tháp nhạn phú yên 900 năm tuổi thờ tiên nữ thiên y a na

Di tích Quốc gia Tháp Nhạn Phú Yên nhìn từ xa (Ảnh: vnexpress)

“Phú Yên có đỉnh Cù Mông, có hòn tháp Nhạn, có dòng sông Ba”. Câu ca dao nhắc đến ba địa điểm nổi tiếng nhất và cũng là ba nơi đặc trưng nhất của mảnh đất Phú Yên. Một điểm đến yêu thích không thể bỏ qua của các tín đồ sống ảo, cũng như những người muốn tìm hiểu về văn hóa Champa chính là Tháp Nhạn Phú Yên.

Tháp Nhạn Phú Yên hùng vĩ trên đỉnh núi Nhạn thờ tiên nữ

Di tích Quốc gia Tháp Nhạn mang dấu ấn lịch sử Chăm-pa

Nếu du khách lần đầu đến Phú Yên và còn bỡ ngỡ Tháp Nhạn ở đâu thì chắc hẳn bạn sẽ ngạc nhiên vì di tích Quốc gia đặc biệt này nằm ngay giữa lòng thành phố Tuy Hòa. Đây là một điểm nhấn về kiến trúc, nghệ thuật, tín ngưỡng và còn là điểm tham quan du lịch thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Di tích Quốc gia Tháp Nhạn Phú Yên nhìn từ xa (Ảnh: vnexpress)

Tháp Nhạn Phú Yên được xây dựng vào đầu thế kỷ thứ 12, ở sườn đông ngọn núi Nhạn, cao 64 m so với mực nước biển. Tháp Nhạn là một trong những tháp Chăm còn khá nguyên vẹn, tiêu biểu cho nền văn hóa Chăm Pa.

Do có rất nhiều chim nhạn sinh sống, làm tổ nên nơi đây được đặt theo tên của loài chim này. Mỗi ngọn tháp trên dải đất hình chữ S đều thờ một vị thần nào đó và tháp Nhạn cũng vậy. Để trả lời cho câu hỏi tháp Nhạn thờ ai thì phải kể đến sự ra đời của tháp.

Theo truyền thuyết được người xưa kể lại, sự ra đời của tháp Nhạn bắt nguồn từ câu chuyện tiên nữ Thiên Y A Na giáng trần. Bà chỉ dạy cho người dân địa phương tất cả mọi thứ từ cấy cày, dệt vải, kéo sợi… để mưu sinh. Sau khi tiên nữ quay trở lại cõi tiên, người dân Chăm Pa vì thương nhớ và muốn khắc ghi công ơn của người nên xây tháp để phụng thờ bà.

Tháp Nhạn Phú Yên là công trình kiến trúc nghệ thuật có giá trị lịch sử cao của người Chăm Pa và là một thắng cảnh tiêu biểu của tỉnh Phú Yên. Năm 1988, tháp Nhạn đã được Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch công nhận là Di tích kiến trúc – nghệ thuật cấp quốc gia.

Tháp Nhạn thờ tiên nữ Thiên Y A Na – người xuống trần chỉ người dân cách cấy cày, dệt vải (Ảnh: Baomoi)

Bảo tháp 900 năm tuổi với phong cách kiến trúc huyền bí

Tháp Nhạn Phú Yên trong tiếng Ê-Đê và Jarai gọi là Yang Kơ Hmeng. Tháp có hình tứ giác với 4 tầng, càng lên cao càng thu nhỏ lại so với tầng dưới, mỗi cạnh chân tháp cao 10m. Trên đỉnh tháp là tượng Linga bằng đá – biểu tượng tâm linh của người dân Chăm-pa cầu mong vạn vật được nảy nở sinh sôi.

Xung quanh tường tháp có những hoa văn hình rồng được chạm khắc tinh tế trên đá hoa cương đặt ở 4 góc tháp. Những biểu tượng chạm trổ, gờ chỉ ở thân tháp vô cùng đa dạng và phong phú. Nó không chỉ thể hiện nên ước vọng, hoài bão của con người mà còn phản ánh thế giới các vị thần linh. Đứng từ bên trong nhìn lên đỉnh tháp chỉ thấy một không gian sâu thẳm cao vút đầy huyền bí.

Khách du lịch Phú Yên đến thăm tháp Nhạn không chỉ để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của ngọn tháp huyền bí này mà còn tò mò về vật liệu mà người Chăm xưa dùng để xây tháp. Tháp Nhạn Phú Yên được xây dựng hoàn toàn bằng gạch nung xếp khít nhau rất vững chắc. Theo nghiên cứu, loại gạch này có khối lượng nhẹ hơn một viên gạch thông thường khoảng 1,3 lần. Kể cả độ bền chịu nén, chịu va đập cũng hơn gạch thường rất nhiều.

Tháp Nhạn là một công trình kiến trúc cổ tuyệt vời của nền văn hóa Chăm-pa (Ảnh: Vnexpress)

Tìm hiểu về loại keo dùng để gắn kết các viên gạch này với nhau một cách chắc chắn và không lộ ra chút đường hồ nào thì được biết, người Chăm sử dụng hoàn toàn từ nguyên liệu thiên nhiên. Khi xưa chưa có xi măng, người Chăm-pa đã biết ứng dụng chất kết dính từ cây dầu rái vào xây dựng. Tuy nhiên, việc pha trộn các loại chất liệu thế nào để có được loại keo bền chắc có thể “nâng đỡ” cả một tòa tháp lớn như vậy thì các nhà nghiên cứu vẫn chưa có lời giải mã.

Ngoài loại keo bền chắc đó thì cũng không thể thiếu sự khéo léo của những người xây dựng. Các viên gạch được sử dụng kĩ thuật mài chập, nghĩa là sau khi phết keo lên, người xây dựng phải mài các viên gạch với nhau cho đến khi bề mặt tiếp túc hoàn toàn khít không lộ ra một chút kẽ hở nào.

Qua sự tàn phá của thời gian và chiến tranh, nhiều phần của tháp bị hư hỏng nặng, nhưng nhờ được sự trùng tu, tôn tạo của chính quyền tỉnh Phú Yên, tháp Nhạn được phục dựng lại nguyên gốc và mang một vẻ đẹp mới.

Tháp Nhạn nằm trên núi Nhạn, soi bóng sông Đà Rằng mênh mông tạo nên bức tranh sơn thủy hữu tình: Núi Nhạn – Sông Đà Rằng, trở thành cụm danh lam thắng cảnh thu hút đông đảo khách du lịch.

Tháp Nhạn là địa điểm tổ chức Hội thơ Nguyên tiêu Phú Yên hằng năm (Ảnh: bestprice)

Hằng năm cứ tới mỗi dịp lễ tết, tháp Nhạn là nơi được người dân tổ chức có rất nhiều hoạt động vui chơi văn nghệ. Bởi vậy, lời khuyên cho các bạn có ý định tới tham quan khu di tích này thì hãy đến vào các ngày 21, 22, 23 tháng 3 âm lịch hàng năm, để tham gia Lễ hội vía Bà nhằm tưởng nhớ công ơn của Thánh Mẫu Thiên Y A Na.

Đặc biệt, khi du khách ghé thăm nơi đây vào dịp rằm tháng Giêng âm Lịch thì sẽ có cơ hội tham gia đêm thơ Nguyên tiêu thu hút đông đảo văn nghệ sĩ nức tiếng gần xa tới giao lưu nghệ thuật.

Vốn là một điểm du lịch lý tưởng, tháp Nhạn về đêm cũng thu hút nhiều người tham quan. Nếu như đến thăm tháp buổi sớm mai, du khách có thể thả hồn mình vào đất trời rộng lớn, ngắm bình minh yên bình, thì khi đêm đến, nơi đây lại mang vẻ thơ mộng, đầy mê hoặc với những ánh đèn nghệ thuật huyền ảo. Dù cho đứng cách xa một vài cây số, du khách bẫn có thể nhìn thấy ngọn tháp.

Vẻ đẹp của Tháp Nhạn Phú Yên (Ảnh: @t.r.a.m.nguyen)

Thông tin tham quan tháp Nhạn Phú Yên

– Địa chỉ: Tháp Nhạn – Núi Nhạn – phường 1 – thành phố Tuy Hòa – tỉnh Phú Yên

– Thời gian: 6h30 – 23h00 hàng ngày.

– Di chuyển đến tháp Nhạn Phú Yên: Cách trung tâm thành phố Tuy Hòa khoảng hơn 3km, nên việc di chuyến để tham quan tháp Nhạn khá dễ dàng. Bạn có thể lựa chọn cho mình từng hình thức di chuyển khác nhau như: mất tầm 20 phút nếu đi bộ, 10 phút nếu đi xe máy và 7 phút nếu đi taxi.

– Từ tháp Nhạn, du khách có thể di chuyển nhanh chóng đến các điểm tham quan nổi tiếng và hấp dẫn khác của Phú Yên như ghềnh Đá Đĩa, đầm Ô Loan, nhà thờ Mằng Lăng hay núi Đá Bia, vịnh Vũng Rô, Bãi Xép,…

Tháp Nhạn được xếp hạng Di tích quốc gia vào năm 2018 (Ảnh: @van.thong.le)

Vài lưu ý cần thiết khi ghé thăm tháp Nhạn Phú Yên

– Thời điểm lý tưởng tham quan tháp Nhạn là từ đầu tháng 3 đến cuối tháng 9.

– Thời gian lý tưởng tham quan tháp Nhạn trong ngày nên đi vào lúc sáng sớm khoảng 6h30, xế chiều thì từ 4h30 – 9h30.

– Sử dụng trang phục gọn gàng. Tuy nhiên, đừng quá ngắn, hoặc quá mỏng vì tháp Nhạn là di tích văn hóa tâm linh và về chiều hoặc đêm, trên tháp thường có gió lớn.

– Dưới chân tháp có dịch vụ xe ôm chở lên tháp, giá 10,000 vnđ/ người.

– Dưới chân núi Nhạn về chiều và đêm có nhiều hàng quán bán nhiều món đặc sản như: bánh canh, bánh bèo, bánh tráng nước, bánh lọc, bánh hỏi, các loại chè giải khát,…. Đừng quên thưởng thức bạn nhé!