ALONGWALKER – Từ Lương Xâm, một trong “Tứ Linh Từ” của huyện cổ An Dương, nay thuộc quận Hải An, Thành phố Hải Phòng. Đây là căn cứ đại bản doanh của Ngô Quyền trong trận thắng Bạch Đằng năm 938.

từ lương xâm, đại bản doanh xưa của ngô quyền

Từ Lương Xâm được coi là “Từ Cả”, tức là nơi đứng đầu về thờ Ngô Quyền (Ảnh – cungphuot.info)

Lương Xâm xưa là tên một xã thuộc huyện An Dương, phủ Kinh Môn, trấn Hải Dương. Từ Lương Xâm nằm ở phía Đông Bắc của xã Nam Hải, kiến trúc chính quay về hướng Đông nhìn ra cửa Bạch Đằng – nơi từng diễn ra trận Bạch Đằng lịch sử hơn 1000 năm về trước.

Cổng chính của Từ Lương Xâm hướng thẳng ra sông Bạch Đằng (Ảnh – cungphuot.info)

Khoảng sân rộng phía trước được dùng để tổ chức lễ hội hàng năm (Ảnh – cungphuot.info)

Từ Lương Xâm toạ lạc trên khu đất rộng, cao ráo, có nhiều cây cổ thụ; phía trước Từ có một sân rộng là nơi diễn ra các hoạt động lễ hội của di tích và bên cạnh là một hồ rộng tạo nên thế phong thuỷ quý của di tích.

Ngôi từ bố trí theo kiểu “nội công – ngoại quốc” (Ảnh – cungphuot.info)

Nhìn toàn cảnh, ngôi từ có bố cục kiểu “nội công, ngoại quốc” liên hoàn khép kín. Tức là vào cửa chính ra cửa chính.

Kiến trúc của từ mang nhiều dấu ấn của thời nhà Nguyễn (Ảnh – cungphuot.info)

Theo sử sách để lại, từ Lương Xâm được xây dựng nguy nga từ thời Hậu Lê và được trùng tu lại vào thời Nguyễn. Vì vậy, toàn bộ kiến trúc từ hiện nay mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn, chỉ có một số kiến trúc là mang phong cách nghệ thuật thời Lê.

Kiệu bát cống được sử dụng trong lễ hội Từ Lương Xâm hàng năm (Ảnh – cungphuot.info)

Tại Từ còn lưu giữ được 25 đạo sắc chính và hơn 20 sắc phong được sao lại có niên đại năm 1522 đến năm 1924 của các triều Lê sơ, Mạc, Lê Trung hưng, Tây Sơn, Nguyễn. Trong các sắc phong đó, nhiều triều đại suy tôn Đức Vương Ngô Quyền là “Thượng đẳng tối linh đại vương”, là “Ngô Vương Thiên tử” và nhiều mỹ tự.

Chứng tích lịch sử của trận Bạch Đằng (Ảnh – cungphuot.info)

Trong từ hiện còn lưu giữ 3 chiếc cọc, được cho là chứng tích của trận Bạch Đằng năm xưa.

Lễ hội được tổ chức vào tháng Giêng hàng năm để kỷ niệm chiến thắng Bạch Đằng và ngày mất của Đức Vương Ngô Quyền (Ảnh – cungphuot.info)

Để tưởng nhớ công ơn của Đức Vương Ngô Quyền, hàng năm nhân dân địa phương tổ chức lễ hội truyền thống tại di tích trong 3 ngày từ 16- 18/1 (âm lịch) đúng vào dịp kỷ niệm ngày mất của ông.