ hội chính là Thượng điền và Hạ điền với nhiều nội dung hấp dẫn nhằm đáp ứng nhu cầu tâm linh, vui chơi giải trí cho người dân. Lễ Hạ Điền cúng vào các ngày 19, 20, 21 tháng 4 âm lịch. Lễ Thượng Điền cúng vào các ngày 19, 20, tháng 11 âm lịch thu hút sự tham gia đông đảo của người dân trong vùng và khách du lịch Cần Thơ ghé thăm .

Năm 2016 đình Thạnh Hòa Thốt Nốt được UBND thành phố Cần Thơ xếp hạng Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp thành phố, loại hình kiến trúc nghệ thuật. Tháng 11, năm 2020 được Bộ Văn Hóa, Thể Thao và Du Lịch công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.

Đình Thạnh Hòa là một trong những di sản vô cùng quý giá của vùng đất này bởi đó không chỉ là nơi lưu giữ nghệ thuật kiến trúc, chạm khắc cổ truyền đẹp và thuần việt mà còn là nơi để tuyên truyền giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc, tri ân các anh hùng liệt sĩ, các bậc tiền nhân có công trong việc khai hoang, mở cõi, lập ấp, lập làng.

Đăng bởi: Châu Khúc