Ăn gì khi đến Tuyên Quang?

• Bún Tày – Tuyên Quang
• Xôi ngũ sắc – Tuyên Quang
• Cơm lam – Tuyên Quang
• Bánh cuốn – Tuyên Quang
• Bánh đúc Đà Vị – Tuyên Quang
• Bánh củ chuối – Tuyên Quang
• Bánh dày nhân vừng đen – Tuyên Quang
• Bánh nếp trứng kiến – Tuyên Quang
• Bánh khảo – Tuyên Quang
• Bánh mật – Tuyên Quang
• Bánh nẳng – Tuyên Quang
• Hoa kè hấp thịt – Tuyên Quang
• Rau dớn Na Hang – Tuyên Quang
• Chả ốc ống nứa – Tuyên Quang
• Cháo ấu tẩu – Tuyên Quang
• Thắng cố Ngựa – Tuyên Quang
• Canh gà lá thuốc của người Dao – Tuyên Quang
• Cá bống suối sông Lô – Tuyên Quang
• Gỏi cá bỗng Sông Lô – Tuyên Quang
• Nộm da trâu – Tuyên Quang
• Thịt lợn đen – Tuyên Quang
• Vịt bầu Minh Hương – Tuyên Quang
• Mắm cá ruộng – Tuyên Quang
• Thịt chua – Tuyên Quang
• Ngô nếp Soi Lâm – Tuyên Quang
• Món ngon từ măng – Tuyên Quang
• Măng chua
• Măng nhồi
• Măng vầu nướng

Đến với Tuyên Quang, du khách sẽ có cơ hội được khám phá những vùng đất mới với núi non hùng vĩ, những thác nước lên thơ trữ tình. Được tham gia trải nghiệm những nét văn hoá độc đáo của đồng bào dân tộc nơi đây. Và sẽ thật thiếu sót nếu như không nhắc đến nền ẩm thực Tuyên Quang. Các món ăn ngon ở đây sẽ khiến bạn không khỏi trầm trồ ngợi khen bởi nó chứa đựng hương vị và bản sắc của người Tuyên Quang trong đó. Chính sự đa dạng này đã giúp cho du lịch Tuyên Quang ngày càng trở nên cuốn hút và đa sắc màu hơn. Ăn gì khi đến Tuyên Quang? Trong bài viết này hãy cùng chúng tôi khám phá các món ăn ngon nổi tiếng của Tuyên Quang khi có dịp ghé thăm vùng đất này nhé!

Bún Tày – Tuyên Quang

Ẩm thực của người Tày khá phong phú như món bánh nẳng, bánh gai, bánh trứng kiến, xôi ngũ sắc và đặc biệt là món bún chan canh thịt vịt. Chỉ cần ăn một lần thực khách sẽ nhớ mãi…

Bún Tày – Tuyên Quang

Thôn Đồng Hương, xã Phúc Thịnh (Chiêm Hóa) có gần 80 hộ dân sinh sống, trong đó chủ yếu là dân tộc Tày. Bà Hà Thị Xuyến năm nay hơn 80 tuổi cho biết, tiếng Tày gọi “bún” là “Pún”. Trước đây, bún thường được làm trong các dịp lễ, Tết nhưng giờ đây món ăn này được sử dụng hàng ngày.

Công đoạn làm bún Tày kỳ công hơn các loại bún khác. Để làm nên những mẻ bún thơm ngon, việc quan trọng đầu tiên là bí quyết từ khâu chọn gạo. Gạo làm bún phải là gạo Khang Dân, loại gạo làm cho sợi bún khô, không làm cho sợi bún nát, dính bết như các loại gạo khác. Theo bà Xuyến thì thời gian để làm được món bún này mất khoảng một tuần. Trước tiên là ngâm gạo vào chum cho đến khi nào hạt gạo hoai mềm và có mùi chua (càng chua thì càng ngon). Ngâm gạo đủ ngày thì chắt nước đi cho ráo, ủ một tối rồi cho vào cối xay thành bột mịn. Sau đó nhào bột rồi nặn thành từng quả bột nặng chừng một cân, đem quả bột luộc qua nước sôi. Quả bột sau khi được luộc thì vớt ra cho vào cối giã nhuyễn đưa vào khuôn rồi ép thành những sợi bún. Khuôn làm bún được làm bằng gỗ do các gia đình tự chế nên trông rất đơn giản. Những sợi bún tròn, mịn sẽ hình thành qua khuôn này, thả xuống nồi nước sôi, luộc khoảng 5 phút sẽ chín. Khi sợi bún nổi trên mặt nước thì vớt bún ra đem ngâm xuống chậu nước sạch cho đến khi sợi bún săn lại. Người ta để bún ra nia thành những con bún (để dài thành hàng) khi ăn thì lấy kéo cắt ngắn ra.

Điều độc đáo là sợi bún của người Tày thường to hơn sợi bún ở nơi khác từ hai đến ba lần, ăn dai và ngon hơn. Thông thường người Tày dùng thịt vịt để nấu canh chan bún. Thịt vịt thái miếng, rang lên rồi đổ nước nấu cho chín, cho thêm ít rau răm sẽ trở thành nước chan lý tưởng nhất của loại bún Tày. Ăn bát bún thấy vị hơi chua lại có mùi thơm ngầy ngậy, mát mịn và ngon.

Bún Tày có hai loại bún, bún tươi và bún khô. Bún tươi là bún sau khi chế biến xong ăn ngay và có thời gian bảo quản trong ngày còn bún khô được phơi nắng và có khi để đến hàng tháng không bị ôi thiu. Tuy nhiên, muốn ăn bún khô, người làm khá kỳ công khi phải ngâm 2 – 3 tiếng cho mềm sợi bún mới bắt đầu chế biến được. Đây cũng là một trong những nét ẩm thực đặc trưng vùng quê miền núi, tạo thêm sự thú vị đối với du khách.

Xôi ngũ sắc – Tuyên Quang

Xôi ngũ sắc là món đặc trưng của dân tộc Tày Tuyên Quang, thường được làm trong các dịp lễ tết để dâng cúng thần linh.

Xôi ngũ sắc – Tuyên Quang

Để có món xôi ngũ sắc, người làm phải chọn gạo nếp nương mới gặt, hạt to đều và dùng những cây cỏ thiên nhiên để tạo màu xôi. Lá co khảu thường được dùng để tạo màu; lá co khảu cắm thành màu xanh tím, co khảu đeng thành màu đỏ. Để tạo màu vàng, bà con thường dùng lá củ hản mẩu màu vàng nghệ.

Ngoài ra, một nguyên liệu không thể thiếu là một loài hoa rừng có mùi thơm rất đặc biệt dùng để đồ xôi. Loài hoa này chỉ nở một lần vào tháng 2 âm lịch, do vậy bà con dân tộc Tày thường hái về phơi khô rồi cất dùng quanh năm.

Người Tày quan niệm xôi ngũ sắc gồm các màu đỏ tươi, đỏ thẫm, vàng, nâu và tím tượng trưng cho ngũ hành: kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Màu xôi khi làm xong càng đẹp thì năm ấy gia đình càng làm ăn phát đạt, thịnh vượng.

Cơm lam – Tuyên Quang

Người Tây Bắc có câu “Ngon nhất cơm, thơm nhất con”. Trong các thứ cơm, ngon nhất phải kể đến cơm lam. Mỗi du khách đã từng một lần đặt chân lên Tuyên Quang để du sơn ngoạn thủy với cảnh núi non hùng vĩ thì ắt hẳn sẽ không người nào không biết đến ẩm thực nơi đây với thịt trâu gác bếp, rượu ngô, măng rừng… và món Cơm lam nức tiếng gợi cho bạn cảm giác vừa lạ vừa quen làm xao xuyến bao thực khách, ăn một lần mà nhớ mãi.

Cơm lam – Tuyên Quang

“Lam” không phải là danh từ mà là một động từ, chỉ việc nướng chín thức ăn trong ống tre non, hạt cơm quyện thêm một chút vị ngọt và mùi đặc trưng của tre tạo nên món ngon đậm đà hương vị của núi rừng.

Để có được ống cơm lam thơm ngon nguyên liệu chính là gạo nương thơm dẻo đem ngâm, vo sạch, rắc ít muối và nước gừng trộn đều, rồi đổ vào ống tre có sẵn nước. Không nén quá chặt, mà để cách miệng ống vài centimet, khi gạo chín sẽ nở bung đầy ống. Nút miệng ống bằng lá dong hoặc lá chuối khô, nướng bằng than củi, than tre hoặc rơm khoảng một giờ, nước cạn thì đặt ống nằm ngang và nướng xoay đều.

Người nướng phải giở ống luôn tay, phải gạt hoặc nhen lửa quanh ống làm sao để lớp vỏ cháy đều, song hạt cơm bên trong không bị cháy, lại thật mềm, thật dẻo. Khi mùi thơm bốc lên là cơm đã chín. Dùng dao tách từng lớp vỏ bị cháy bên ngoài của ống cho tới khi gặp các lớp màng lụa mỏng màu trắng ngà của ống, sẽ thấy phần cơm dài thành khúc đúng bằng chiều dài ống tre.

Cơm lam hòa quyện vị bùi của nếp nương, vị cay của gừng, vị ngọt thanh của nước ống tre, thoang thoảng hương lá chuối và mùi khói bếp đến ấm lòng. Cơm lam có thể thưởng thức ngay hoặc để cả tuần mà vẫn giữ được độ mềm, ngon và đặc biệt không bị hỏng. Cơm lam được dùng với thịt cá nướng bắt từ loại cá nhỏ dưới khe suối, hay ăn với thịt chim nướng, lợn rừng nướng, những con vật vừa ở dưới nước vừa ở trên trời. Miếng cơm lam trắng như tấm lòng con người thơm thảo, được chấm với muối vừng đậm đà như lòng người thủy chung.

Cơm lam là một món ăn giản dị, độc đáo và luôn tạo được sự bất ngờ cho người ăn. Đối với người đồng bào dân tộc Tày ở Tuyên Quang cái ngon của cơm lam là giữ được hầu như trọn vẹn hương vị tự nhiên không chỉ làm ngon miệng lúc đói mà còn làm tươi tốt tâm hồn và tình nghĩa anh em nơi thôn bản.

Bánh cuốn – Tuyên Quang

Nhắc đến Tuyên Quang là nhắc đến miền gái đẹp nổi tiếng đã đi vào câu ca: “Chè Thái, gái Tuyên”. Không chỉ hấp dẫn du khách bởi cảnh núi non hùng vĩ và dòng sông Lô thơ mộng, Tuyên Quang còn được nghe biết với những món ăn độc đáo. Trong số đó, không thể không nhắc tới một món ăn đã “quyến luyến” biết bao du khách gần xa là món bánh cuốn.

Bánh cuốn – Tuyên Quang

Nếu như thủ đô Hà Nội có bánh cuốn Thanh Trì, Cao Bằng có bánh cuốn thịt vịt, Tp, Hồ Chí Minh có bánh cuốn “Hạt gạo làng ta”… thì Tuyên Quang lại sở hữu món bánh cuốn bột lọc – chả viên rất đặc biệt quan trọng. Để tạo nên món ăn có mùi vị hấp dẫn như vậy thì giai đoạn cũng lắm công phu.

Vỏ bánh được làm từ 3 loại gạo ngâm ủ qua đêm, sau đó xay ra và tráng ngay cho khách thì mới có thể giữ được độ mềm, dẻo, nhưng vẫn dai và mỏng đúng yêu cầu. Nhân bánh, ngoài mộc nhĩ, nấm hương, ruốc thịt hay ruốc tôm thì còn được cho thêm một vài gia vị theo “bí quyết gia truyền” để mùi vị thêm hấp dẫn và lạ miệng.

Người Tuyên Quang thường ăn kèm bánh cuốn với chả viên. Chả được làm từ thịt lợn địa phương, sau thời điểm băm nhỏ sẽ trộn với nấm hương và mộc nhĩ, sau đó nắm thành viên nhỏ và rán chín trước lúc ăn. Chả có mùi thơm ngậy nhưng không thực sự béo, ăn kèm với những miếng bánh thơm ngon quả thực là rất hợp.

Nhiều người Tuyên Quang chia sẻ rằng, điều tạo ra sự mùi vị khác biệt và hấp dẫn của bánh cuốn Tuyên Quang đây là nước chấm. Theo chủ một cửa hàng bánh cuốn có thâm niên 20 năm, nước chấm phải là nước ninh xương. Nước sánh, đậm đà vị xương nhưng vẫn có cảm giác “dịu ngọt” của xương hầm khi nếm thử ở đầu lưỡi.

Để tăng thêm vị ngon của nước chấm, người ta thường cho thêm hạt tiêu, ớt, chanh, hành khô chao mỡ và một chút lá mùi thái nhỏ. Tất cả tạo nên một bát nước chấm đặc biệt quan trọng không lẫn vào đâu được.

Hiện tại, có rất nhiều quán bánh cuốn nổi tiếng ở Tuyên Quang. Tuy nhiên, những địa chỉ lâu năm thường được người địa phương và du khách ghé thăm thưởng thức là: Bánh cuốn Minh “rạp” (gần rạp Tháng 8, TP Tuyên Quang), bánh cuốn bà Lìn gần đền Cảnh xanh, bánh cuốn Xã Tắc (TP Tuyên Quang), bánh cuốn Cầu Chả (Km số 5 Trung Môn, Yên Sơn), bánh cuốn Thảo (tổ 6 Phan Thiết)…

Khi đối chiếu với những người dân con xứ Tuyên, bánh cuốn không chỉ là món ăn đậm đà mùi vị quê nhà mà còn là một một trong nét đặc sắc của quán ăn quê nhà mà người ta luôn tự hào khi nhắc đến.

Bánh đúc Đà Vị – Tuyên Quang

Món bánh đúc của đồng bào Tày ở chợ Đà Vị từ lâu đã trở nên quen thuộc với người dân và du khách. Với những đặc trưng riêng có như mùi vị, độ giòn… bánh đúc nơi đây đã được nhiều người yêu thích và nhớ mãi.

Bánh đúc Đà Vị – Tuyên Quang

Cái bùi của lạc rang, cùng với vị gạo thanh thanh và đậm đà, beo béo của tương hòa vào nhau vừa dung dị, vừa gợi nhiều cảm xúc về một vùng đất rất đỗi bình yên. Bánh đúc được sắt ra từng miếng nhỏ chấm với tương hay nước chấm gia vị của người Tày thì ngon tuyệt. Mỗi phiên chợ, các bà, các chị làm bánh đúc lãi từ 300 nghìn đồng trở lên và vui hơn khi được thực khách khen ngon. Món bánh đúc ở chợ Đà Vị đã trở thành nét văn hóa ẩm thực tiêu biểu ở địa phương, để mỗi du khách nếu đã thưởng thức một lần sẽ nhớ mãi và mong trở lại lần sau.

Bánh củ chuối – Tuyên Quang

Bánh củ chuối là một món ăn, một món quà quê hết sức bình dị, dân dã của đồng bào dân tộc Tày.

Bánh củ chuối – Tuyên Quang

Để làm được loại bánh độc đáo này, công đoạn chuẩn bị nguyên liệu khá công phu, trong đó việc chọn củ chuối quyết định đến chất lượng bánh. Đồng bào dân tộc Tày vào rừng thu lượm những củ chuối bánh tẻ, không quá non, không quá già, không bị sượng. Củ chuối được làm sạch, thái mỏng rồi ngâm nước tro cho sạch nhựa. Sau rửa lại sạch sẽ, cho vào nồi luộc kỹ cho chín nhừ, vớt ra xay thành bột. Bột xay dẻo quánh được ngào đường, xao kỹ, bột chuyển màu cánh gián rất bắt mắt, trộn thêm với bột nếp nương thơm lừng, rồi đem nhồi nhân.

Nhân bánh là đậu xanh làm sạch vỏ, luộc chín, giã nát, trộn với đường, nắm thành từng viên nhỏ, nhồi vào lớp bột bánh nhuyễn, mềm, nặn thành bánh gói bằng lá chuối rừng. Người Tày mang bánh đi đồ cho chín tới là ăn được.

Du lịch tới vùng đất xứ Tuyên, nhẩn nha nếm miếng bánh củ chuối, chắc hẳn du khách sẽ thích thú trước vị ngọt thanh, thơm mát của bánh. Vị ngọt mát, dìu dịu đậm hồn quê, ăn không ngán mà níu lòng người một cách dịu dàng.

Bánh dày nhân vừng đen – Tuyên Quang

Bánh dày là món ăn truyền thống của dân tộc bản địa Việt Nam. Tuy nhiên, bánh dày ở mỗi vùng miền lại sở hữu mùi vị, cách chế biến khác nhau thể hiện dấu ấn riêng của từng vùng. Trong số đó, bánh dày nhân vừng đen của người Tày ở huyện Na Hang là một món ăn độc đáo không thể thiếu trong những ngày lễ, Tết.

Bánh dày nhân vừng đen – Tuyên Quang

Huyện Na Hang có trên 45 nghìn người, trong đó trên 51% dân số là dân tộc bản địa Tày sống tại những xã, thị xã trên địa phận huyện. Trong những món ăn truyền thống, bánh dày nhân vừng đen là món bánh không thể thiếu của người Tày trong thời gian ngày Tết Đắp nọi, lễ cúng mát nhà, cúng giỗ gia tiên, tiệc tùng, đám cưới…

Để tạo ra sự loại bánh dày thơm ngon này, người Tày sử dụng gạo nếp nương, một loại gạo có một mùi thơm rất đặc trưng, hạt to, trong, không pha trộn với gạo tẻ. Nhân bánh được làm bằng vừng đen và đường trắng, tưởng chừng đơn giản nhưng lại tạo ra sự sự thơm ngon của chiếc bánh bởi tính dẻo của gạo nếp đã hòa quyện với vị ngọt thơm của nhân bánh.

Gạo làm bánh phải là gạo nếp nương thơm ngon, không được pha thêm gạo tẻ. Gạo được ngâm từ tối ngày hôm trước đến sáng sau vo lại rồi đồ cách thủy đến khi nếp chín đổ xôi ra giã nhuyễn. Muốn bánh ngon phải giã nhanh và đều tay, thường xuyên quần đảo cho khỏi dính. Nhân bánh làm từ vừng đen được rang chín, giã nhỏ, đường được canh lên rồi đổ vừng xuống đến khi hỗn hợp quyện vào nhau.

Xôi nếp sau thời điểm giã nhuyễn, nặn ra từng vắt bột dẻo dai, mềm mịn. Dàn đều nắm bột, rồi cho thêm nhân vừng đen vào vê tròn lại. Quy trình tiến độ nặn bánh phải thật nhanh để vỏ bánh không bị cứng, nhân bánh cũng không bị khô. Sau thời điểm hoàn thiện, từng chiếc bánh thành phẩm được người làm gói cẩn thận vào lá chuối rừng tươi sau thời điểm đã rửa sạch, hơ lửa để giúp bánh được mềm lâu, mặt bánh không bị se.

Chính mùi vị thơm ngon, dẻo mà không bị dính đã tạo ra sự đặc trưng của món bánh dày vừng đen. Vì vậy, ai đó đã ăn một lần sẽ nhớ mãi.

Bên cạnh những chiếc bánh dày trắng quen thuộc, người dân nơi đây còn sáng tạo ra những chiếc bánh dày nhiều sắc tố như: Màu vàng từ củ nghệ, màu tím từ lá cơm tím, red color của quả gấc… càng tạo nên sự hấp dẫn so với người thưởng thức. Thường niên, trong Liên hoan tiệc tùng Lồng tông của thị xã Na Hang và các xã trên địa phận huyện, những mâm cỗ bày tại Liên hoan tiệc tùng luôn có bánh dày vừng đen vì theo truyền thuyết, bánh dày tượng trưng cho trời cũng như bánh chưng tượng trưng cho đất. Thông qua đó, thể hiện sự hàm ân trời đất đã cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đem lại cuộc sống ấm no cho tất cả những người dân.

Với những người dân con của mảnh đất nền Na Hang, bánh dày nhân vừng đen gợi cho họ biết bao kỷ niệm về tuổi thơ. Món ăn giản dị, đậm đà mùi vị quê nhà không chỉ là món ăn tinh thần, mà còn chứa đựng trong đó sự cần cù, chịu thương chịu khó của người dân nơi đây; là món quà quê ý nghĩa thể hiện nét đẹp văn hóa truyền thống quán ăn của người Tày Na Hang và ý nghĩa tâm linh thâm thúy.

Bánh nếp trứng kiến – Tuyên Quang

Bánh nếp nhân trứng kiến (hay còn gọi Péng Lăng Lay) là món ăn ngày xuân của người Tày ở Tuyên Quang. Dù lên Tuyên Quang bao nhiêu lần mà không đúng dịp thì du khách cũng không có cơ hội được thưởng thức chiếc bánh nếp nhân trứng kiến độc đáo này. Bởi mùa xuân mới là thời gian sinh sản của kiến đen và lúc này, người dân mới kiếm được nhiều trứng kiến ngon làm bánh.

Bánh nếp trứng kiến – Tuyên Quang

Người Tày chỉ dùng trứng kiến đen để chế biến món ăn vì không phải trứng kiến nào cũng ăn được. Trứng của kiến đen (người Tày gọi là “tua rày”) loại kiến có thân nhỏ, đuôi nhọn được cho là lành nhất. Loài kiến này thường làm tổ, đẻ trứng trên những chạc cây không cao lắm và thường được thu lượm ở cây ngõa, xoan, quế, găng, vầu.

Nhân bánh làm từ trứng kiến. Trứng được xào qua cùng hành phi, rau thì là thái nhỏ và nêm chút muối để miếng bánh đậm vị, hấp dẫn hơn. Xào trứng kiến cũng phải hết sức khéo léo, chỉnh độ lựa vừa phải để trứng không bị vỡ, nát, chảy sữa. Ngày nay, trứng kiến không còn dồi dào như trước nên người dân thường trộn thêm nhiều nguyên liệu khác như thịt lợn băm nhỏ, hành khô, vừng, lạc rang giã nhỏ làm nhân.

Điều đặc biệt là người Tày không sử dụng lá chuối hay lá dong, mà dùng lá vả (hoặc lá sung) loại bánh tẻ không quá non hay quá già để gói bánh. Nếu lá non thì khó bóc, còn lá già thì bánh bị cứng và không đủ thơm. Xong xuôi, bánh được xếp vào khay và hấp cách thủy trong khoảng 30-45 phút là chín.

Bánh khảo – Tuyên Quang

Bánh khảo – Tuyên Quang

Bánh khảo là món bánh truyền thống của đồng bào Tày trong dịp Tết Nguyên đán. Bánh khảo làm rất công phu, nên trước Tết khoảng nửa tháng, chị em trong các gia đình người Tày lại cùng nhau làm bánh. Gạo chọn làm bánh khảo phải là loại gạo nếp ngon, được sàng sảy hết tấm và vo sạch. Để bánh khảo có được độ mềm, mỡ phải được pha với chút nước rồi đun sôi, sau đó đổ gạo vào rang cho thơm, vàng là được. Gạo được rang chín, nghiền thành bột, lót lá chuối ủ từ 3 đến 5 ngày hoặc có thể đến 7 ngày, 15 ngày. Để càng lâu, bột càng tơi xốp, bánh sẽ ngon hơn. Bột sau khi ủ được trộn với đường kính, 1 kg bột tương ứng với 1 kg đường. Đường có thể giã nhỏ, mịn hoặc đun sôi với chút nước để nguội rồi trộn với bột, vò cho đến khi bột có độ mềm và bông. Cuối cùng, cho bột vào khuôn hình chữ nhật dài chừng hơn chục phân, có độ dày 4 – 5 cm ép chặt, được gói vào giấy xanh, đỏ, tím, vàng cho đẹp mắt. Bánh khảo khi ăn có vị ngọt nhẹ, bột bánh khô nhưng tan nhanh trong miệng. Ẩn sau đó là lớp nhân béo bùi tất cả hòa quyện lại tạo thành một món ăn đặc sắc về mùi vị.

Bánh mật – Tuyên Quang

Bánh mật – Tuyên Quang

So với bánh khảo của dân tộc Tày thì bánh mật của dân tộc Cao Lan làm đơn giản hơn rất nhiều. Gạo nếp vo sạch, ngâm rồi xay thành bột. Cứ 2 kg bột trộn với 1 kg mật mía, nhào đều (để có được mật mía ngon, chất lượng, trước đây, hầu hết gia đình người dân tộc Cao Lan nào cũng trồng mía để ép và nấu mật mía). Bột và mật trộn đều xong, được chia thành từng quả nhỏ, cho nhân gồm đỗ xanh nấu chín trộn chút đường, mỡ, dừa nạo… vào từng quả, gói với lá chuối sau đó đem luộc chín. Trước kia, người dân tộc Cao Lan chỉ làm bánh mật để thắp hương. Ngày nay, còn rất nhiều gia đình giữ được nét văn hóa đó, nhưng có gia đình lại làm bánh gai thay cho bánh mật. Bánh được thắp hương một phần, phần còn lại để mời khách và làm quà biếu cho người thân, trẻ nhỏ.

Bánh nẳng – Tuyên Quang

Bánh nẳng – Tuyên Quang

Cũng như bánh chưng, bánh nẳng là món bánh không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên đán của đồng bào Dao. Loại bánh này tuy được nhiều dân tộc khác làm vào các dịp lễ, tết khác trong năm nhưng đối với người Dao, bánh nẳng thể hiện sự tri ân sâu sắc đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Nguyên liệu làm bánh nẳng là gạo nếp được ngâm với nước tro. Bánh nẳng ngon hay không phụ thuộc chủ yếu vào tro. Các loại cây như cây bưởi, cây mận, cây nhớt… và một số loại cây khác trên rừng được bà con tìm về, đốt cho đến khi thành tro. Để có một bát loa tro phải mất khá nhiều củi và chỉ có thể làm được 3 kg gạo. Tro ngâm với nước, sau đó chắt lấy nước trong. Đun sôi nước này, rồi để nước âm ấm thì đổ vào ngâm với gạo nếp vài tiếng đồng hồ trước khi đem gói. Lá măng mai, lá dong hay lá chít đều có thể dùng gói bánh. Nhưng lá chít gói bánh nẳng là ngon nhất. Bánh gói xong, đem luộc càng lâu càng tốt, ít nhất 5 tiếng đồng hồ. Bánh nẳng có màu vàng như mật, có vị đậm, mát, khi ăn chấm với mật mía hoặc đường.

Hoa kè hấp thịt – Tuyên Quang

Hoa kè hấp thịt là món ăn đặc trưng của người dân tộc Tày ở Tuyên Quang.

Hoa kè hấp thịt – Tuyên Quang

Hoa kè có hình như một chiếc chuông nhỏ người Tày gọi là boóc kè, cây là loại thân gỗ, tán rộng, lá to.Sau khi được bỏ nhụy, rửa sạch quá trình nhồi thịt diễn ra rất nhanh và đơn giản. Khi nhồi xong, hoa được hấp bằng chõ khoảng 15 phút.

Những bông hoa nở xòe cùng nhân thịt mềm, ngậy như đánh thức khứu giác của người thưởng thức. Hoa kè hấp thịt được dùng nóng, chấm với chút mắm ngon, vị nhằng nhặng đắng nơi đầu lưỡi nhanh chóng qua đi, thay vào đó là vị ngọt là lạ của hoa kè, vị ngọt bùi của trứng, thịt, thêm chút cay nồng của tiêu xay làm ấm lòng những ngày sang đông.

Khi thưởng thức món ăn hoa kè người ta cảm nhận được cái thanh mát, ngọt dịu sau vị đắng lúc ban đầu. Trong cái lạnh đầu đông, món ngon từ hoa kè sẽ mang lại cảm giác nhẹ nhàng và ấm cúng.

Rau dớn Na Hang – Tuyên Quang

Rau dớn Na Hang – Tuyên Quang

Bà con dân tộc Tày Na Hang gọi rau dớn là Phéc cút. Loại cây chỉ có ở vùng núi cao, nơi ngọn nguồn của sông, suối và thường mọc ở bờ suối, khe suối, nơi có độ ẩm ướt cao. Từ rau dớn người ta có thể chế biến nhiều món ăn dân dã như rau dớn luộc, nộm rau dớn, rau dớn xào tỏi, canh rau dớn. Rau Dớn nhìn qua thấy giống như cây dương xỉ, thân to, tán lá rộng, mặt lá màu xanh nhẵn. Loại cây này chỉ mọc ở bờ suối, khe suối, nơi có độ ẩm cao. Món nộm rau Dớn là một trong những đặc sản chờ bạn thưởng thức khi đến Na Hang. Nộm rau Dớn có mùi thơm đặc trưng của các loại rau, vị bùi của rau dớn, vị chua ngọt xen lẫn một chút vị cay của ớt rất ngon và khác biệt.

Chả ốc ống nứa – Tuyên Quang

Chả ốc ống nứa là một đặc sản nổi tiếng của xứ Tuyên. Món ngon lạ miệng, hấp dẫn này có mặt trong thực đơn của hầu hết các nhà hàng trong tỉnh và được nhiều thực khách ưa chuộng.

Chả ốc ống nứa – Tuyên Quang

Nguyên liệu chính để làm món chả ốc ống nứa là ốc nhồi được nuôi tự nhiên chủ yếu ở ruộng, suối. Sau khi làm sạch, ốc nhồi được thái dọc thớ thịt với kích thước vừa phải. Nếu thịt ốc quá lớn khi ăn sẽ dai, nếu xay nhuyễn thì khó giữ được vị ốc đặc trưng.

Cùng với ốc nhồi thì giò sống cũng góp phần không nhỏ vào thành công của món ăn. Bên cạnh những nguyên liệu truyền thống là gừng, sả, ớt, sản phẩm còn được bổ sung thêm nấm hương, tiêu xanh, mắm cốt loại ngon…

Cháo ấu tẩu – Tuyên Quang

Củ ấu tẩu còn có tên gọi là ô đầu và phụ tử, củ ấu tẩu thường mọc ở vùng núi cao, khí hậu lạnh. Theo y học ấu tẩu có vị cay tê, tính nóng, có tác dụng chữa bệnh rất tốt. Từ lâu đồng bào dân tộc ở vùng cao đã biết dùng củ ấu tẩu ngâm xoa bóp chân khi đau nhức hoặc chữa cảm gió rất hiệu quả. Bát cháo ấu tẩu ban đầu chỉ được biết đến như món cháo giải cảm của đồng bào dân tộc vùng cao. Sau này, người dân thành phố đã thêm một số gia vị, phụ gia khác, nấu thành món cháo “đặc sản” của miền núi, ăn ngon miệng lạ lùng.

Cháo ấu tẩu – Tuyên Quang

Cháo nấu xong mang sắc nâu đậm, nhìn giống bát cháo lòng của người miền xuôi, vị bùi, béo và thơm đặc biệt. Vì là vị thuốc nên đặc trưng của cháo ấu tẩu là vị đắng như tam thất. Tuy nhiên cái đắng hòa cùng miếng ấu tẩu bùi, dẻo, quyện với cái ngọt của nước xương ninh và thơm ngậy của trứng đọng lại thành hương thơm, vị ngọt ngào trong cổ, tạo cảm giác lạ miệng và hấp dẫn.

Cháo ấu tẩu có cả bốn mùa nhưng đặc biệt chỉ bán vào buổi tối. Bởi lẽ theo kinh nghiệm lâu năm của những người dân ở đây cháo có tác dụng tốt nhất qua giấc ngủ đêm. Với nhiều người dân ở thành phố vùng cao này cháo ấu tẩu là món ăn đêm thường nhật. Tối tối khi nhà nhà lên đèn cũng là lúc hàng cháo ấu tẩu tấp nập khách ra vào. Đó có thể các bác luống tuổi ăn cháo để bồi bổ xương cốt, là khách đi chơi khuya, là dân buôn bán tứ xứ… nhưng dù là đối tượng nào bát cháo ấu tẩu cũng như vị thuốc thần giúp xoa tan mệt nhọc của một ngày để có một giấc ngủ sâu và khoan khoái hơn.

Thắng cố Ngựa – Tuyên Quang

Về với xứ Tuyên trong những ngày đông lạnh giá, không gì thú vị hơn khi ngồi xuýt xoa hít hà hương vị thơm lừng từ món thắng cố ngựa của đồng bào Mông.

Thắng cố Ngựa – Tuyên Quang

Sở dĩ món thắng cố ngựa của người Mông đặc biệt bởi vì cách chế biến của nó. Món thắng cố truyền thống được làm từ thịt ngựa, khi nấu thì không bỏ bất cứ phần nào trên cơ thể ngựa, kể cả phần ruột già. Nếm một miếng thắng cố, đặc biệt là phần nội tạng, bạn sẽ cảm nhận được hương vị đặc trưng của món ăn núi rừng xứ Tuyên, thơm thơm, bùi bùi, ngọt ngọt… khiến bạn sẽ nhớ mãi không quên.

Cách nấu thắng cố ngựa cũng vô cùng đơn giản. Thịt ngựa sau khi được làm sạch sẽ, chia thành từng phần nhỏ, ướp với các loại gia vị cho ngấm rồi cho vào một nồi nước dùng gồm có xương ngựa, nội tạng, tiết và 12 loại gia vị như thảo quả, hoa hồi, quế chi… Người ta đun nồi nước dùng ấy khoảng vài tiếng để thịt ngựa nhừ ra là có thể dùng được. Nếu bạn đã từng đến các phiên chợ vùng cao, bạn có thể nhìn thấy những nồi thắng cố lớn tới nỗi đủ cho cả vài chục người ăn.

Nếu như bạn không quen với hương vị của món ăn của đồng bào dân tộc, bạn vẫn có thể thưởng thức món ăn đặc biệt này tại một số nhà hàng, nhưng cách nấu thắng cố ở các nhà hàng này cũng đã cải biên đi nhiều, hợp khẩu vị với người miền xuôi.

Canh gà lá thuốc của người Dao – Tuyên Quang

Từ bao đời nay người Dao có nhiều kinh nghiệm sử dụng những loại cây thuốc lấy từ núi rừng để chăm sóc sức khỏe như: Thuốc tắm cho phụ nữ sau khi sinh, thuốc xoa bóp đau khớp, thuốc uống mát gan, thuốc uống tan sỏi… Và đặc biệt những cây thuốc này còn được bà con dùng để làm nguyên liệu chế biến các món ăn, trong đó món canh gà lá thuốc là một trong những món canh ấm nóng không thể thiếu trong mùa đông giá lạnh.

Canh gà lá thuốc của người Dao – Tuyên Quang

Gà để nấu canh là gà ngon (thả rông), thịt săn chắc. Gà được làm sạch, dùng muối chà xát lên mình gà hết mùi tanh rồi rửa lại với nước sạch, để ráo. Tiếp đó chặt gà thành từng miếng nhỏ để những vị thuốc ngấm sâu hơn vào từng thớ thịt, rồi trộn đều gà với gừng, sả băm nhỏ cùng các gia vị gồm: Muối, hạt tiêu, một chút rượu trắng, ướp trong khoảng một tiếng để gà ngấm đều gia vị.

Để làm món canh gà lá thuốc thơm ngon, người Dao phải chuẩn bị rất nhiều loại cây thuốc như: Đìa tzâu, Tạ ziemz là nhừng cây bổ máu, cây Pờ Chàn Hhớp tốt cho xương khớp, Càn gziemz mhây là thuốc bổ máu, chè oz miaz là thuốc tốt cho tim mạch cùng nhiều loại sâm được đào sâu trong rừng. Những vị thuốc này được đồng bào lưu truyền như một phương thuốc thanh nhiệt giải độc, phong hàn, hậu sản, băng huyết, suy nhược cơ thể… Khi đủ hương vị, họ chất củi lửa đem đun nồi nước dùng. Khi nồi nước dùng đã sôi thì bắc ra thay vào đó là một chiếc nồi mới. Cho một chút mỡ vào đảo đều thịt gà, tới khi thịt gà săn lại thì đổ nước thuốc vào hầm cho đến khi thịt gà chín và dậy hương thơm.

Đến các huyện vùng cao, du khách đừng quên thưởng thức món canh gà lá thuốc của người Dao. Vị thơm lừng trong bát canh gà chế biến từ những lá cây thuốc chỉ có ở nơi đây, chắc chắn sẽ khiến thực khách nhớ mãi.

Cá bống suối sông Lô – Tuyên Quang

Cá bống suối sông Lô – Tuyên Quang

Những con cá bống suối được chiên giòn, chín vàng thơm phức hay món cá bống chưng tương đậm đà sẽ làm tăng hương vị cho bữa cơm trong ngày trời lạnh. Món cá suối dân dã này khi ăn với cơm nóng sẽ rất ngon, bạn sẽ có cơ hội thưởng thức món ăn này khi đi du lịch Tuyên Quang

Gỏi cá bỗng Sông Lô – Tuyên Quang

Gỏi cá vốn là một trong những món ăn được rất nhiều người yêu thích. Và đặc biệt khi đến với mảnh đất Tuyên Quang, du khách sẽ được thưởng thức món gỏi cá bỗng Sông Lô và dù chỉ thưởng thức một lần thôi cũng khó lòng mà quên được hương vị đặc biệt của nó.

Cá bỗng Sông Lô – Tuyên Quang

Cá bỗng là một loại cá nuôi nhiều ở sông Lô. So với nhiều loại cá khác, cá bỗng chậm lớn hơn. Phải nuôi khoảng 1 năm thì cá mới có trọng lượng khoảng 0.5 cho đến 0.7kg, nuôi từ 3 cho đến 4 năm thì đạt trọng lượng khoảng 3- 4kg, nuôi từ 5 cho đến 7 năm thì đạt trọng lượng lên đến 5 – 7kg. Cá bỗng thịt rất chắc và đặc biệt là rất lành tính, ăn không hề có mùi tanh và có giá trị dinh dưỡng rất lớn vì vậy được sử dụng nhiều để chế biến món ăn.

Cá bỗng có thể chế biến thành rất nhiều món như nộm, gỏi, nướng hoặc là nấu canh chua, tuy nhiên món gỏi cá bỗng Sông Lô lại rất được ưa chuộng hơn cả. Có lẽ một phần là do cách chế biến món gỏi độc đáo của người dân Tuyên Quang. Với hương vị thơm bùi của thịt cá kết hợp cùng với gia vị mang đến một món ăn có đầy đủ vị chua, cay, mặn, ngọt và bất cứ ai một lần thưởng thức món ăn này cũng khó lòng mà quên đi hương vị đặc biệt của nó. Và đây cũng chính là một món ăn đặc sản mà du khách đến với Tuyên Quang đừng quên nếm thử.

Để chế biến món gỏi cá bỗng Sông Lô thì trọng lượng cá phải đạt được từ 2.5kg cho đến 3kg với thời gian nuôi khoảng 1.5 – 2 năm, lúc này thịt cá chắc và làm gỏi thịt sẽ ngon và bùi hơn.

Đầu tiên sẽ lọc lấy phần thịt cá và đem ngâm vào trong nước được chế biến từ quả tai chua. Và để cho phần thịt cá luôn có được màu trắng, trình bày lên đĩa cho thật đẹp mắt thì sẽ tiến hành cắt phần đuôi hay là phần gáy của cá bỗng để cho nó chảy hết máu, rồi đem rửa sạch cho ráo nước và ngâm vào trong nước quả tai chua.

Điểm đặc biệt của món gỏi cá bỗng Sông Lô đó là không dùng thính gạo mà sẽ lấy nguyên phần xương cá rồi đem đi băm cho thật nhỏ, tiếp đến là rang vàng rồi lại tán cho thật mịn và đem trộn cùng với lạc rang đã được giã. Khi thưởng thức món gỏi cá bỗng sẽ ăn kèm cùng với các loại gia vị và các loại rau rừng như sung, sấu hoặc là vón vén…

Nước chấm gỏi cá bỗng cũng là một yếu tố quan trọng tạo nên hương vị đậm đà của món gỏi. Bên cạnh những gia vị quen thuộc khi chế biến nước chấm như tỏi, ớt, tiêu, chanh, muối rang và hành khô đã được nướng chín thì không thể thiếu hạt xẻn hay hạt dổi khi thưởng thức món gỏi cá bỗng Sông Lô này.

Gỏi cá bỗng Sông Lô – Tuyên Quang

Không còn gì tuyệt vời hơn khi gắp lấy một miếng thịt cá bỗng trắng phau, rồi đem lăn qua thứ bột vừa vàng lại vừa mịn được làm hoàn toàn từ phần xương cá, rồi cho thêm vào một vài hạt lạc rang cuốn trong loại lá rau rừng, và cuối cùng là đem chấm trong thứ nước chấm có đủ vị chua, vị cay, vị ngọt và ngọt bùi. Lúc này thực khách sẽ cảm nhận được trọn vẹn hương vị của món gỏi cá, đó là vị mát của phần thịt, vị bùi từ xương cá được băm nhỏ kết hợp cùng với vị chua, vị cay của ớt, chanh cùng rau rừng góp phần tạo nên một hương vị rất khó quên.

Trong số các món đặc sản của Tuyên Quang, món gỏi cá bỗng Sông Lô rất nổi tiếng vì vậy cho nên nếu có cơ hội về với mảnh đất Tuyên Quang, nhất định đừng bỏ qua món ăn độc đáo này. Bởi với cách chế biến độc đáo có một không hai, không sử dụng thính gạo mà hoàn toàn từ chế biến từ cá giúp thực khách cảm nhận trọn vẹn hương vị thơm bùi của cá bỗng Sông Lô.

Nộm da trâu – Tuyên Quang

Người Tày ở Lâm Bình (Tuyên Quang) đã biến da trâu trở thành đặc sản không thể thiếu trên mâm cơm những dịp đặc biệt. Da trâu hơ qua lửa rồi ngâm với nước lã, sau đó thái mỏng miếng da.

Nộm da trâu – Tuyên Quang

Sau khi da trâu đã được làm sạch, đem luộc da trâu từ 1,5 – 2 giờ. Sau khi luộc xong, da trâu sẽ được thái mỏng. Nộm da trâu cần gia giảm thêm nhiều gia vị và rau thơm như lạc, mùi ta, mùi tàu, chút hạt mắc khén đặc trưng. Khi ăn cảm giác ngòn ngọt của thịt trâu vị bùi của lạc rang, thơm của mùi ta… tất cả cùng hòa quyện tạo thành thứ men ngây ngất trong khoang miệng.

Thịt lợn đen – Tuyên Quang

Du lịch Tuyên Quang có đặc sản gì thì cũng đừng bỏ qua món thịt lợn đen đặc biệt này nhé. Đặc sản Tuyên Quang thịt lợn đen là món ăn nổi tiếng chắc hẳn ai cũng biết đến. Lợn ở đây chăn thả tự nhiên, không dùng chất tăng trọng nên rất săn chắc và sạch. Đặc biệt khi nấu không có nước và bì rất giòn .

Thịt lợn đen – Tuyên Quang

Thịt lợn đen mua về chế biến thành nhiều món khác nhau, như xào lăn cùng xả ớt là cách chế biến phổ thông nhất. Vị cay của ớt, vị thơm của xả kết hợp miếng thịt săn chắc, thơm ngon, chỉ cần ăn thử thôi là nhớ mãi đó. Nếu có dịp đến đây bạn đừng quên thưởng thức món thịt lợn đen này nhé!

Vịt bầu Minh Hương – Tuyên Quang

Vịt bầu Minh Hương, còn gọi là vịt suối, là một giống vịt bầu bản địa có từ lâu đời ở xã Minh Hương, huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang. Vịt bầu Minh Hương từ lâu đã rất nổi tiếng bởi vị thơm ngon đặc trưng không lẫn với bất cứ vịt ở vùng đất nào khác. Vịt có thể chế biến thành các món luộc, quay, hấp hoặc om với sấu.

Vịt bầu Minh Hương – Tuyên Quang

Trong dân gian thường truyền nhau câu nói “Nếu lên Hàm Yên mà chưa thưởng thức đặc sản Vịt bầu Minh Hương thì coi như chưa đến”; và vịt Minh Hương là vật nuôi được xếp vào loại “tứ đại gia” trong ngành nông nghiệp của huyện miền núi Hàm Yên với câu ca “nhất keo, nhì cam, tam trâu, tứ vịt”. Món ăn được chế biến từ Vịt bầu Minh Hương nghiễm nhiên trở thành thương hiệu từ lâu. Hiện nay, vịt đã được xuất bán tại nhiều tỉnh thành, và những trung tâm lớn của miền Bắc.

Mắm cá ruộng – Tuyên Quang

Bên cạnh những đặc sản nổi tiếng như rượu nếp cái hoa vàng, bánh gai, xôi bảy màu, vùng đất Tuyên Quang còn nổi tiếng với món mắm cá ruộng. Đây vừa là món ăn truyền thống, cũng vừa là một vị thuốc độc đáo của đồng bào dân tộc Tày từ bao đời nay.

Mắm cá ruộng – Tuyên Quang

Để làm ra một hũ mắm cá đòi hỏi khá công phu, phải mất 3 tháng nuôi cá ở ruộng và 10 tháng ủ men làm mắm, nhưng bù lại hương thơm tuyệt hảo của nó thì vị khách khó tính nhất cũng khó có thể cưỡng lại.

Theo bí quyết mà các cụ già truyền lại thì để làm món ăn này phải chọn đúng loại cá chép nuôi ở ruộng, to chừng khoảng hai ngón tay, mổ moi ruột sạch sẽ, để ráo nước. Khâu mổ cá phải thật khéo, không được làm vỡ mật cá, nếu không mắm sẽ có vị đắng. Tiếp đó đem cá đã làm sạch xát muối, giềng, hành thái lát mỏng trộn đều rồi đổ vào hũ, mùa hè thì ủ từ 3-5 ngày, mùa đông phải khoảng 1 tuần. Trong thời gian ủ cá thì đồ xôi nếp, rắc men lên rồi đậy kín. Cuối cùng là hái lá cơm đỏ, lá trầu không về thái chỉ, trộn đều với cá và xôi nếp đã lên men. Sau đó đem đổ vào hũ, bịt thật kín. 10 tháng sau mở hũ mắm ra là dùng được.

Món mắm ngon phải có màu đỏ tía, dậy mùi thơm nức, không có mùi tanh, hôi. Trải qua 10 tháng ủ trong hỗn hợp, cá phải chín cả thịt lẫn xương mới đạt yêu cầu.

Mắm cá ruộng – Tuyên Quang

Mắm cá ruộng có rất nhiều cách thưởng thức. Ngoài dùng để chấm các loại thịt luộc, rau luộc, rau sống, bà con còn dùng để xào với trám om đã bỏ hột, sẽ có món ăn mang hương vị vô cùng độc đáo. Đặc biệt, mắm cá ruộng còn là vị thuốc giải rượu, giải độc rất tốt. Thường sau khi ăn gần hết hũ mắm, bà con để lại một ít để phòng trong nhà có người bị say rượu, trúng gió hay bị ngộ độc nhẹ. Chỉ cần múc ngay một ít mắm cho người đó uống, sẽ giảm nhanh các triệu chứng khó chịu.

Mắm cá ruộng không chỉ là món ăn truyền thống của đồng bào dân tộc Tày huyện Chiêm Hóa mà giờ đã trở thành thương hiệu được du khách nhiều nơi biết đến. Bởi hương vị đặc trưng của thứ đặc sản này khiến cho ai đã từng một lần thưởng thức sẽ không khỏi ngạc nhiên, thích thú để rồi ngây ngất, khó quên.

Thịt chua – Tuyên Quang

Thịt chua là món ăn dân dã, mang đậm chất ẩm thực dân tộc Tày. Những nguyên liệu chế biến rất đơn giản chỉ bao gồm thịt lợn, muối tinh và cơm nguội. Thịt chua làm không khó nhưng cần nhiều thời gian mới được thành phẩm ưng ý.

Thịt chua – Tuyên Quang

Thịt ủ ngắn ngày trước khi sử dụng nên hấp hoặc xào qua. Món thịt chế biến xong có mùi thơm của trầu, giềng và vị chua ngọt đặc trưng. Thịt mềm nên ăn với xôi nếp sẽ rất ngon.

Với thịt được ướp lâu hơn, khi ăn gỡ từng miếng thịt rồi gạt bỏ phần cơm nguội, miếng thịt lúc này đã săn lại, màu nhạt, có độ giòn của mỡ và độ dai sần sật của bì và thịt nạc. Có thể ăn kèm với lá lốt để thưởng thức hết độ ngon của thịt chua, vị mặn đậm đà của muối, vị ngọt của thịt, chua của men cùng hương thơm của lá lốt xanh quyện thành một hương vị rất khó quên.

Ngô nếp Soi Lâm – Tuyên Quang

Ngô nếp Soi Lâm có bắp nhỏ và lõi ngô đặc. Ngô có màu vàng tươi, trong và bóng. Nhờ đó mà ngô khi chế biến tạo được hương vị rất riêng, khi ăn vào thấy được độ dẻo và vị ngọt thanh không giống với bất kỳ loại ngô nếp nào khác. Tương truyền kể lại đây từng là vật phẩm cống vua một thời. Ngô Soi Lâm là giống ngô nếp ta, khi thưởng thức món ăn, thực khách không khỏi bị hấp dẫn bởi vị ngọt thanh và mềm dẻo của từng hạt ngô. Giống ngô vẫn vang danh khắp mọi vùng đất nước. Bất kỳ du khách nào khi đến với Tuyên Quang đều không thể bỏ lỡ món ngon này.

Ngô nếp Soi Lâm – Tuyên Quang

Một số món ngon làm từ ngô nếp Soi Lâm:

• Ngô luộc
• Sữa ngô
• Ngô nướng mật ong
• Chè ngô

Món ngon từ măng – Tuyên Quang

Món ngon từ măng – Tuyên Quang

Tuyên Quang có trên 60% diện tích được che phủ bởi rừng. Bởi vậy, măng là một thực phẩm quen thuộc của người dân nơi đây. Tuỳ từng loại măng, như măng tre, măng mai, măng hóp, măng giang, măng nứa, măng vàu, người ta có thể xào, nấu, luộc, nướng, nhồi thịt, ủ chua… tạo thành rất nhiều món ngon hấp dẫn.

Măng chua

Măng chua

Loại măng được chọn làm măng chua phải là măng tre, bởi măng tre sau khi ngâm chua lâu ngày vẫn cứng và ngon, chứ không bị nhũn ra như loại măng khác. Măng tre chặt về, bóc vỏ, thái mỏng, ngâm vào nước lã vài giờ rồi vớt lên, để ráo nước. Đồ ngâm măng phải là chum, vại sành hoặc hũ thuỷ tinh rửa sạch. Sau đó, bà con xóc măng với muối, độ mặn vừa phải rồi đậy nắp kín khoảng 3 hôm. Sau khi măng đã ngấm muối, dùng nước giếng trong đổ vào hũ cho ngập măng, rồi bịt kín miệng hũ, để vào chỗ râm mát. Chỉ tầm 10 hôm là món măng đã được lên mên, chua một cách tự nhiên. Khi vớt măng để nấu phải dùng dụng cụ rửa sạch, rồi lại đậy miệng hũ thật kín măng mới không hỏng. Một hũ măng chua đạt tiêu chuẩn có thể để đến 2 năm măng vẫn trắng và thơm ngon. Măng chua dùng để nấu với cá, xào cùng thịt trâu, thịt lợn hoặc nấu món canh gà, thịt thú khô đều ngon. Nếu bị cảm nắng uống một bát nước măng chua pha muối là khỏi. Bởi vậy, người dân xứ Tuyên thường có hũ măng chua trong nhà, không chỉ nấu cùng các món thịt, cá, mà còn dùng làm phương pháp trị cảm tuyệt vời.

Măng nhồi

Măng nhồi

Món măng nhồi thường chỉ dùng măng vàu hoặc măng nứa. Măng mới đào ở rừng về, chọn những cái to vừa và bằng nhau, bóc vỏ, khoét bỏ ruột và phần măng già. Nếu là măng to thì luộc xong, dùng dao bóc lấy lá măng rồi lạng phần thịt măng thành những miếng mỏng thật khéo. Để nhồi măng, người ta có thể mổ con gà nhỏ độ vài lạng, mổ sạch, băm nát cả thịt lẫn xương hoặc thịt lợn băm nhuyễn. Thịt này cần được băm cùng với nấm hương, hành, rau răm, rồi cho mắm, muối, mì chính, cho quả trứng gà hoặc trứng vịt vào trộn đều tạo độ kết dính. Nhồi thịt đã băm nhuyễn vào ống măng đã khoét rỗng hoặc dùng lá măng, miếng măng đã lát mỏng cuốn lại. Xong đâu đó, xếp măng vào chõ, đặt lên đồ như đồ xôi. Nếu không có chõ, người ta cho những mẩu đầu thừa, đuôi thẹo của măng xếp dưới đáy nồi rồi đặt măng đã nhồi lên, cho vừa nước rồi đun vừa lửa. Món măng nhồi chín thơm phức và ngọt ngào mùi vị của thịt gà, các loại gia vị. Nước thịt và gia vị ngấm vào măng khiến miếng măng còn ngon hơn cả nhân thịt.

Măng vầu nướng

Măng vầu nướng

Măng vầu là loại măng chỉ mọc từ độ tháng 12 âm lịch năm trước đến tháng hai năm sau. Để có món măng vầu nướng, người ta chọn loại măng mới hình thành, chưa vươn mình ra khỏi lòng đất. Đào măng khi măng chưa nhú là một công đoạn khó khăn, cần phải hết sức tinh ý, có kinh nghiệm mới đào đúng chỗ củ măng. Dấu hiệu chỗ măng mọc là đất có vết nứt, hoặc hơi nhô lên tính từ thân cây mẹ. Dụng cụ đào là chiếc thuổng, dụng cụ đựng là chiếc xoỏng. Dùng thuổng đào bên cạnh chỗ phán đoán có măng, gặp măng rồi nhẹ nhàng moi đất cho măng lộ ra, sau đó mới dùng dao để chặt lấy cây măng. Chiếc măng con được đập, rũ sạch đất, để nguyên vỏ rồi chất lên nướng dưới bãi. Được lâu lâu lại giở măng cho chín đều. Khi vỏ ngoài của măng cháy trụi là măng đã chín. Cho măng vào bếp, dùng dao bóc sạch phần vỏ ngoài, thái thành miếng bày lên đĩa. Món này chấm với mắm cá ruộng hặc mẻ trắng, cũng có thể dùng nước mắm hoặc mắm tôm chấm nhưng không ngon bằng chấm mắm cá ruộng. Cầm miếng măng trắng nõn bốc hơi nghi ngút, chấm vào bát mắm cá, cho vào miệng sẽ cảm nhận vị thơm ngọt từ món ăn hoang sơ của núi rừng này.

Ăn gì khi đến Tuyên Quang? Trên đây là những món ăn đặc sản Tuyên Quang nổi tiếng nhất. Có những món rất dễ ăn nhưng cũng có những món với nhiều người tương đối khó ăn. Tuy nhiên, nếu thử ăn thêm vài lần có thể bạn sẽ rất thích đấy. Nếu bạn có dịp du lịch Tuyên Quang thì đừng quên thưởng thức những món đặc sản Tuyên Quang nổi tiếng mà chúng tôi giới thiệu trên đây nhé.

Đăng bởi: Liêm Nguyễn