Năm 2011, giỗ tổ nghề khai thác yến sào được UBND tỉnh Khánh Hòa chính thức công nhận là nghi lễ văn hóa tâm linh trong chương trình Festival biển Nha Trang. Năm nay, lễ hội yến sào được tổ chức trọng thể vào ngày 17.6, theo nghi thức cổ truyền, thu hút gần 1.000 người đến từ mọi miền đất nước.

lễ hội yến sào: nghi lễ văn hóa tâm linh

Cử hành nghi lễ rước bài vị từ nhòn Ngoại về hòn Nội -ảnh Văn Thành Châu Sử sách chép rằng, nghề khai thác và chế biến nguồn lợi yến sào đã hình thành, phát triển tại Khánh Hòa cách nay khoảng 700 năm. Trải bao biến cố lịch sử, những người chuyên sống bằng nghề “sào chĩa” vẫn tôn thờ Lê Văn Đạt – một vị quan đời nhà Trần là người đầu tiên có công phát hiện tổ yến trong những hang đảo thuộc phủ Bình Khang (tên gọi xưa của Khánh Hòa) và chính ông đã tổ chức, hướng dẫn ngư dân Nha Trang ra đảo khai thác yến sào. Năm 1769, hậu duệ của Lê Văn Đạt là Lê Văn Quang, đình trưởng Bích Đầm, cùng con gái là Lê Thị Huyền Trâm – Đại Đô đốc thủy quân Tây Sơn, đã có công lớn trong việc bảo vệ, khai thác và xuất khẩu yến sào. Năm 1793, trong trận chiến bảo vệ chủ quyền lãnh hải đất nước và các đảo yến phủ Bình Khang, Đại Đô đốc Lê Thị Huyền Trâm cùng cha và các tướng sĩ thủy quân Tây Sơn đã anh dũng hy sinh vào ngày 10.5 năm Kỷ Sửu (1793). Từ đó, bà được người dân địa phương suy tôn là đảo chủ thánh mẫu và lập miếu thờ trên các đảo yến cho đến tận ngày nay. Hàng năm, cứ đến ngày 10.5 âm lịch, những gia đình, dòng họ… “cha truyền, con nối” gắn bó với nghề lại sắm sửa lễ vật, hành hương ra đảo tạ ơn tiền nhân. Từ sáng sớm, hậu duệ họ Lê và lãnh đạo Công ty Yến sào Khánh Hòa cùng đại diện tập thể công nhân khai thác yến sào và lượng bảo vệ đảo yến có mặt đông đủ trên đảo Hòn Nội, tiến hành nghi lễ dâng hương tri ân công đức thủy tổ, thánh mẫu và những bậc tiền nhân đã có công sáng lập nghề khai thác yến sào. Nghi thức rước bài vị được cử hành trang trọng từ đảo hòn Ngoại về hòn Nội. Ông Lê Hữu Hoàng – Tổng giám đốc Công ty Yến sào Khánh Hòa, cho biết, hiện công ty đang quản lý 32 đảo yến với 157 hang yến trên vùng biển Khánh Hòa và các đảo yến ven biển từ Quảng Bình đến Cà Mau; phát triển hơn 40 dòng sản phẩm từ nguyên liệu yến đảo thiên nhiên, phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu đến 21 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới… Lễ hội yến sào là dịp để các thế hệ CBCNV làm việc tại công ty ôn lại truyền thống ngành nghề, cùng nhau phát huy giá trị truyền thống, xây dựng nghề khai thá, chế biến yến sào Khánh Hòa phát triển bền vững. Nhân dịp này, ông Phạm Minh Chánh – Chủ tịch Ủy ban MTTQVN tỉnh, thay mặt lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa, trao bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho 5 tập thể, 6 cá nhân xuất sắc. Lãnh đạo Công ty Yến Sào Khánh Hòa cũng đã khen thưởng cho 20 CBCNV xuất sắc tiêu biểu, tặng quà tri ân lưu niệm cho 2 đại diện, 2 nhánh tộc họ Lê. Một số hình ảnh khác về lễ hội yến sào: