Người hiểu rõ hạnh phúc là gì sẽ tạo cho mình một không gian hạnh phúc vừa đủ sức, vừa hợp tâm, vừa hợp bản ngã. Đó mới là người minh tuệ, hạnh phúc thực sự.

Hôm trước ngồi café, có thằng bạn hỏi tôi: ê mày, hạnh phúc là gì? Tôi cười cười rồi hỏi ngược lại: thế hạnh phúc của mày là gì? Thế là nó kể ra biết bao ước mơ, dự định, mục tiêu, nào là 3 năm, 5 năm, 10 năm rồi 30 năm nữa ra sao.

Ngay hiện tại thì bạn tôi đã tự do tài chính rồi, tuy mỗi sáng thức dậy không phải lo chuyện mưu sinh cơm áo gạo tiền nữa, nhưng nó vẫn tâm sự là có cái gì đó ‘cấn cấn’ và ‘thiếu thiếu’ khiến nó chưa thực sự phiêu được hạnh phúc và tự do một cách rõ ràng cho lắm.

Nói thẳng ra, tự do tài chính cho nó rất nhiều thời gian và phương tiện để trải nghiệm cuộc sống hơn ngày xưa, nhưng để gọi là hạnh phúc hoàn toàn, thì nó bảo chưa. Thấy vậy, nên tôi mới kể nó nghe câu chuyện về ‘không gian hạnh phúc’ của mỗi người là như thế nào để thực sự hiểu hạnh phúc là gì, và rồi trên đời này, ai hạnh phúc hơn ai?!

Nhưng trước tiên, chúng ta hãy cùng đến với một vài câu nói hay về hạnh phúc để xem hạnh phúc đang được định nghĩa là gì đã nhé.

Hạnh phúc là gì?

Hạnh phúc là cái gì đó thật mơ hồ khiến tất cả mọi người đều mơ ước. Thật khó để biết được hạnh phúc tới từ đâu, cả người giàu có lẫn kẻ nghèo khổ đều thất bại khi tìm kiếm nó. Có người cho rằng hạnh phúc là sự hài lòng và yêu quý những gì mình đang có. Nhưng lại cũng có người nói, hạnh phúc là hành trình, không phải điểm đến.

Wikipedia thì định nghĩa:

Hạnh phúc là một trạng thái cảm xúc của con người khi được thỏa mãn một nhu cầu nào đó mang tính trừu tượng. Hạnh phúc là một cảm xúc bậc cao. Ở con người, nó mang tính nhân bản sâu sắc và thường chịu tác động của lý trí. Hạnh phúc gắn liền với quan niệm về niềm vui trong cuộc sống.

Khái niệm về hạnh phúc không rõ ràng và rất mơ hồ, vì tiêu chuẩn hạnh phúc của mỗi người là khác nhau.

Một câu danh ngôn khuyết danh thì nói: “hạnh phúc là được yêu khi trẻ, toại nguyện khi đứng tuổi, dư giả khi về già và có tiền ở mọi lứa tuổi”. Nhưng thật không dễ mà tìm kiếm hạnh phúc từ trong chính chúng ta, nhưng chúng ta sẽ chẳng thể tìm được hạnh phúc ở nơi nào khác. Ngay khi bạn mong muốn được hạnh phúc hơn, bạn sẽ không còn hạnh phúc nữa.

Những câu chuyện tôi kể sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn hạnh phúc là gì qua những quan niệm về hạnh phúc của mỗi người, mỗi văn hóa trên khắp thế giới.

Quan niệm về hạnh phúc

Cách đây 4 năm, hai vợ chồng tôi đi Cancun chơi, nó nằm bên vùng biển Caribê thuộc Mexico, dân khu này thu nhập tầm 300-400 đô Mỹ là cao, có khi còn thua Việt Nam nữa. Trên xe bus di chuyển từ sân bay về khu resort, lúc đó cũng tầm 6-7 giờ tối thôi, tôi quan sát 2 bên đường, đàn ông Mễ cứ xách cây đàn ra trước nhà, ngồi nhâm nhi vài chai bia, còn bà vợ với đám con thì ngồi xem tivi… nguyên đoạn đường nhà nào cũng có tiếng đàn… tèng tèng tèng. Anh em xưa đọc truyện Lucky Luke thì hay thấy 3-4 ông Amingo đánh đàn thì nó y hệt thế. Dân Mễ họ thích âm nhạc, đi đâu cũng nghe…

Hỏi thăm ông hướng dẫn viên, là sao đàn ông Mễ họ lè phè thế, thì ổng bảo, văn hóa ở đây là vậy, 200 năm nay đất này không có chiến tranh, hơn 2 thế hệ sống trong hòa bình rồi, nên bọn đàn ông chỉ làm vừa đủ ăn thôi, chiều ra mua được vài chia bia và cầm ít tiền về đưa vợ… dùng bữa tối với gia đình xong thì bắt ghế ra trước nhà đánh đàn, ngắm trời ngắm trăng… uống vài chai, thế là happy, quan niệm về hạnh phúc của họ đơn giản như thế.

Quan niệm về hạnh phúc.

Cả dân Mễ đã định cư ở Mỹ cũng thế, họ sống rất an phận, đa phần rất hiền lành, không đòi hỏi nhiều, họ chấp nhận và vui vẻ làm công việc tay chân. Nên đó là tại sao có bộ phim “A day without a Mexican”, dịch là, một ngày không có người Mễ. Vì 90% các công việc nặng tay chân bên đây, như xây dựng, cầu đường, bê vác, trồng trọt, chăn nuôi, rửa xe, rửa chén, v.v.. chỉ có người Mễ chịu làm ở Mỹ thôi, chứ bọn Tây thì không ai đụng đến còn VN mình thì lại không đủ sức để làm. Nên 1 ngày mà nước Mỹ không có dân Mễ sống thì cũng khốn đốn thật đấy, ai trồng trọt cho ăn, rồi ai xây đường cho đi, rồi ai xây nhà cho ở, lúc đó thì hết hỏi hạnh phúc là gì luôn.

Nghe ông hướng dẫn viên nói xong, tôi quay qua vợ, “hạnh phúc của đàn ông Mễ nó đơn giản thế em nhỉ!”.

Chắc nhiều anh em đọc đến đây, cũng không mong muốn cái kiểu quan niệm về hạnh phúc đó đâu, vì trước tôi cũng đã nghĩ thế. Nó đơn giản quá mà.

Không gian hạnh phúc của mỗi người

Lúc mới đi làm bên đây được 1 năm, ngồi ăn trưa với mấy ông đồng nghiệp già lâu năm bên đây, được nghe mấy ổng tám chuyện đời, tuy nghe cho vui nhưng cũng có nhiều cái rất hay để nghiền ngẫm.

Chuyện là, nhóm già này hay kể về một ông đồng nghiệp cũ, người VN, qua đây hơn 30 năm rồi. Suốt từng đó năm, cả hai vợ chồng ông này, ngoài chỗ làm và nhà ra, chưa bao giờ đi ra khỏi thành phố dù chỉ 1 tiếng chạy xe. Đi làm về là chạy thẳng về nhà, ăn cơm với vợ, xong rồi 2 vợ chồng đi bộ 45 phút, rồi đúng 9h30 đi ngủ… cứ thế suốt 30 năm… không đi đâu chơi hết. Có người rủ đi chơi, bao cả tiền khách sạn, chỉ tốn riềng xăng chạy xe thôi… vậy mà cả hai vợ chồng đều đồng thanh, bảo ‘tốn tiền’, ở nhà vui hơn.

Có ông nghe xong bảo, nếu là ổng thì không thể sống kiểu đấy được, vì có ôm thật nhiều tiền trong tài khoản thì lúc ò í e cũng có mang theo được đâu, sống vậy thì chán chết, thà vừa ăn, vừa chơi, vừa để dành thì hay hơn… nên có sự cân bằng chứ.

Tôi nghe kể về vợ chồng ông này chắc không dưới 5 lần, vì ca này quá đặc biệt, vì sống ở Mỹ mà như sống trên núi… không chịu trải nghiệm gì cả. Nghe nhắc hoài, nên có lần tôi hỏi ngược lại mấy ông đồng nghiệp, thế các anh có nghĩ 2 vợ chồng đó sống ‘hạnh phúc’ không?

Có người im lặng. Có người bảo, chắc cũng chán mà họ tham tiền quá mà, nên cố gắng tỏ ra hạnh phúc thôi. Có người bảo, có thể có, có thể không, để hôm nào hỏi trực tiếp ổng thử.

Còn tôi thì bảo, riêng em thì nghĩ vợ chồng ông này hạnh phúc lắm đấy, vì để đi với nhau tần ấy năm, mua được 2 căn nhà, có 2 thằng con tốt nghiệp làm cảnh sát, rồi cả mỗi chiều nắm tay nhau đi bộ thì rất khó để duy trì được việc đó trong suốt 30 năm đấy. Dù nhìn bên ngoài, thấy họ chẳng tiêu xài gì, đi chơi xa cũng không dám đi, chỉ đi làm rồi để dành tiền… thì hạnh phúc của họ đôi lúc chỉ là thấy tiền trong tài khoản tăng thôi. Vậy là đủ với họ rồi. Quan niệm về hạnh phúc của họ khác với chúng ta.

Vừa nghe xong, 2 ông khác nói lại ngay, nhưng có tiền không xài thì phí lắm, uổng cả cuộc đời. Nếu có phí thì cũng là cuộc đời của người ta, là quyền của người ta, các anh lo chi cho xa, tôi đáp.

‘Không gian hạnh phúc’ của chúng ta hoàn toàn khác nhau, nên không thể nói, cách sống của người đó là uổng, là phí được, hoặc là tốt hay dở… tất cả là do cách chúng ta tự tưởng tượng trong tâm trí rồi phóng chiếu lên người ta mà thôi.

Một ông khác ngắt lời tôi, anh mới nghe cụm từ ‘không gian hạnh phúc’ lần đầu đấy. Dạ, không gian hạnh phúc là tổ hợp những thứ mà khiến cho người đó thấy happy, thấy thoải mái, thấy yên lòng và làm cho cuộc đời của họ có ý nghĩa.

Sự khác nhau, là ‘không gian hạnh phúc’ của chúng ta không ai giống ai cả. Có người, không gian hạnh phúc của họ là, có 10 triệu đô la, có 1 công ty 10,000 nhân viên, các con cái thành đạt, đi đâu cũng có người kính nể. Đó là không gian hạnh phúc của người đó. Câu trả lời hạnh phúc là gì của họ đơn giản là như vậy.

Cũng có người, không gian hạnh phúc của họ là, cố đi làm, để dành tiền, không xài, không muốn đi đâu hết. Thấy tiền tăng trong tài khoản là tâm họ yên… thì đó cũng là hạnh phúc của họ.

Cũng có người, không gian hạnh phúc là, không lập gia đình, rồi vòng quanh thế giới, đủ hết 100 nước, trải nghiệm đủ mọi văn hóa… đó cũng là quan niệm về hạnh phúc của người đó.

Hoặc có những không gian hạnh phúc đơn giản bình dị hơn, như người Mễ, làm vừa đủ ăn, đủ mua vài chai bia rồi đánh đàn, có vợ có con, thế là happy. Câu trả lời hạnh phúc là gì của họ thật dễ dàng.

Hoặc 1 hướng khác hẳn luôn, như ‘không gian hạnh phúc’ của một vị Tu sĩ là đi tìm sự thật, đi tìm chân lý, giải thoát khỏi khổ đau, ly dục, ly ác pháp, thực hành chánh niệm… hoặc là đi thuyết pháp chia sẻ giúp đỡ… đó cũng là ‘hạnh phúc’ của một người tu sĩ. Nên việc lên núi ẩn cư, hay ào ạt lao vào cuộc đời, đó đều là sự lựa chọn, không có cái nào hay hơn, hoặc dở hơn cả.

Muốn độc thân hay muốn lập gia đình, cái nào cũng có những cái trải nghiệm thú vị cả. Độc thân thì học bài học của độc thân, còn lập gia đình thì học bài học của gia đình, ai cũng học, cũng chơi và cũng trải nghiệm đầy đủ hết.

Ai hạnh phúc hơn ai?

Anh em thấy đấy, ‘không gian hạnh phúc’ không có 1 tiêu chuẩn nào cụ thể cả. Nên việc so sánh ‘không gian hạnh phúc’ của mình hay hơn, ngon hơn ‘không gian hạnh phúc’ của người ta, thì rất khập khiễng và vô minh.

Thậm chí, ngay trong chính ‘không gian hạnh phúc’ của người đó, còn có những khổ đau đi kèm nữa… thì cũng mình họ chịu thôi, chứ mình có chịu giùm họ được đâu. Vậy mà chúng ta đi so ‘khổ’ với so ‘không gian hạnh phúc’ với nhau làm gì.

Với tôi, ngoài việc đừng hại và làm phiền người khác ra, thì mỗi người chúng ta đều có quyền lựa chọn ‘không gian hạnh phúc’ của riêng mình hết. Nên nói, hạnh phúc là gì, thì không bao giờ có câu trả lời rốt ráo đâu.

Chỉ có 1 loại hạnh phúc duy nhất thôi, đó là mình chọn gì, dù sướng, hay khổ, thì mình hãy trọn vẹn với sự lựa chọn của mình… có chơi có chịu… trải nghiệm hết hỷ nộ ái ố trên con đường đó… thì đó là hạnh phúc. Một hạnh phúc không điều kiện. Không thích đi hành trình đó nữa thì mình thay đổi ‘không gian hạnh phúc’ mới, phù hợp với nhận thức của mình lúc đó.

Như chuyện hôn nhân, vợ chồng muốn đi dài thì ‘không gian hạnh phúc’ của ông chồng với ‘không gian hạnh phúc’ của bà vợ phải khớp ít nhất 70% trở lên… vì trong không gian của mình có người kia đi chung và ngược lại. Chứ 2 không gian không có phần nào khớp nhau thì khó đi dài lắm.

Kiểu thằng chồng thích lối sống tối giản kiểu người Nhật, mà bà vợ thích lối sống xa hoa kiểu người Mỹ thì chắc khó gặp nhau ở đâu đó rồi. Nói sở thích giống nhau cũng chưa bao quát hết, chính xác là quan niệm về hạnh phúc của 2 người phải khớp nhau nhiều thì mới đi dài được… đó chưa nói đến phước, nhân, duyên có đủ chưa đấy.

Bạn hiểu hạnh phúc là gì rồi chứ?

Về mặt xã hội, những ‘không gian hạnh phúc’ tương đồng nhau sẽ thu hút nhau và kiếm đến nhau. Để làm gì? Để cổ vũ nhau có thêm niềm tin trên con đường chung đó… kiểu chúng ta sống thế mới là hạnh phúc chứ.

Hạnh phúc sao cũng được, nhưng anh em hãy luôn tự nhắc mình. Không có ‘không gian hạnh phúc’ của ai hơn ai cả. Ngay cả trên chính một người, ‘không gian hạnh phúc’ cũng thay đổi hay cập nhật liên tục theo từng giai đoạn, tương ứng với nhận thức của người đó.

Nên không gian hạnh phúc của một đứa trẻ, đôi lúc chúng ta không thể hiểu hết được… và ngược lại, bọn trẻ cũng không hiểu tại sao người lớn chúng ta lại nhiều khổ đau đến như thế.

Tất cả chỉ là trò chơi của tâm trí thôi, thấy rõ tâm mình thì trò chơi sẽ vô cùng nhẹ nhàng và dễ chơi.

Người tỉnh táo, thấy rõ bản chất, thì sẽ thiết kế cho mình một ‘không gian hạnh phúc’ vừa sức, vừa hợp tâm, vừa hợp bản ngã… đó là sự cân bằng và biết chơi game đời một cách thiện xảo nhất.

Bạn đã hiểu hạnh phúc là gì rồi chứ? Quan niệm về hạnh phúc và không gian hạnh phúc của bạn như thế nào? Hãy chia sẻ cùng chúng tôi nhé.

Biên tập: Better Man.
Theo tác giả: Nghệ.

Đăng bởi: Vương Thị Phượng