Điệu hò đưa linh vang vọng biển khơi Quảng Bình

Nhắc đến du lịch Quảng Bình, người ta sẽ nghĩ ngay đến hệ thống hang động hùng vĩ trong rừng sâu bên vách núi hay bức tranh thủy mặc nao lòng người cùng bản hùng ca dân tộc qua dấu ấn lịch sử ngàn năm. Nhưng ở khúc ruột của miền Bắc Trung Bộ còn có nền văn hóa làng chài chan chứa cái hồn của biển mẹ qua điệu hò đưa linh đằm thắm, ân tình. Giữa cái mặn mà khơi xa quyện vào nhịp sống yên ả của người dân xứ Quảng, điệu hò đưa linh vang vọng như mang cả hồn của biển trời chở che cho cuộc sống lớp người nơi đây.

Cuộc sống ngư dân lênh đênh sóng nước – Ảnh: BQ Tú

Gắn liền với điệu hò đưa linh qua bao đời – Ảnh: Sưu tầm

Khách du lịch Quảng Bình có dịp ghé về xã Nhân Trạch, huyện Bố Trạch sẽ được thả hồn vào câu ca điệu hò đa dạng. Nơi đây là cái nôi để phát triển những lối hát theo từng tính chất của dịp lễ, hội khác nhau.

Lặng nghe câu hò đưa linh của người làng chài – Ảnh: Sưu tầm

Có lẽ, cái chân tình, chất phác, cởi mở, chan hòa trong tình làng nghĩa xóm, tối lửa tắt đèn có nhau giao hòa cùng màu nước biển đã làm cho câu hát hò làng chài Nhân Trạch luôn mang vẻ đẹp độc đáo ở từng câu chữ cũng như phong thái thể hiện. Người lữ khách phương xa mỗi khi tìm đến, đều như lạc vào thế giới tâm linh, đắm chìm một khoảng không gian vô định, chỉ còn văng vẳng bên tai điệu hò đang ngân nga mãi không dứt.

Câu hò cũng thấm đượm sự chân phương, chấc phác như chính cuộc sống ngư dân – Ảnh: Dzung Pham

Người làng biển Nhân Trạch đã giữ gìn nghệ thuật truyền thống của cha ông tự bao đời nay như một cái nghiệp chẳng thể buông bỏ, cũng như con cá sống làm sao khi thiếu nước, cây rừng làm sao bám trụ nếu đất đã sạt hết rồi. Ấy vậy nên, từ lối hát khoan chèo khỏe khoắn, mạnh mẽ đến câu hò biển ngọt ngào hay điệu đưa linh khiến người đẫm lệ đều được lưu truyền và gìn giữ một cách cẩn trọng, trân quý nhất.

Lễ hội truyền thống luôn được giữ gìn bao đời – Ảnh: Sưu tầm

Điệu hò đưa linh người dân chài xứ Quảng được dùng để diễn xướng trong các lễ hội cầu ngư, mong sao cho biển thuận gió hòa, người người bình an, nhà nhà no ấm. Đội hò con dưới sự chỉ huy của hai bà cai sau khi kết thúc bài xưng và điệu chèo cạn sẽ cùng hướng về phía biển Đông, cất lời:

“Biển Đông đài cát đại ngàn biển ĐôngCúi đầu trăm lạy đức ôngCâu cho thất ứng thất thông nhiều bề…Lý Nhân Nam vui thú hề
Đức bà đẹp ý ghép vô lạch nhà…”.

Chuẩn bị cho bài xướng hướng về phía biển Đông – Ảnh: Nhân Trạch Online

Dù điệu múa truyền thống bao năm vẫn thế, nhưng mỗi lần cầu hò đưa linh cầu ngư cất lên cùng tiếng trống rền vang, nhịp phách đều đều theo tiếng chiêng mạnh mẽ, làm cho người nghe, nhất là khách du lịch Quảng Bình lần đầu lại rạo rực một cảm nhận khó tả, bất giác miệng nhẩm theo lời người vừa xướng, để mong cho ngư ông mùa mới luôn đủ đầy, cá tôm đầy lưới, dân làng đều vui.

Điệu hò đưa linh cầu ngư – Ảnh: Sưu tầm

Mang hy vọng và mong ước cho vụ mùa bội thu – Ảnh: Dzung Pham

Đặc biệt hơn nữa, điệu hò đưa linh tại Nhân Trạch còn được dùng để đưa tiễn người đã khuất trong các đam tang từ lúc bắt đầu phát tang cho đến lúc mai táng với mong muốn làm ấm lòng người đi xa. Tuy nhiên, không phải ai cũng được đưa tiễn bằng điệu hò đưa linh này mà chỉ những người đã được xem là hưởng thọ, tức lá trên 60 tuổi, để mong cho người phù hộ cho con cháu được ấm êm về sau.

Hò đưa linh còn được hát trong đám tang – Ảnh: Nhân Trạch Online

Điệu hò đưa linh trong đám tang được chuẩn bị vô cùng chu đáo, tỉ mỉ. Nó thường nói về công đức sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ, ông bà và thể hiện niềm thương tiếc, cảm tạ của con cháu như lời tiễn biệt cuối cùng.

Hò đưa linh trong đám tang được chuẩn bị khá công phu, tỉ mỉ – Ảnh: Nhân Trạch Online

Tùy vào đặc điểm của từng người lúc sinh thời mà điệu hò đưa linh dành cho họ hoàn toàn không giống nhau. Nhưng câu hát nào cũng đượm buồn, pha chút đau thương, tiếc nuối, để khi cùng nhau đi đến đoạn đường chia xa cuối cùng ở khu mai táng, cả người đi và người ở đều cảm thấy an lòng vì đã làm tròn trách nhiệm và bổn phận của mình, và dù người đã đi xa, nhưng vẫn còn sống mãi trong trái tim, trong ký ức của người ở lại.

Tùy thuộc vào hoàn cảnh mỗi người mà điệu hò đưa linh lại cất lên một khúc nhạc – Ảnh: Nhân Trạch Online

“Chia tay kẻ ở người điLòng nào mà chẳng sầu bi não nềNay sinh từ giã thân kỳ
Đưa linh một khúc mà về Tây phương…”.

Nay sinh từ giã thân kỳ – Đưa linh một khúc mà về Tây phương – Ảnh: Nhân Trạch Online

Du lịch Quảng Bình

Dẫu thời gian có trôi đi, dẫu con người có già đi theo năm tháng thì vẫn có lớp người đi sau tiếp tục gắn bó, lưu giữ những giá trị văn hóa nghệ thuật thiêng liêng của dân tộc. Để mỗi khi điệu hò đưa linh nơi làng chài đất Quảng vang lên, lòng lại xuyến xao, lại bồi hồi, lại ngẩn ngơ chìm vào một thế giới khác.

Scodaisym – Mytour.vn

Đăng bởi: Uyên Ngô