Hình ảnh những chiếc túi nâu đựng bánh xoắn Pretzel là ký ức tuổi thơ của nhiều người. Bánh xoắn Pretzel là một trong những món ăn đặc trưng của ẩm thực đường phố Mỹ, bên cạnh hotdog, bánh crepe, gyros… nổi tiếng.

Nếu có dịp du lịch Mỹ và dạo trên đường phố Philadelphia, thành phố lớn nhất của bang Pennsylvania, bạn chắc chắn sẽ bị thu hút bởi hương thơm quyến rũ của một loại bánh chiên vàng rộm được gọi là bánh xoắn Pretzel. Những chiếc bánh có hình dáng đặc biệt này có một lịch sử lâu đời, được yêu thích bởi nhiều người trên thế giới.

Nhiều phiên bản về nguồn gốc ra đời

Bánh xoắn Pretzel là món ăn nổi tiếng của ẩm thực đường phố Mỹ và một số nước châu Âu. Ở Áo và Bayern nó còn được biết đến với tên gọi là Breze, ở Thụy Sỹ là Bretzel. Nguồn gốc tên gọi của nó bắt nguồn từ “Brachim” trong tiếng latinh, có nghĩa là “cánh tay” vì Pretzel có hình dáng giống như cánh tay khoanh lại.

giải mã sức hút bánh xoắn pretzel được google doodle vinh danh

Bánh xoắn Pretzel là món ăn nổi tiếng của ẩm thực đường phố Mỹ và một số nước châu Âu. Ảnh: travelsource

Đã có nhiều giả thuyết được đặt ra về nguồn gốc của loại bánh này. Theo một cuốn sách về lịch sử khoa học và công nghệ (The History of Science and Technology), khoảng năm 610 của thế kỷ 7 sau Công Nguyên, một tu sĩ Công giáo người Ý đã sáng tạo ra Pretzel như một phần thưởng cho những đứa trẻ học thuộc lời cầu nguyện. Món bánh nướng được gấp lại thành hình đôi bàn tay nhỏ đang cầu nguyện khi ấy được gọi là “pretiola”, nghĩa là “những phần thưởng nhỏ”. Một số ghi chép khác lại cho rằng một tu viện ở miền nam nước Pháp mới chính là nơi đầu tiên sản xuất ra chiếc bánh này. Bên cạnh đó cũng có giả thuyết Pretzel có nguồn gốc từ Hy Lạp, bởi hình nút vòng giống bánh mỳ nhẫn của nước này. Ở một số nơi, những chiếc bánh xoắn này còn mang ý nghĩa tôn giáo. Ba lỗ hổng gợi lên hình ảnh Chúa Ba Ngôi.

Pretzel được tạo ra như một phần thưởng cho những đứa trẻ học thuộc lời cầu nguyện. Ảnh: ciroccodentalcenterpa

Vào năm 1510, khoảng 900 năm sau khi chiếc bánh xoắn Pretzel đầu tiên ra đời, người Thổ Nhĩ Kỳ đã cố bao vây Vienna, thủ đô nước Áo bằng cách đào hầm bên dưới các bức tường thành phố. Thợ làm bánh Pretzel vào ca đêm đã phát hiện những gì đang xảy ra và báo động toàn thành phố, nhờ đó cuộc bao vây thất bại. Bánh Pretzel được xem là “cứu tinh” của Vienna và sau đó rất được ưa chuộng tại Áo.

Hành trình đến với xứ cờ hoa

Pretzel thực chất được người di cư Đức bị nhầm lẫn là người Hà Lan đưa vào Pennsylvania, Mỹ vào thế kỷ 19 và nó nhanh chóng trở nên nổi tiếng. Các hiệu làm bánh pretzel xuất hiện ngày càng nhiều ở trung tâm Pennsylvania, thành phố Philadelphia.

Pretzel được đưa vào Pennsylvania, Mỹ vào thế kỷ 19. Ảnh: Flaltflip

Năm 1861, Julius Sturgis đã khôi phục lại tiệm bánh đầu tiên được xây dựng vào năm 1784 tại Lititz, và phát triển nơi đây thành Pretzel House. Ngày nay, Lititz chỉ cách Philadelphia hai giờ lái xe về phía tây, nhưng vào thế kỷ 19 phải mất nhiều ngày để di chuyển qua lại hai khu vực. Con trai út của Sturgis là Lewis, đã tiếp tục quản lý cơ sở làm bánh này cho đến những năm 1970. Hiện tại nó vẫn hoạt động tốt với tư cách là một doanh nghiệp gia đình. Việc kinh doanh bánh Pretzel ở Philadelphia được ghi nhận vào những năm 1820, khi Daniel Christopher Kleiss bắt đầu bán chúng trên vỉa hè. Nhưng đến tận năm 1933, món ăn này mới trở nên phổ biến và trở thành một biểu tượng của thành phố.

Bánh xoắn ở Center City là những khối bột hình chữ nhật với nhiều vòng xoắn. Ảnh: Zomato

Công nghệ phát triển đã tạo ra những chiếc máy làm bánh tiện lợi, có khả năng tự động xoắn bột thành các hình dạng mà không cần có bàn tay khéo léo của các thợ làm bánh như trước đây nữa. Hầu hết bánh Pretzel ngày nay bán ở khắp các góc phố đều được nướng tại Philly Pretzel Factory và Center City Pretzel. Hai cơ sở sản xuất bánh Pretzel lớn nhất Philadelphia đều có những cách sáng tạo riêng biệt và đặc trưng để thu hút khách hàng. Nếu như bánh ở Philly Pretzel có hình dạng là hai vòng tròn xoắn thì ở Center City là những khối bột hình chữ nhật với nhiều vòng xoắn hơn.

Bánh xoắn Pretzel ngon hơn khi ăn kèm với sốt. Ảnh: Pinterest

Văn hóa ẩm thực đường phố và nền công nghiệp “hái ra tiền”

Bánh xoắn Pretzel đã trở thành một nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực Pennsylvania nói riêng và nước Mỹ nói chung. Thậm chí nó đã trở thành một nền công nghiệp “hái ra tiền”. Doanh thu trung bình hằng năm từ ngành công nghiệp này lên tới hơn 550 triệu USD. Hiện tại thì Pennsylvania vẫn là trung tâm sản xuất bánh mì xoắn Pretzel lớn nhất, ở Philadelphia còn có hẳn một bảo tàng cho loại bánh này, “Pretzel Museum”. Philadelphia cũng là thành phố có lượng tiêu thụ bánh pretzel lớn nhất nước Mỹ, với số lượng trung bình gấp mười hai lần lượng tiêu thụ nói chung.

Pretzel tượng trưng cho văn hóa ẩm thực đường phố Mỹ. Ảnh: tripplanner

Vào năm 1988, tờ New York Times viết rằng trung bình 300.000 bánh quy được bánh mỗi ngày ở Philadelphia. Ngày nay, bánh Pretzel không chỉ nổi tiếng là món ăn đường phố hấp dẫn mà chúng còn xuất hiện trên cả thực đơn trong mục món khai vị và món tráng miệng tại các nhà hàng sang trọng, được sử dụng như một món ăn cao cấp.

26/4 được thống đốc bang Pennsylvania là ngày Pretzel quốc gia. Ảnh: Philly Pretzel Factory

Bánh Pretzel có một vai trò đóng góp vô cùng quan trọng đối với nền văn hóa ẩm thực và kinh tế nước Mỹ. Ngày 26/4 được thống đốc bang Pennsylvania tuyên bố là là ngày Pretzel quốc gia kể từ năm 2003. Pretzel cũng từng được Google Doodle để biểu tượng vinh danh trên hệ thống.