Chùa Huyền Không - ngôi chùa được treo trên vách núi ở Trung Quốc
Chùa Huyền Không nằm ở huyện Hồn Nguyên tỉnh Sơn Tây, cách thành phố Đại Đồng 65km. Đây là một ngôi chùa độc đáo hợp nhất ba tôn giáo Phật giáo, Đạo giáo và Nho giáo hiện còn tồn tại ở Trung Quốc.
Đây là ngôi chùa treo còn lại duy nhất ở Trung Quốc hiện nay sau khi chùa Treo ở Hàn Sơn bị hỏa hoạn. Chùa cách mặt đất khoảng 50m, nằm trên lưng chừng vách đá ở núi Hằng Sơn. Hai bên là vách núi cao hơn 100m. Vách núi thẳng đứng như bị dao cắt. Chùa có cảm giác như bị dính trên vách đá. Nếu đứng từ xa ngẩng đầu nhìn lên chùa sẽ thấy các điện, gác tầng tầng lớp lớp, chỉ có mấy chục chiếc cột gỗ như chiếc đũa chống đỡ cả khu chùa. Nóc chùa là những tảng đá vàng sẫm lớn nhô ra phía trước, hình như sắp sập xuống. Rất nhiều người dùng hình ảnh “Điện gác nguy hiểm lơ lửng trên vách núi” để miêu tả chùa Huyền Không.
Chùa Huyền Không được khởi công trong khoảng thời gian nhà Ngụy trị vì (386-585 sau Công nguyên) vào thế kỷ thứ 6, tự hào với lịch sử hơn 1400 năm thi gan cùng tuế nguyệt.
Nhìn từ xa, chùa Huyền Không như một bức phù điêu tinh xảo đặc sắc được trạm khắc vào vách đá cheo leo hiểm trở. Khi nhìn gần, ngôi chùa lại giống như đang muốn bay lên không trung. Toàn bộ ngôi chùa bao gồm 40 gian, khung cảnh bên ngoài hiểm trở, kì vĩ, tráng lệ thuộc vào loại kiến trúc hiếm thấy bậc nhất trong lịch sử.
Kiến trúc tinh xảo “có một không hai” lơ lửng trên không
Tục ngữ có câu: “Bình địa khởi cao lâu” (ý nói, san bằng mặt đất để xây dựng nhà) nhưng phương pháp kiến tạo chùa Huyền Không lại trái ngược lại – xây dựng chùa trên không. Đây nhất định là có ẩn chứa đạo lý của trời đất.
Kết cấu tinh xảo của chùa Huyền Không thể hiện ở chỗ, toàn bộ ngôi chùa là do những cây gỗ đứng và ngang chống đỡ. Việc dùng những thanh gỗ ngang làm xà nhà được gọi là “Thiết biển đam,” chỉ việc dùng loại gỗ Thiết Sam – loại gỗ đặc biệt ở địa phương gia công thành xà nhà hình vuông, được cắm sâu vào trong vách đá. Được biết, những xà gỗ này đã được ngâm qua dầu của cây trẩu để chống phân hủy.
Mỗi một cây gỗ đứng cũng được chế tác công phu không kém, mỗi một điểm đặt móng đều được tính toán một cách kỹ càng, đảm báo chỗng đỡ được cả ngôi chùa. Được biết, có cây gỗ được chế tác để chịu trọng lực, có cây lại dùng để cân đối độ cao thấp của lầu các, có cây lại để gia tăng trọng lượng phía trên, như vậy mới có thể phát huy được tác dụng chống đỡ của nó.
Nguyên lý tinh xảo kỳ diệu này là điều mà lý luận khoa học hiện đại khó có thể tưởng tượng được. Vì vậy, nhìn từ xa, mọi người gọi chùa Huyền Không là “Tam căn mã vĩ không trung điếu” (tạm dịch: Ba cái đuôi ngựa treo trên không trung).
Kiến trúc bên trong của chùa Huyền Không phong phú, tịch mịch, không gian trật hẹp. Tất cả có 40 điện thờ to nhỏ khác nhau. Gian lớn nhất rộng khoảng 36,4 m2, gian nhỏ nhất rộng 5 m2, có cái cao hơn 10 thước, có cái cao chỉ mấy thước, có cái đối lập nhau nhưng cũng có tương xứng, trong đối xứng có biến hóa, trong phân tán có liên hệ, không chỉnh tề làm một nhưng cũng không bừa bộn mất trật tự.
Bên trong chùa Huyền Không có hơn 80 bức tượng Phật được đúc bằng đồng, đúc bằng sắt, nặn bằng đất sét, điêu khắc đá… có độ cao thấp phù hợp với độ cao thấp của điện thờ. Đồng thời, cũng vì tôn ti chức vị mà những bức tượng Phật có hình thái khác nhau. Trong đó, tại Lôi âm điện thờ tượng Phật Thích Ca Mâu Ni, được nặn bằng đất sét có thân hình đầy đặn, tỷ lệ vừa phải, diện mạo mượt mà, biểu cảm rất thật, là bức tượng Phật trân quý của chùa. Tại điện Tam Phật có thờ tượng Bồ Tát Vi Đà được đúc bằng sắt, thân thể cường tráng, thần thái uy vũ, áo mũ trau chuốt tinh tế.
Chốn tu hành ở chùa Huyền Không
Theo lưu truyền, chùa Huyền Không được một vị hòa thượng triều đại Bắc Ngụy là Liễu Nhiên xây dựng nên. Thời kỳ này là thời Phật giáo tại Trung Quốc phát triển rực rỡ.
Chùa Huyền Không có hơn 40 điện thờ, lối đi giữa những điện thờ này là cầu treo trên không, có cái là đường gấp khúc được xếp gỗ kín, có chỗ phải trèo lên vách đá để đi, có chỗ phải vượt qua vách đá và trèo qua cửa sổ để vào phòng, cao thấp quanh co giống như mê cung. Trên dưới lầu các có thang hình xoắn ốc, đi trên thang này, người đi trước giống như giẫm lên đầu người đi sau. Ngoài ra, xuyên qua khe hở giữa các tấm ván cầu thang có thể nhìn thấy vực núi sâu trăm trượng khiến ai ai cũng thấy kinh sợ.
Thế nhưng đối với những hòa thượng dốc lòng tu hành mà nói, những điều này không có gì đáng sợ cả. Những ý nghĩ như: “Đừng để bị gió thổi bay xuống dưới!”, “Rơi xuống dưới sẽ bị mất mạng!”… sẽ không xuất hiện trong đầu những người tu hành. Đối với những người tu hành mà nói, việc sinh tử đã được họ xem nhẹ bởi vì trong lòng họ đã có Phật nên tâm sẽ ổn định.
Chùa Huyền Không là bằng chứng cho chính tín đối với Phật của người tu luyện. Nếu không có chính tín đối với Phật Pháp thì sao có thể dựng nên được ngôi chùa vững chãi nghìn năm trên vách núi dựng đứng kia?
Cho dù là du khách đời sau, khi tự thân trải nghiệm cũng không có cảm giác lung lay mà là cảm giác vững chãi trang nghiêm bất động như núi, ở độ cao nguy hiểm mà an định.
Cảnh quan hùng vĩ
Chùa Huyền Không được tọa lạc nơi được mệnh danh là “Nhân Thiên Bắc Trụ” (Tạm dịch: Cột trụ phía Bắc kết nối con người với đất trời) hay “Tuyệt Tắc Danh Sơn” (Tạm dịch: Ngọn núi nổi tiếng hùng vĩ với cửa ải hiểm yếu), đó chính là “Bắc Nhạc” Hằng Sơn. Dưới chân núi là eo sông Kim Long với chiều rộng khoảng 1.500 m len lỏi giữa rặng núi Thúy Bình Phong gồm hai vách núi thẳng đứng bao phủ một màu xanh biếc. Tương truyền rằng, 4.000 năm trước, vua Thuấn Đế tuần du phương Bắc nhìn thấy thế hùng vĩ của Hằng Sơn, liền phong hiệu là “Bắc Nhạc.”
Ngọn núi chính của Hằng Sơn là Thiên Phong Lĩnh có độ cao 2.017 m so với mặt nước biển, cho con người cảm giác “đội trời đạp đất.” Chùa Huyền Không được xây dựng tại vách đá dựng đứng, đối mặt với ngọn núi cao nhất Bắc Nhạc. Trên vách đá dựng đứng này có chỗ sâu chưa đến 10m, dài 40m, chính là nơi xây dựng chùa Huyền Không, cách chỗ thấp nhất gần 100m. Chùa Huyền Không trốn trong sương mờ, lúc ẩn lúc hiện.
Vào thời đại nhà Đường, Khai Nguyên năm thứ 23 (năm 735), Lý Bạch sau khi đến Huyền Không Tự du lãm, đã viết lên vách đá 2 chữ “Tráng quan” (Quan cảnh hùng tráng). Trong “Du Hằng Sơn Kí” của Từ Hà Khách triều Minh viết, “Đi vào thì không chỉ lầu gác cao thấp, lan can uốn khúc, đẽo trên vách núi thẳng đứng, cảnh quan hùng vĩ trong thiên hạ tô điểm cho chùa, mà còn là thắng cảnh cho những người thích du ngoạn. Giống như kết cấu đá nham thach, nhưng lại không bị lệ thuộc vào đó.”
Ngàn năm sương gió mà vẫn trường tồn
Chùa Huyền Không có lịch sử 1400 – 1500 năm, trải qua ngàn năm sương gió mà vẫn trường tồn, nhiều lần trải qua động đất mà vẫn đứng vững.
Chùa Huyền Không nằm trong thung lũng nhỏ của “thâm sơn hợp cốc,” hoàn toàn được treo trên vách đá, từ đỉnh núi xòa dốc xuống như một chiếc ô khiến cho ngôi chùa cổ vừa không bị nước mưa xói mòn, lại vừa tránh bị nham thạch rơi xuống. Nơi đây, mỗi năm chỉ có 3 tháng ánh mặt trời chiếu rọi trực tiếp với thời lượng là 2 giờ mỗi ngày giúp cho ngôi chùa không bị nắng hủy hoại. Một năm có 4 mùa, gió núi không ngừng, khí hậu khô khiến cho kết cấu gỗ của ngôi chùa không bị mục. Ngôi chùa cách mặt nước 90m nên mặc cho mưa lũ, hồng thủy dâng trào, ngôi chùa cũng không bị nhấn chìm.
Trong lịch sử huyện Hỗn Nguyên từng ghi lại nhiều lần bị động đất. Trong 50 năm gần đây, có xảy ra 3 lần động đất cấp 6 Richter. Vào năm 1989 xảy ra một trận động đất 6,1 độ Richter và vào năm 1992 xảy ra một trận động đất 5.6 độ Richter nhưng chùa Huyền Không đã không hề bị một tổn thương nào, trong khi đó huyện Hỗn Nguyên có hơn 10.000 ngôi nhà bị phá hủy.
Có thể thấy rằng chùa Huyền Không là một nơi gió thổi không đến, mưa xối không vào, nắng chiếu không cháy, đá vỡ không chạm, nước tràn không qua. Chính là nơi được nhận sự bảo hộ của Thần linh cho nên dù phải chịu ngàn năm sương gió nhưng vẫn trường tồn bất diệt, chịu đựng hàng ngàn chúng sinh leo lên mà không bị hủy.
Nếu có dịp du lịch Trung Quốc, du khách đừng quên dành thời gian đến chiêm bái Phật cũng như khám phá kiến trúc độc đáo của ngôi chùa Huyền Không nổi tiếng này nhé! Chắc chắn đây sẽ là một điểm đến để lại trong lòng du khách một ấn tượng khó quên!
Đăng bởi: Bích Lâm
