Khám phá 5 lễ hội vùng cao đặc sắc khi du xuân ở Sapa phố núi

Mỗi dịp xuân về, Sapa không chỉ khiến du khách say đắm bởi sắc xuân len lỏi khắp núi rừng, mà Sapa còn hấp dẫn bởi những lễ hội đậm nét truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số. Hãy cùng khám phá những nét đặc sắc về văn hóa của các dân tộc qua những lễ hội vùng cao nơi đây. 

Lễ hội xuống đồng ngày xuân của dân tộc Tày, Dao

Lễ hội xuống đồng ngày xuân của đồng bào dân tộc Tày và dân tộc Dao được tổ chức vào ngày mùng 8 Tết Âm lịch hằng năm. Đây là lễ hội vùng cao đặc sắc nhất ở Sapa thu hút hàng nghìn người dân địa phương và du khách gần xa tới tham dự. 

Điệu múa “Tây Bắc mùa xuân về” trong Lễ hội xuống đồng ngày xuân. Ảnh: sapalaocai

Lễ hội được chia thành nhiều phần, trong đó có 2 phần chính là phần lễ và phần hội. Phần lễ là nghi thức tâm linh bao gồm tục rước đất, rước nước, lễ cúng, cày đồng,… Tục rước đất, rước nước được tổ chức từ sáng sớm khi trời còn chưa rõ mặt người.

Lễ cày đồng trong phần nghi thức tâm linh của lễ hội. Ảnh: sapalaocai

Phần hội bao gồm nhiều tiết mục văn nghệ dân gian đặc sắc cùng những trò chơi truyền thống của người Tày, người Dao. Các điệu nhảy sạp, múa xòe dập dìu trong tiếng kèn, tiếng trống vang dội, màn tái hiện “đám cưới người Dao đỏ” hay những tiết mục múa “Tây Bắc mùa xuân về” làm say đắm bao trái tim du khách nơi đây.

Điệu nhảy sạp – nét văn hóa truyền thống trong những ngày lễ hội ở vùng cao Tây Bắc. Ảnh: baolaocai

Các trò chơi dân gian, như ném còn, đẩy gậy, kéo co, đánh quay, đánh bóng, bịt mắt bắt dê, leo cột mỡ… được tổ chức tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho bà con và du khách trong những ngày đầu năm mới.

Trò chơi dân gian “bịt mặt bắt dê” thu hút sự chú ý của rất nhiều bà con, du khách. Ảnh: baolaocai

 

Bà con dân tộc Tày chơi trò “đánh đáo” thú vị. Ảnh: baolaocai

Lễ hội Gầu Tào của người Mông

Dân tộc Mông là một trong những dân tộc có đông người sinh sống nhất ở Sapa. Mỗi dịp xuân về, vào những ngày đầu tháng Giêng hằng năm, đồng bào người Mông ở Sapa lại cùng nhau tổ chức lễ hội Gầu Tào, hay còn gọi là Hội chơi núi mùa xuân.

Lễ hôi Gầu Tào – Hội chơi núi mùa xuân của dân tộc Mông. Ảnh: vnanet

Nguồn gốc của lễ hội Gầu Tào gắn liền với việc “cầu tự”. Thông thường, những gia đình không có con, ít con, sinh con một bề hay có người ốm đau hoặc làm ăn không tốt sẽ lên đồi, núi để khấn xin thần linh ban cho con cái, cầu xin sức khỏe hay làm ăn thuận lợi. Khi lời cầu khấn trở thành hiện thực, họ sẽ làm lễ Gầu Tào thật chu đáo để tạ ơn các vị thần linh.

Nguồn gốc của lễ hội Gầu Tào gắn liền với việc “cầu tự”. Ảnh: vnanet

Lễ hội Gầu Tào thường được tổ chức trên một ngọn đồi nhỏ, bằng phẳng và rộng rãi. Trên ngọn đồi sẽ được dựng cây nêu nhằm thông báo cho bà con nơi đây sắp diễn ra lễ hội Gầu Tào. Sau phần thầy mo làm lễ cúng là rất nhiều tiết mục vui chơi, các hoạt động văn nghệ, các trò chơi dân gian như thi leo cột mỡ, thi đẩy gậy, đi thăng bằng,…

Nét đẹp của cô bé người Mông trong lễ hội Gầu Tào. Ảnh: vnanet

Các chàng trai, cô gái người Mông cùng nhau thổi kèn, múa hát rộn ràng để cầu mong cho một năm mới mùa màng bội thu, một cuộc sống ấm no, sung túc. Đồng thời, đây cũng là nơi thể hiện những nét đẹp văn hóa, những phong tục tâp quán của người Mông ở mảnh đất vùng cao xinh đẹp này.

Tiếng khèn mùa lễ hội – nét đẹp văn hóa của người Mông. Ảnh: tienphong
 

Lễ hội Tết nhảy của người Dao ở Tả Van

Vào cuối giờ Thìn đến giờ Dậu của ngày mùng một và mùng hai Tết Âm lịch hằng năm, lễ hội Tết nhảy được tổ chức tại nhà ông trưởng bản ở bản Tả Van, Sapa. Đây là lễ hội quan trọng, được người dân tộc Dao nơi đây chuẩn bị rất công phu. 

Lễ hội Tết nhảy được tổ chức tại nhà ông trưởng bản ở bản Tả Van, Sapa dịp đầu năm. Ảnh: dangcongsan

Trước ngày tết, các nam thanh niên phải ôn luyện nhuần nhuyễn các điệu nhảy, còn các thiếu nữ phải chuẩn bị nhuộm chàm, thêu những bộ váy áo mới trong dịp Tết nhảy. Điểm đặc biệt của lễ Tết nhảy chính là 14 điệu nhảy độc đáo và đặc sắc với những động tác khác nhau và mang tính hình tượng cao nhưng đều là lò cò 1 chân và cùng chung mục đích là mở đường và đuổi tà ma. Bên cạnh đó, người Dao đỏ còn hát các điệu hát nói về công lao của đấng tổ tiên, sự tích dòng họ, các sinh hoạt cấy trồng, dệt vải, săn bắn…

14 điệu nhảy đặc sắc trong lễ hội đều mang tính hình tượng cao. Ảnh: dangcongsan

Lễ hội Tết nhảy ở Sapa với sự kết hợp của nhiều loại hình nghệ thuật, luôn luôn là một lễ hội vùng cao độc đáo, giàu bản sắc dân tộc và đậm đà tính nhân văn, thu hút được nhiều sự quan tâm của du khách khi tới du lịch Sapa mỗi dịp xuân về. 

Múa chuông – điệu nhảy thể hiện sự thành kính, tạ ơn tổ tiên và các vị thần linh đã bảo vệ cuộc sống cho dân làng. Ảnh: dangcongsan

Lễ hội quét làng của người Xa Phó

Lễ hội quét làng của đồng bào dân tộc Xa Phó ở Sapa thường được diễn ra vào ngày Ngọ, ngày Mùi của tháng hai Âm lịch. Đối với người dân Xa Phó, họ quan niệm tháng hai là tháng ma đói, ma làng phá hoại. Do đó, lễ hội quét làng được tổ chức để xua đuổi tà mà, cầu cho năm mới được bình yên, hoa màu tốt tươi, súc vật chăn nuôi không bị ốm chết.

Trước ngày tổ chức lễ cúng, chủ các hộ trong làng mang theo một bát gạo, một con gà, một chai rượu, tiền cùng hai nén hương tới góp lễ và bàn công việc tại nhà của trưởng bản.

Đồng bào dân tộc Xa Phó nhảy múa trong lễ hội quét làng. Ảnh: baolaocai

Những gia đình nào góp lễ bằng lợn, dê, chó thì dân làng sẽ có trách nhiệm tới làm trả công cho gia đình người đó một ngày. Vào ngày lễ, các thầy cúng tay cầm kiếm gỗ, một cành lá đao, mặt bôi nhọ chia nhau vào từng thôn làm lễ quét nhà cho cả làng. Khi các nghi lễ kết thúc, cả làng cùng nhau ăn uống linh đình, vui vẻ cho tới tận đêm khuya.

Có một chút lưu ý nhỏ đó chính là thức ăn cúng lễ đều phải ăn hết, không được mang về nhà để tránh những con ma sẽ quay trở lại làng. Sau cùng, thầy cúng sẽ đốt một đống lửa và bước qua đó, người dân sẽ không cho du khách vào nhà vào làng trong ba ngày để tránh tà ma.

Nghi lễ đuổi ma ra khỏi làng trong lễ hội. Ảnh: baolaocai

Lễ hội hát giao duyên của người Dao đỏ ở Tả Phìn

Cứ mỗi dịp xuân về, vào dịp tháng Giêng hằng năm, bà con dân tộc Dao đỏ ở Tả Phìn lại tưng bừng tổ chức lễ hội hát giao duyên truyền thống thu hút rất đông du khách trong và ngoài nước đến trẩy hội, khám phá nét văn hóa đặc sắc này.

Lễ hội hát giao duyên truyền thống dịp tháng Giêng hằng năm của bà con dân tộc Dao đỏ ở Tả Phìn. Ảnh: tienphong

Hát giao duyên vốn là nét đẹp truyền thống của dân tộc người Dao đỏ ở Sapa. Với những điệu hát dân gian mang đậm sắc thái vùng cao, đây chính là dịp để các chàng trai, cô gái trong các thôn bản giao lưu, kết bạn cũng như giãi bày những tâm tư, tình cảm của riêng mình cho nhau qua những lời ca, điệu múa.

Đây là dịp để các chàng trai, cô gái trong thôn, bản giao lưu, kết bạn với nhau qua những câu hát, điệu múa. Ảnh: baolaocai

Bên cạnh đó, các phong tục truyền thống của người Dao đỏ khác cũng được tái hiện tại lễ hội như Tết nhảy, lễ cưới hỏi, lễ cấp sắc cho thanh niên đến độ tuổi trưởng thành,… Nhiều trò chơi dân gian như thi bắn nó, leo núi cắm cờ, bịt mắt bắt dê, kéo co, đi cầu khỉ, ném còn… cũng được tổ chức để đông đảo bà con, du khách tới góp vui, đồng thời mang đến cho lễ hội vùng cao này những điểm nhấn đặc sắc trong nền văn hóa lâu đời của người dân Sapa. 

Lễ cưới hỏi của người Dao đỏ được tái hiện trong lễ hội. Ảnh: laodong

Mỗi lễ hội ở Sapa lại mang những nét đặc trưng văn hóa riêng của từng dân tộc, lạ nhưng vô cùng thú vị. Xuân này, hãy tới du lịch Sapa để cùng trải nghiệm những lễ hội vùng cao truyền thống vô cùng tuyệt vời và thú vị của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây.

Hằng Lê

Đăng bởi: Nguyễn Ngọc Lưu