Nếu có dịp ghé đến thành phố gạo trắng nước trong Cần Thơ thì bạn nên ghé thăm chùa Nam Nhã một lần. Một ngôi chùa cổ lưu dấu lịch sử đấu tranh hào hùng của các sĩ phu yêu nước thời thuộc Pháp. Một ngôi chùa đẹp với phong cách kiến trúc Đông Tây kết hợp hài hòa và vị thế địa lý vô cùng đắc địa.

Nội dung bài viết

1 Xung quanh tên gọi và lịch sử hình thành chùa cổ Nam Nhã
2 Chùa Nam Nhã độc đáo với lối kiến trúc Đông Tây kết hợp
3 Di chuyển đến chùa Nam Nhã như thế nào?
4 Thông tin tham quan chùa Nam Nhã ở Cần Thơ

Xung quanh tên gọi và lịch sử hình thành chùa cổ Nam Nhã

Nằm về hướng Tây trung tâm thành phố Cần Thơ khoảng chừng 6km tại đường Cách Mạng Tháng Tám (CMT8) của phường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy. Chùa Nam Nhã là ngôi chùa cổ trực thuộc Giáo hội Phật Đường Nam Tông Minh Sư Đạo có giáo lý dựa trên Phật giáo Thiền Tông, Đạo giáo và Nho giáo tại Việt Nam và là nhánh chính trong năm nhánh của Ngũ chi Minh đạo. Đặc biệt, chùa là nơi ghi dấu phong trào đấu tranh chống Pháp hào hùng của các sĩ phu yêu nước vào những năm cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX.

Theo như ghi chép, tiền thân của chùa là một tiệm thuốc Bắc có tên là Nam Nhã Đường do Nguyễn Giác Nguyên (học trò của Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa) xây dựng vào năm 1890. Mục đích xây nên là nơi khám chữa bệnh cho nhân dân đồng thời làm nơi liên lạc và tập hợp những người yêu nước để gầy dựng phong trào chống Pháp.

Năm 1985, nhân đạo Minh Sư hay còn gọi Minh Sư Đạo, một đạo có nguồn gốc từ môn phái Phật Đường của Phật giáo Thiền tông tại Trung Quốc du nhập vào Việt Nam và lan khắp miền Nam. Sau quá trình tìm hiểu, tiếp thu đạo lý, giáo lý trên ba cơ sở triết lý Phật giáo Thiền Tông, Đạo giáo và Nho giáo của đạo. Ông Nguyễn Giác Nguyên liền cho phá bỏ tiệm thuốc Bắc và xây dựng lên trên nền đất ấy một ngôi chùa có tên là Nam Nhã Phật Đường (hay còn gọi là chùa Minh Sư).

tham quan chùa nam nhã độc đáo ở cần thơ

Chân dung Kỳ ngoại Hầu Cường Để

Những năm cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 (năm 1904), sau khi trở về từ Nam Kỳ, Phan Bội Châu cùng Kỳ Ngoại hầu Cường Để (cháu 5 đời của Hoàng tử Cảnh) và hơn 20 đồng chí khác họp tại nhà riêng của Nguyễn Hàm (còn có tên là Nguyễn Thành, Nguyễn Tiểu La) tại Nam Thịnh sơn trang (Thăng Bình, Quảng Nam) thành lập ra một tổ chức bí mật có tên là Duy Tân hội vào ngày 8 tháng 4 năm Giáp Thìn (1904).

Sau quá trình liên lạc với những người yêu nước đang hoạt tại ba xứ Nam Kỳ và Trung Quốc. Năm 1905, Phan Bội Châu cùng những đồng chí trong hội Duy Tân phát động phong trào đấu tranh chống Pháp. Hưởng ứng phong trào này, Nguyễn Giác Nguyên đã cùng nhiều sĩ phu yêu nước tại Nam Kỳ như Nguyễn Thần Hiến, Nguyễn Hào Vĩnh, Nguyễn Giác Nguyên … chọn chùa Nam Nhã là căn cứ hoạt động cách mạng chính để đấu tranh.

Nhà yêu nước Phan Bội Châu

Hoạt động đấu tranh chính của các sĩ phu lúc này là tổ chức ra nhiều cơ sở kinh tài, tập hợp lực lượng, đưa học sinh sang Nhật và ngầm đấu tranh, ủng hộ phong trào. Song phương với hoạt động đấu tranh của các sĩ phu, chùa Nam Nhã còn là nơi diễn ra nhiều cuộc bình thơ, họa thơ cũng đã được tổ chức. Nổi bật trong nhiều tác phẩm này phải kể đến “Văn phẩm Đạo Nam kinh”, tuy nhiên bị nhà cầm quyền Pháp liệt vào loại sách cấm do nội dung đề cao vai trò học vấn, tiến bộ khoa học kỹ thuật…, đồng thời chống lại sự ngu muội, mê tín…

Trong quá trình hoạt động, nhà yêu nước Phan Bội Châu và Cường Để đã nhiều lần đến đây để cùng cụ Nguyễn Giác Nguyên bàn bạc và cổ xúy cho phong trào. Tuy nhiên, hoạt động chưa được bao lâu thì tổ chức tại chùa bị phát hiện, Nguyễn Giác Nguyên bị bắt, kể từ đó chùa đóng cửa.

Giữa năm 1917, Pháp trả tự do cho Nguyễn Giác Nguyên được, chùa mở cửa hoạt động tôn giáo bình thường tuy nhiên luôn bị theo dõi nên không thể hoạt động cách mạng được. Cũng trong năm này, cụ Nguyễn Giác Nguyên qua đời.

Bia đá chứng nhận di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia chùa Nam Nhã

Khi phong trào Đông Du thất bại (tháng 3 năm 1909, Cường Để và Phan Bội Châu bị Nhật trục xuất) và cụ Nguyễn Giác Nguyên qua đời, chùa thường xuyên vẫn chọn là nơi hoạt động cách mạng. Đặc biệt là những năm chống đế quốc Mĩ, đặc ủy Hậu Giang và Xứ ủy Nam Kỳ đã nhiều lần chọn nơi đây làm địa điểm liên lạc với các tổ chức cách mạng trong toàn miền.

Để vinh danh chùa Nam Nhã, Bộ Văn Hóa Thông Tin này là Bộ Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch đã dựng bia Bia công nhận di tích dựng tại sân chùa ghi:

“Chùa Nam Nhã được xây dựng năm 1895. Từ năm 1905 chịu ảnh hưởng của phong trào Đông Du, truyền thống yêu nước của các vị lão sư và các Phật tử được khởi động.

Chùa trở thành trụ sở kinh tài, ủng hộ học sinh xuất dương du học chống lại chính sách ngu dân của thực dân Pháp, truyền bá văn thơ yêu nước. Trong những năm khó khăn gian khổ của cách mạng, Đặc ủy Hậu Giang, Xứ ủy Nam Kỳ đã chọn nơi đây làm địa điểm liên lạc với các tổ chức cách mạng trong toàn miền”.

Đến ngày 25 tháng 1 năm 1991, Bộ Văn hóa Thông tin đã ra quyết định công nhận chùa Nam Nhã là Di tích Lịch sử Cách mạng. Ngày 25 tháng 1 năm 1991, Bộ Văn hóa Thông tin đã ra quyết định công nhận chùa Nam Nhã là Di tích Lịch sử Cách mạng.

Chùa Nam Nhã độc đáo với lối kiến trúc Đông Tây kết hợp

Chùa Nam Nhã Cần Thơ được xây dựng trong khuôn viên rộng lớn kéo dài ra tận sông Bình Thủy. Ban đầu xây dựng, chùa chỉ gồm hai hạng mục đơn sơn là cổng và ngôi chính điện 3 gian chống gỗ lợp mái ngói. Về sau năm 1915 ngôi chính điện được mở rộng từ 3 gian lên 5 gian hai chái.

Hai năm sau (năm 1917), Thái Lão Sư Nguyễn Đạo Cơ (Nguyễn Giác Nguyên) và đệ tử là Lão Tiên Sinh Nguyễn Xương Lượng, cùng ban chủ sự chùa gồm Lão Sư Trương Vận Đạt, Lão Sư Trần Vận Phát, Đại Lão Tiên Sinh Đặng Vĩnh Giám, Đại Tiên Sinh Phạm Minh Đạt, Tiên Sanh Mai Đình Hy, Tiên Sinh Bùi Huệ Đức (Bùi Hữu Sanh – con trai Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa), Thái Cô Mai Kim Lan, Thái Cô Nguyễn Mỹ Đức… cùng chung lo xây dựng ngôi Phật Đường với quy mô to hơn, hoành tráng hơn.

Đến năm 1923, chùa tiếp tục được tu bổ, mở không gian và xây dựng thêm nhiều hạng mục khác đến ngày nay.

Đến tham quan chùa, từ ngoài đi vào là cổng chùa được xây bằng gạch sơn màu vàng, mái lợp ngói hình chữ nhật thường dùng ở các nhà cổ xưa Nam Bộ. Trên mái chùa là hình các hoa văn đơn giản thể hiện cho sự dung hòa ba tôn giáo Phật giáo Thiền Tông, Đạo giáo và Nho giáo. Hai bên cột cổng chùa là hai câu đối được viết bằng chữ Trung Quốc gộp lại thành tên chùa.

“Nam địa độ nguyên nhân, bát nhã cầm thanh thông giác lộ

Nhã đình chiêu thiện khách, bồ đề thụ ảnh cái thiền môn”.

Dịch nghĩa:

“Nam địa độ nguyên nhân, tiếng đàn Bát Nhã thông cõi giác

Nhã đình mời thiện khách, bóng mát Bồ Đề phủ cửa thiền”.

Cổng chùa Nam Nhã

Qua công chùa đi thẳng vào trong là không gian rộng lớn, thoáng đãng của sân chùa.

Sân chùa Nam Nhã lát bằng gạch tàu và được bao quanh bởi một khu vườn lớn trải dài ra tận bờ sông Bình Thủy. Chính giữa sân vườn là hòn non bộ cao trên 2m được đặt trong một bồn nước xây bằng gạch cùng nhiều cây quý như cây tùng, cây trắc bá diệp … đặc biệt đan xen dưới những gốc cây này là những cây kiểng quý giá, nhiều tuổi, được cắt uốn công phu nhìn rất đẹp mắt.

Tiếp tục đi thẳng vào trong là ngôi chính điện hay còn gọi là Diêu Trì Bửu Điện.

Chánh điện chùa Nam Nhã là hạng mục kiến trúc có 5 gian thể hiện nét dung hòa của ba phong cách người Hoa, người Pháp và người Việt. Màu sắc chủ đạo được dùng cho bên ngoài chính điện là màu màu vàng, mái lợp ngói âm dương màu đỏ và trên đỉnh là hình tượng lưỡng long tranh châu.

Chính điện chùa Nam Nhã

Bên trong chánh điện, ở khu trung tâm được bày trí rất trang trọng dùng làm nơi đặt bàn thờ Tam giáo Thánh nhân với ba pho tượng được đúc bằng đồng là Đức Phật Thích Ca, Đức Khổng Tử và Đức Lão Tử). Đối diện với bàn thờ Tam giáo là nơi thờ Trấn đàn Hộ pháp Bùi Huệ Đức và nhà thơ Bùi Hữu Nghĩa.

Hai bên chính điện là bàn thờ Lịch Đại Tổ Sư, Quan Thánh Đế Quân, và người sáng lập chùa là Thái Lão Sư Nguyễn Đạo Cơ và Cửu Huyền Thất Tổ. Ngoài ra, hai bên tiền điện có hai bàn hương án đặt bài vị của các nhà sư trụ trì và các vị tiền bối trong Đạo.

Góc khuôn viên chùa Nam Nhã

Sau chính điện chùa Nam Nhã còn có một hành lang dài với hai căn phòng tiếp khách và cả một vườn trái cây ăn trái. Cụ thể, phía bên phải dãy hành làng Càn Đạo Đường (dãy nhà Đông Lang) dùng cho nam giới và phía bên trái là Khôn Đạo Đường (dãy nhà Tây Lang) dùng cho nữ giới. Hai dãy nhà ăn thông với nhà bếp.

Di chuyển đến chùa Nam Nhã như thế nào?

Chỉ cách trung tâm thành phố Cần Thơ khoảng 6km, mất hơn 10 phút để di chuyển nên việc di chuyển đến chùa Nam Nhã khá dễ dàng. Chỉ cần chọn điểm xuất phát tại đường Lê Lợi (Trung tâm VHTT thành phố Cần Thơ), bạn rẽ trái vào đường Trần Phú và đi thẳng đến vòng xoay đường Trần Phú giao với đường Cách Mạng Tháng Tám (CMT8). Ngang vòng xoay, bạn tiếp tục rẽ phải đi vào đường Cách Mạng Tháng Tám (CMT8) và đi tầm 4km nữa là đến chùa Nam Nhã.

Bản đồ di chuyển đến chùa Nam Nhã

Thông tin tham quan chùa Nam Nhã ở Cần Thơ

Địa chỉ: chùa Nam Nhã (chùa Minh Đề) – Cách Mạng Tháng Tám (CMT8) – phường Bùi Hữu Nghĩa – quận Bình Thủy – thành phố Cần Thơ.
Thời gian: 7h30 – 17h00.
Giá vé: miễn phí

Đăng bởi: Bùi Thị Mai