Ngôi đình Tân Đông ở Tiền Giang – Công trình hơn 100 tuổi nằm dưới rễ cây bồ đề

Mấy khi có dịp đi du lịch khám phá vùng đất Tiền Giang sông nước, bình dị mà nên thơ, bạn đừng quên dừng chân ghé đến huyện Gò Công để thăm lại những di tích lâu đời, có ý nghĩa rất thiêng liêng đối với người dân sinh sống tại đây. Huyện Gò Công dường như là nơi tập trung nhiều di tích với hệ thống đền chùa, nhà cổ, đình xưa... Trong đó nổi bật nhất phải kể đến là ngôi đình Tân Đông.

Địa chỉ ngôi đình Tân Đông

Thật đặc biệt khi ở miền Tây lại còn lưu giữ được một khối kiến trúc cổ đã gắn liền với những năm tháng thăng trầm của lịch sử, đình Tân Đông (hay còn gọi là đình Gò Táo) nằm ở xã Tân Đông – huyện Gò Công Đông – tỉnh Tiền Giang đều được biết đến như là một ngôi đình độc nhất vô nhị, vì toàn bộ đình được “ôm trọn” bởi hàng trăm búi rễ của 3 cây bồ đề.

Hướng dẫn đường đi đình Tân Đông

– Từ TP. Hồ Chí Minh bạn theo quốc lộ 50 về thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang.

– Đến ngã tư quốc lộ 50 và đường HL13, thì bạn rẽ trái vô HL13. Con đường này hơi nhỏ, nhưng hãy để ý cổng chào của con đường mang tên “Làng nghề truyền thống tủ thờ Gò Công”, thì rẽ trái vào.

– Chạy thẳng hoài thì gặp một ngã ba nhỏ, bạn rẽ phải vô đường Mạc Văn Thành.

– Vừa đi qua nghĩa trang liệt sỹ huyện Gò Công Đông (bên tay trái), có một con đường nhỏ xíu kề bên, thì bạn quẹo trái vô con đường này. Đi tí sẽ thấy đình.

Lịch sử đình Tân Đông

Tên chính thức là đình Tân Đông nhưng dân làng quen gọi là “đình Gò Táo” bởi ấp Gò Táo kế bên. Không ai biết chính xác tuổi của ngôi đình nhưng trên vòm cửa hiện còn mảng vữa đắp hình cuốn thư có ghi 1907. Các già làng bảo đình có từ thời vua Minh Mạng (vua thứ 2 triều Nguyễn, 1791- 1841), thờ Tả quân Lê Văn Duyệt (1746 – 1832), một công thần thời vua cha Gia Long nhưng không được vua con Minh Mạng tin dùng. Rồi đình đổ nát đầu thời Pháp thuộc.

Nhưng rất may đây lại là quê của bà Từ Dũ nên vị Hoàng Thái hậu nổi tiếng này đã cho trùng tu ngôi đình vào năm 1907. Nghe nói kinh phí trùng tu thời đó rất khá và tốp thợ là những nghệ nhân tuyển từ Huế vào nên dù giờ đây hoang phế nhưng một số chi tiết trang trí kiến trúc vẫn khiến du khách phải chú ý vì tạo hình và kỹ thuật còn lưu lại vài nét tinh xảo.

Chiến tranh hiện đại hồi giữa thế kỷ XX một lần nữa lại khiến ngôi đình bị bỏ hoang và xập xệ. Sau này các chủ nhân của ngôi đình là dân ấp kế bên cũng đành chịu khi họ chẳng thể kiếm đâu ra nguồn kinh phí.

Lẽ ra ngôi đình đã sập nếu như không có chuyện hy hữu khi chim chóc tha tới các hạt bồ đề thả trên nóc và đỉnh tường. Bồ đề – là loại cây rất mạnh về bộ rễ nên chỉ sau hơn 30 năm, vô số rễ cây đã len lỏi chằng chịt bó kín các bức tường quanh đình, nhất là 5 vòm cửa mặt tiền ngôi đình khiến cảnh tượng trở nên ngoạn mục, lôi cuốn các du khách hiếu kỳ.

Vẻ đẹp của ngôi đình Tân Đông

Có thể ngôi đình Tân Đông đã bị lãng quên hoàn toàn nếu như không xuất hiện quang cảnh ngoạn mục bởi các bộ rễ cây chằng chịt bao bó các vòm cửa và vách tường. Kiến trúc biến dạng bởi những bộ rễ bồ đề khỏe khoắn bao trọn 5 vòm cửa, chen chúc cùng các trang trí vữa đắp khéo léo.

Cảnh tượng như trong một khu vườn cổ tích đã kích thích tối đa sự hiếu kỳ của du khách. Ở thời hiện đại, khi con người ngày càng lấn át thiên nhiên, phá hủy rừng vàng, triệt hết biển bạc, săn hết thú hoang… thì cảnh rừng rú man dại lấn át kiến trúc cổ gây ra sự hiếu kỳ ghê gớm: đẹp mắt, hoang dại, bí ẩn…

Chạm khắc trang trí trên vì kèo gỗ của đình cũng mang những nét đặc trưng khá điển hình thời Nguyễn. Đồ án hoa lá nào cũng kèm một con chim hay hươu nai làm điểm nhấn. So với chạm khắc các thời trước đó thì chạm khắc trang trí thời Nguyễn có xu hướng chỉ chạm nông một lớp, hình hoa – lá – chim – thú ít dần sự cách điệu mà ngày càng hiện thực hóa, rất nhiều khoảng trống quanh các họa tiết, gây cảm giác thoáng đãng.

Đôi rồng chầu hoa trên vì nóc cũng là kiểu điển hình thời Nguyễn – Pháp thuộc ở khu vực Nam Bộ: gốm men kiểu gốm Cây mai với màu men xanh đặc trưng hoặc rất có thể là gốm Biên Hòa mới được Pháp gây dựng theo xu hướng bảo tồn và phát huy kiểu cách trang trí Á Đông. Nếu bộ mái đình được khôi phục đầy đủ thì đôi rồng cùng các lớp ngói âm dương sấp ngửa sẽ là một hợp thể đẹp đẽ và trang trọng.

Về cảnh quan, ngôi đình um tùm trong vòm lá giữa đồng bằng mênh mông thẳng cánh cò bay, xanh mướt màu lúa đã hấp dẫn du khách từ xa. Đó cũng là cảnh quan theo quy ước từ xưa của các đình làng Việt: Thường ở đầu làng, tách khỏi khu dân cư, có sân bãi và ruộng đồng rộng rãi bao quanh để thánh thần ngự trị nơi thoáng đãng và đủ không gian cho hội làng với các hoạt động đám rước, múa hát, đấu vật võ, vui chơi của cả làng. Chỉ có ngày nay, sau bùng nổ dân số thì một số đình làng cổ mới đành phận chen chúc sâu trong khu dân cư đầy phức tạp của đời thường…

Với khung cảnh kỳ bí, độc đáo, nơi đây hẳn thu hút nhiều du khách phương xa đến chiêm ngưỡng và chụp ảnh. Nên nếu du lịch Tiền Giang, bạn có ghé qua đây, nhớ tôn trọng một địa điểm tôn giáo như thế này, đi nhẹ, nói khẽ, không viết vẽ bậy, không có những hành động, lời nói bất kính. “Đi không lấy gì ngoài những bức ảnh, không để lại gì ngoài những dấu chân”.

Và mới đây, ngôi đình đã khoác lên mình diện mạo khác sau thời gian trùng tu, sửa chữa. Bức tường được gia cố cứng cáp, thay cửa gỗ, không gian trong ngôi đình sẽ là điểm để người dân địa phương đến thờ cúng mỗi dịp lễ.

Ngôi đình Tân Đông không đồ sộ về quy mô hay có kiến trúc xây dựng hoành tráng, mà chủ yếu mang nét đẹp hoài cổ, rêu phong cũng như mang trong mình những câu chuyện lịch sử, văn hóa riêng. Du lịch Tiền Giang và dành thời gian để ghé thăm ngôi đình, chắc chắn bạn sẽ có một hành trình tuyệt vời.

Hồng Ánh

Đăng bởi: Đăng Phạm