Làng Plei Ốp hơn 100 năm tuổi ở Pleiku.

Làng Plei Ốp trở thành làng văn hoá du lịch đầu tiên của phố núi Pleiku với vẻ đẹp rất đơn sơ mà đầy ấn tượng, đáp ứng nhu cầu tham quan du lịch của du khách muốn trải nghiệm cuộc sống của núi rừng Tây Nguyên.

Làng Plei Ốp có từ khi nào?

Theo một số tài liệu, làng Plei Ốp được thành lập vào năm 1927 đến nay cũng gần 100 tuổi. Nằm ngay giữa trung tâm thành phố Pleiku chỉ cách quảng trường Đại Đoàn kết chừng 3km.

Bao quanh bởi phố xá đông đúc, nhưng làng còn giữ nguyên bản sắc xưa cũ của làng đồng bào Jơ Rai. Ngôi nhà rông truyền thống ngay giữa khoảng sân rộng vững chãi bên cạnh cây cổ thụ cao lớn nhất làng.

Dân làng Plei Ốp thường xuyên cùng nhau quây quần trước mái nhà rông, dưới cây nêu, thưởng thức những ché rượu cần thơm ngọt. Ảnh: Trà My.

Xung quanh là những bức tượng gỗ với đủ cung bậc cảm xúc được thể hiện qua bàn tay đục, đẽo khéo léo của người dân trong làng. Dân làng Plei Ốp thường xuyên cùng nhau quây quần trước mái nhà rông, dưới cây nêu.

Thưởng thức những ché rượu cần thơm ngọt và hòa mình trong âm thanh cồng chiêng ngân vang, trong điệu múa xoang mượt mà, uyển chuyển.

Dân làng sinh hoạt văn hóa cộng đồng tại nhà Rông làng Plei Ốp. Ảnh: Trà My

Làng có từ khi nào người già cũng ít ai nhớ được chính xác.

Ngày ấy có già làng tên Ốp dẫn dân làng đến đây, thấy cây cối tốt tươi, cua cá đầy suối, thung lũng rộng bằng, già bảo dân làng dừng lại chặt cây dựng nhà sinh sống lập làng.

Làng Plei Ốp với khung cảnh thiên nhiên xinh đẹp và thanh bình bên dòng suối Ia Nin và Ia Năk Dòng hiền hòa thơ mộng chảy qua làng ngày đêm róc rách với âm thanh trong vắt.

Thung lũng Ia Lâm, giọt nước Ia O, Ia Grông mà hầu như chiều nào cô gái Jơ Rai cũng rủ nhau lấy nước vào những quả bầu khô và chai nhựa, túm tụm tắm rửa cho con cái, giặt giũ…

Những cánh đồng, bãi rau, hoa, vườn cây và các con đường dốc chùng cánh võng đan khắp trong làng. Đi về cuối làng là khu nhà mồ nằm khép mình giữa thiên nhiên với những bức tượng tạc gỗ, những ché rượu cần còn vương lại dưới gốc đa già cổ thụ.

Tượng gỗ của cả người Gia Rai và Ba Na trong khuôn viên nhà rông làng Plei Ốp. Ảnh: Lao Động.

Cuộc sống thanh bình ở làng Plei Ốp.

Người dân những làng Plei ốp, nằm giữa phố ấy thường ngày vẫn cày cấy, canh tác lúa nước dọc theo những thung lũng xen giữa các lưng đồi của Pleiku.

Mùa gieo cấy gặt hái, xe công nông chạy băng băng qua phố chở bà con đến với những cánh đồng. Chiều chiều, những đàn bò đủng đỉnh qua phố làm nên một nét phố quê thanh bình, an lạc.

Dân làng Plei Ốp sống thanh bình với nét văn hóa đặc sắc bản địa. Ảnh: Đức Thụy.

Ngày qua ngày, mỗi khi màn đêm sập xuống, dường như Pleiku lại nôn nao bởi những âm thanh từ các vùng đất ngoại ô vọng về. Trong đêm, âm thanh cồng chiêng trườn qua những miệng núi lửa, theo gió Đông bập bùng bay trên mái phố.

Làng Plei Ốp – Nơi bảo tồn giá trị văn hóa Jơ Rai đặc sắc.

Làng Plei Ốp có khoảng 03 người lớn tuổi có khả năng truyền đạt, dạy đánh cồng chiêng cơ bản. Cồng chiêng chỉ còn được bà con làng Plei Ốp sử dụng tại một số nghi lễ vòng đời của hộ gia đình như lễ cưới hỏi, ma chay, nghi lễ trưởng thành…

Bên cạnh đó trong làng có một vài người biết chơi các loại nhạc cụ dân tộc khác. Cụ Siu Chel và cụ Mlich là hai người lớn tuổi trong làng có khả năng tạc tượng gỗ dân gian.

Vào mỗi tối thứ hai, thứ năm và thứ bảy hàng tuần, sân nhà rông làng Plei Ốp lại rộn ràng hơn bởi âm thanh của tiếng cồng chiêng.

Nghệ nhân trong đang làng tận tình truyền đạt lại cho thế hệ trẻ đồng bào Jơ Rai từng động tác, từ cầm dùi đến gõ nhịp, rồi kỹ năng diễn tấu những bài chiêng cơ bản nhất.

Người dân làng Plei Ốp ý thức được việc gìn giữ nét văn hóa bản địa đồng bào Jơ Rai của mình. Ảnh K.N.B.

Tiếng cười nói hòa lẫn tiếng chiêng của thầy và trò từ góc sân nhỏ vang vọng cả ngôi làng. Em Puih Hân tươi cười: “Em rất vui khi được học đánh cồng chiêng. Em càng thêm tự hào về văn hóa của mình và sẽ cố gắng”.

Tổng hợp và biên tập bởi: Đi Gia Lai.

Tham khảo các nguồn: 1. Thăm làng Văn hóa - Du lịch Plei Ốp ở thành phố Pleiku (Báo Nhân Dân) 2. Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa cồng chiêng (Mai Anh - GLO) 3. Âm thanh làng trong phố (Phạm Đức Long - GLO) 4. Làng trong phố (Võ Thanh Thảo - GLO)