khám phá, phủ tây hồ, hà nội - chốn linh thiêng giữa lòng thủ đô

Phủ Tây Hồ là địa danh mang trong mình giá trị lịch sử và văn hóa vô cùng to lớn cùng với nguồn gốc linh thiêng kèm theo vẻ đẹp độc đáo, nơi đây đã trở thành điểm ghé thăm thường xuyên của người dân Hà thành cũng như du khách thập phương.

1. Tại sao lại có cái tên Phủ Tây Hồ?

1.1. Phủ Tây Hồ ở đâu?

Phủ Tây Hồ thuộc thôn Tây Hồ, trước kia là mảnh đất của làng cổ thuộc kinh thành Thăng Long. Ngày nay Phủ Tây Hồ thuộc thuộc phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội. Nhìn từ trên bản đồ ta sẽ thấy một nơi có hình ảnh giống một chiếc càng cua, như một bán đảo nhô ra khỏi mặt nước, mỏm xa nhất, đẹp nhất, dập dềnh sóng nước quanh năm, mây trời êm ả, lảng bảng sương lam. Đây chính là nơi tọa lạc của Phủ Tây Hồ.

Phủ Tây Hồ hay còn gọi là Phủ Mẫu Tây Hồ, nơi đây được đặt trên bán đảo lớn của làng Nghi Tàm, nhô ra giữa Hồ Tây và cách trung tâm thành phố Hà Nội về phía Tây khoảng 4km. Phủ cũng là địa điểm du lịch Hà Nội thu hút rất đông các lượt du khách viếng thăm hàng năm.

1.2. Tại sao lại đặt tên là Phủ Tây Hồ?

Phủ Tây Hồ là địa danh nằm trong tứ phủ của Việt Nam. Tứ phủ là một khái niệm có quan hệ biện chứng mật thiết với tín ngưỡng thờ Mẫu tại Việt Nam.

Tứ phủ của Việt Nam bao gồm: Thiên phủ, Nhạc phủ, Thủy phủ, Địa phủ.

Thiên phủ (miền trời): là đệ nhất mẫu (mẫu Thượng Thiên) có trọng trách cai quản bầu trời, là chủ các quyền năng hô mưa, gọi gió.

Nhạc phủ (miền rừng núi): là đệ nhị mẫu (mẫu Thượng Ngàn) có trọng trách cai quản miền rừng núi, cải quản và ban phát của cải cho chúng sinh.

Thủy phủ (miền sông nước): là mẫu đệ tam (mẫu Thoải) trị vì các miền sông nước, lợi thủy, giúp ích cho nghề trồng lúa nước và ngư nghiệp.

Địa phủ (miền đất): là mẫu đệ tứ (mẫu Địa) quản lý đất đai, là nguồn gốc cho mọi sự sống.

Phủ Tây Hồ là nơi thờ Mẫu Liễu Hạnh (Liễu Hạnh công chúa) – Mẫu Địa phủ nên có lẽ chính vì thế nên nơi này được gọi là Phủ.

2. Phủ Tây Hồ – Chốn linh thiêng

Phủ Tây Hồ – Chốn linh thiêng

Khi đứng trước Hồ Tây người ta thường bị bất ngờ trước cái mênh mông và rộng lớn. Nó không chỉ là cái bao la và rộng lớn ở không gian, khoảng cách dài – rộng mà còn là bề dày lịch sử và chiều sâu văn hóa của hơn 4000 năm thăng trầm của nước nhà.

Hồ Tây một thời được coi là cái nôi tâm linh của con người Việt Nam. Đây được mệnh danh là “đệ nhất đại huyết mạch, đế vương quý địa”, “long chầu hổ phục, sông tụ núi chầu” từ thời vua Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long, mảnh đất này được coi là Điểm sáng hay còn được hiểu là “Mắt Rồng”.

Tục truyền rằng: bà chúa Liễu Hạnh có tên thật là Quỳnh Hoa – con gái thứ hai của Ngọc Hoàng, bị đày xuống trần gian vì trót lỡ tay làm vỡ chiếc ly ngọc quý. Xuống hạ giới nàng chu du, khám phá khắp nơi, mọi miền của đất nước An Nam xưa. Khi nàng đi qua đảo Tây Hồ, nàng phát hiện ra đây là vùng đất địa linh sơn thủy hữu tình bèn lưu chân lại và mở ra một quán nước để làm cớ vui thú văn chương giữa chốn thiên nhiên huyền ảo. Như duyên phận sắp đặt, Trạng Nguyên Phùng Khắc Khoan trong một lần đi thuyền dạo chơi trên thuyền thấy cảnh đẹp bèn ghé vào quán tiên Chúa. Thấy tâm đầu ý hợp, học đã cùng nhau vịnh bài thơ “Tây Hồ ngự quán” mà vẫn còn được lưu truyền cho đến ngày nay. Tiên chúa ở đây bao lâu cũng không ai biết rõ, chỉ biết sau khi Phùng Trạng Nguyên quay lại tìm thì nàng đã không còn. Vì quá nhung nhớ Tiên chúa ông đã lập đền thờ người tri âm. Sau này trở thành Phủ thờ.

Chúa Liễu Hạnh được xem là một trong bốn vị “tứ bất tử”, bà là tấm gương về việc tự mình tạo lấy hạnh phúc cho bản thân.

3. Kiến trúc độc đáo của Phủ Tây Hồ

Kiến trúc độc đáo của Phủ Tây Hồ

Công trình kiến trúc nơi đây được xây dựng bao gồm cổng làm theo kiểu Tam quan, kiến trúc chính là Tam tòa Thánh Mẫu.

Phủ chính được xây dựng có quy mô lớn nhất. Mặt trước Phủ có cửa tam quan 2 tầng, mái giữa có ghi “Tây Hồ hiển tích” và được trang trí thiết kế vô cùng tỉ mỉ và công phu.

Bốn cánh cửa giữa được thiết kế trạm trổ tinh xảo. Bốn cánh cửa trên được chạm tứ quý, phần dưới chạm tứ linh, ở giữa thì được chạm đào thọ. Qua tam quan là phương đình 2 tầng, 8 mái.

Kế tiếp đến là điện Sơn Trang có 3 tầng cùng 8 mái cong, bên trong lòng nhà có 2 tầng, tầng trên thờ thờ Phật Bà Quan Âm, tầng dưới là ba động sơn trang chiếm 3 gian, khu nhà khách, lầu Cô, lầu Cậu.

Di tích này hiện tại còn lưu giữ được một khối lượng di vật vô cùng phong phú mang đậm giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuộc thuộc các thế kỷ XIX, XX gồm gần 300 pho tượng tròn, hoành phi, câu đối,…

Đặc sắc nhất trong số di vật có lẽ là bức đại tự đề : “Thiên tiên trắc giáng” nghĩa là “tiên trời giáng trần” cùng bức hoành phi ở cửa cung tự đề: “Mẫu nghi thiên hạ”.

4. Phủ Tây Hồ ngày nay

Phủ Tây Hồ ngày nay

Ngày nay, nơi đây đã hình thành một dãy phố dài ngay trên bán đảo, trước khi dẫn vào nơi đất thiêng lịch sử này.

Luận về phong thủy nơi đây không khác gì miếng vá trên tấm áo thiên tiên, cần u huyền thanh tao cho chốn tâm linh bay bổng nhưng lại được níu kéo về nơi mặt đất.

Vào các dịp tết đến xuân về du khách dường như đã quen với việc đổ về đây để cầu tài lộc để mong sự nghiệp thêm phần khởi sắc. Mỗi năm ở đây đều diễn ra lễ cầu may để đông đảo du khách thập phương có cơ hội tự hội không chỉ để cầu chúc, họ còn đến để thưởng ngoạn phong cảnh vì cái vẻ hữu tình nơi đây, cùng nhớ về một huyền thoại “áo mây xe gió” của bà chúa Liễu Hạnh.

Được coi là nơi linh thiêng nên cứ vào các dịp ngày 3 tháng 3 hoặc ngày 13 tháng 8 âm lịch là ở đây lại tấp nập người người đến cúng lễ, cầu phúc, cầu lộc cho ăn nên làm ra.

Hàng năm cứ sau thời khắc giao thừa, khách hành hương lại quy tụ về chốn cửa Phủ rất đông, vừa để đi lễ mong Mẫu ban cho điều lành, mọi sự may măn suôn sẻ trong năm mới, vừa là tranh thủ thưởng ngoạn cảnh đẹp Hồ Tây.

5. Những món ăn nên thử khi tới Phủ Tây Hồ

5.1. Bún ốc Hồ Tây

Đây là món ăn ngon Hà Nội nổi tiếng. Bát bún đầy đặn, dậm đà đủ vị cùng với những con ốc to tròn, béo ngậy, thêm một chút riêu, bò, giò, đậu pha thêm chút giấm chua tạo nên hương vị đặc sắc, khó cưỡng. Trên đường vào Phủ sẽ rất dễ tìm được hàng bán. Gía một bát bún đầy đủ chỉ 30.000 đồng.

Bún ốc Hồ Tây

5.2. Bánh tôm Hồ Tây

Bánh tôm Hồ Tây có một hương vị vô cùng đặc trưng không phải đâu cũng có thể bắt chước. Nhân bánh là một con tôm khá to được làm vừa chín tới nên rất thơm và mềm có màu hồng lựu nằm trên mặt chiếc bánh vàng ươm, giòn tan. Vị tôm ngọt, thơm cộng với cái giòn và ngậy của bánh, chấm với nước mắm chua cay, phảng phất hương cà cuống. Giá một suất bánh tôm là 60.000 đồng.

Bánh tôm Hồ Tây

5.3. Nem nướng Hồ Tây

Nem nướng là món ăn được bày bán nhiều trên con phố Yên Phụ. Đông và ngon nhất là quán nem nướng Yến Béo. Nem nướng ở đây thơm, mềm chấm với tương ớt. Có 2 loại để mọi người lựa chọn là nem nướng chua và nem nướng ngọt. Ngoài ra, còn có cả bánh mì nướng mật ong, thịt xiên nướng, cá bò,… cho bạn lựa chọn. Giá của mỗi chiếc nem nướng chỉ là 5.000 đồng.