Những làng nghề truyền thống Hà Nội - nơi lưu giữ văn hoá xưa của đất Kinh kỳ
- Các làng nghề truyền thống Hà Nội lâu năm
- 1. Làng gốm Bát Tràng
- 2. Làng sơn mài Hạ Thái
- 3. Làng đúc đồng Ngũ Xá
- 4. Làng khảm trai Chuôn Ngọ
- 5. Làng lụa Vạn Phúc
- 6. Làng thêu Quất Động
- 7. Làng hoa Tây Tựu
- 8. Làng chuồn chuồn tre Thạch Xá
- 9. Làng cốm Vòng
- 10. Làng mây tre đan Phú Vinh
- 11. Làng nón Chuông – Chương Mỹ
- 12. Làng quạt Chàng Sơn
- 13. Làng rối nước Đào Thục
- 14. Làng nhạc cụ dân tộc Đào Xá
- 15. Làng kim hoàn Định Công
Từ làng nghề làm ra sản phẩm gốm vẽ tay tuyệt đẹp, đồ sơn mài màu sắc rực rỡ hay tác phẩm thêu đầy nghệ thuật cho đến làng tơ lụa, chạm khắc gỗ và khảm trai,… Những làng nghề truyền thống Hà Nội nổi tiếng lâu đời là điểm đến thú vị cho bạn trong những chuyến đi cuối tuần khám phá Thủ đô.
Các làng nghề truyền thống Hà Nội lâu năm
1. Làng gốm Bát Tràng
Nhắc đến làng nghề truyền thống ở Hà Nội không thể bỏ qua địa danh nổi tiếng này. Nằm cách trung tâm thành phố khoảng 13km, Bát Tràng là nơi sở hữu những người thợ thủ công lành nghề. Sau khi Thăng Long (nay là Hà Nội) trở thành Thủ đô vào thế kỷ thứ 10, những người thợ thủ công đã đến để đáp ứng nhu cầu đồ gốm ngày càng tăng của người dân.
Với lịch sử gốm lâu đời như vậy, Bát Tràng không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn cả đối với quốc tế và trở thành điểm đến quen thuộc của các gia đình cũng như khách du lịch. Trở thành địa điểm du lịch văn hoá nổi bật hàng đầu tại Việt Nam. Đến đây bạn có thể đi dạo trên con đường nhỏ hẹp, ngắm nhìn những người thợ làm gốm như múa ra tác phẩm. Check in với Bảo tàng Gốm được xây theo hình xoáy ốc độc đáo, giá vé: 30.000đ/người.
- Địa chỉ: làng Bát Tràng, xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
2. Làng sơn mài Hạ Thái
Đến một trong những ngôi làng Việt Nam khá điển hình, bạn sẽ cảm nhận được bầu không khí yên tĩnh. Làng nghề có từ thế kỷ 17 với nhiều người thợ tài hoa, khéo léo. Ghé một trong những ngôi nhà ở đây bạn sẽ thấy những người dân làng đang làm sơn mài của họ. Một số đang dát bạc, xà cừ lên gỗ, những người khác đang hoàn thiện, đánh bóng sản phẩm. Những sản phẩm không chỉ bày bán trong nước mà xuất khẩu đi toàn Thế giới.
Ghé làng sơn mài Hạ Thái bạn mới cảm nhận công việc này tốn nhiều công công phu, tỉ mỉ mới làm ra được cái hồn của sơn mài. Các sản phẩm sơn mài trải qua tới 20 bước, với tất cả các bước khác nhau liên quan, đồ sơn mài có thể mất tới 100 ngày trước khi sẵn sàng xuất khẩu. Không chỉ có sản phẩm truyền thống đồ sơn mài ở đây cũng ngày càng hiện đại, chất liệu màu sắc độc đáo.
3. Làng đúc đồng Ngũ Xá
Làng đúc đồng có nguồn gốc thừ thế kỷ 17 này thuộc phố Ngũ Xã, quận Ba Đình, Hà Nội. Trong lịch sử Thăng Long xưa, làng nghề truyền thống Hà Nội này được đánh giá là 1 trong số “4 nghề tinh hoa bậc cao”. Đến thế kỷ 20, xã hội ngày càng hiện đại nên làng nghề này bị thu hẹp do ảnh hưởng của đô thị hoá. Những cơ sở làm nghề ít đi, thay vào đó là những khu phố mới, nhà hàng mọc lên.
Các quán phở cuốn ở Ngũ Xá ngày nay vô cùng nổi tiếng, thu hút nhiều người đến ăn. Từ trung tâm thành phố bạn đi theo hướng về Hàng Lược – Hàng Than – Nguyễn Khắc Nhu, đi hết đường sẽ đến Ngũ Xã; đi xe buýt số: 33, 31, 41, 50, 55, 58. Hoặc đến địa chỉ 178 Trấn Vũ, Ba Đình để có thể chiêm ngưỡng những tác phẩm đúc đồng nổi tiếng của các nghệ nhân tại làng nghề này.
4. Làng khảm trai Chuôn Ngọ
Nghề khảm trai xuất hiện từ thế kỷ thứ 11 vào đầu triều đại nhà Lý bởi Trương Công Thành, ông không chỉ là bậc thầy về văn học mà còn thổi hồn sáng tạo cho nghề khảm trai, giúp người dân thoát nghèo. Một số nghệ nhân bậc thầy của ngôi làng này đã sản xuất khay và đồ đạc cho triều đình. Kinh nghiệm du lịch Hà Nội, những sản phẩm tinh tế ở đây rất thích hợp để bạn trưng bày sử dụng trong nhà.
Làng Chuôn Ngọ ngày nay thuộc xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên, Hà Nội. Đến đây tham quan bạn mới thấy cái nghề này biết bao vất vả, để tạo ra những sản phẩm tinh xảo hơn hẳn những nơi khác thì phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ. Từ vẽ mẫu, cắt, dán vào gỗ và đục cho đến dán miếng trai, mài phẳng, đánh giấy giáp cho nổi họa tiết lên, đánh vecni,… Tuy trải qua nhiều biến cố lịch sử nhưng sản phẩm khảm trai ở đây vẫn độc đáo, được nhiều người tin dùng.
5. Làng lụa Vạn Phúc
Khi bạn đã khám phá xong khu phố cổ nhộn nhịp của Hà Nội và nếm thử những món ăn đường phố ngon tuyệt thì đây là một trong những làng nghề truyền thống Hà Nội mà bạn có thể ghé thăm ngay trong thành phố. Làng lụa thuộc phường Vạn Phúc, Hà Đông là làng lụa lâu đời nhất và vẫn còn hoạt động cho đến nay ở nước ta.
Đi qua một cánh cổng cổ kính được coi là lối vào của ngôi làng, bạn sẽ thấy mình đang đi trên một con đường với những chiếc ô đầy màu sắc treo trên đầu. Con phố có nhiều dãy cửa hàng lụa, nơi bạn có thể xem qua các sản phẩm từ lụa chưa cắt cho đến áo dài lụa. Sâu hơn bên trong là những ngôi đền tưởng nhớ những người sáng lập làng và các cuộc triển lãm giới thiệu những khung cửi dệt cũ cũng như các công cụ truyền thống khác được sử dụng để dệt lụa.
Nếu bạn định mua một thứ gì đó tại Hà Nội về làm quà cho những người ở nhà thì lụa và quần áo bằng lụa có sẵn xung quanh làng để bạn lựa chọn. Dẫu rằng cái thời mà lụa Việt Nam dành cho giới quý tộc đã qua lâu rồi, nhưng cảm giác lãng mạn và sang trọng mà lụa mang lại thì không bao giờ thay đổi.
6. Làng thêu Quất Động
Làng thêu có từ rất lâu đời, ông tổ nghề thêu Bùi Công Hành là người đã truyền dạy nghề cho dân làng và đến ngày nay những sản phẩm được xuất đi từ đây vẫn được rất là nhiều nước từ Á đến u tin dùng. Tại làng thêu Quất Động, nhiều phụ nữ vừa thêu thùa ở nhà vừa chăm sóc con cái và đồng áng chứ không đến tập trung tại một cơ sở nào thế nhưng sản phẩm vẫn rất đa dạng, sinh động tựa như những tác phẩm nghệ thuật.
7. Làng hoa Tây Tựu
Làng hoa thuộc phường Bắc Từ Liêm, từ xa xưa nổi tiếng với nghề trồng hoa tươi. Mỗi thời điểm đến làng nghề truyền thống Hà Nội này lại cảm nhận những sắc màu khác nhau. Mọi người đến làng hoa không chỉ tham quan, chụp ảnh mà còn được mua hoa tận vườn tươi rói mang về cắm. Để đi đến đây bạn có thể di chuyển hướng về Cầu Giấy – Hồ Tùng Mậu rồi đi tiếp đường 32, đến ngã tư Trạm Trôi rẽ phải 2km nữa là đến nơi.
8. Làng chuồn chuồn tre Thạch Xá
Làng làm chuồn chuồn tre thuộc xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất. Tọa lạc ngay dưới chân núi Tây Phương, địa danh này còn là nơi sản sinh ra món chè lam vô cùng độc đáo. Đến làng chuồn chuồn, hiện lên trước mắt bạn là hình ảnh vô số những chú chuồn chuồn được làm bằng tre với các kích thước, màu sắc độc đáo khác nhau. Sau khi thăm làng nghề Thạch Xá xem công đoạn làm chuồn chuồn nhớ ghé chùa Tây Phương viếng Phật, vãn cảnh nhé.
9. Làng cốm Vòng
Nhắc đến những đặc sản Hà Nội làm quà thì cốm loài cái tên không thể thiếu. Trong đó, làng cốm Vòng là nơi sản xuất ra loại cốm trứ danh, gợi nhớ về hương vị mùa thu, để lại trong lòng du khách khi xa Thủ đô những nhớ nhung khó phai. Đến làng Vòng vào mùa cốm đi trên những con đường quanh co bạn sẽ được nghe tiếng giã chày nhịp nhàng. Vào xem tận mắt các công đoạn và thưởng thức ngay hương vị cốm xanh nóng hổi, ngon khó cưỡng.
10. Làng mây tre đan Phú Vinh
Làng nghề truyền thống ở Hà Nội có lịch sử gần 400 năm thuộc thôn Gò Đậu, xã Phú Nghĩa, Chương Mỹ. Hầu hết các gia đình đều gắn bó với nghề từ lâu đời, các sản phẩm làm ra phục vụ cho cuộc sống hàng ngày cho đến đồ trang trí, túi xách,… rất đa dạng mà lại còn đẹp mắt. Cách đan truyền thống, tỉ mỉ cùng sự sáng tạo khiến các sản phẩm của làng nghề này ngày càng được nhiều người yêu thích hơn.
11. Làng nón Chuông – Chương Mỹ
Cách trung tâm khoảng 30km, làng nghề truyền thống Hà Nội này nằm bên dòng sông Đáy thuộc huyện Thanh Oai. Nón làng Chuông nổi danh từ lâu, không chỉ được các chàng trai hay cô gái sử dụng hàng ngày mà còn được biết đến như là cống vật cung tiến cho triều đình. Phiên chợ nón đặc biệt của làng Chuông hiện nay vẫn còn giữ và họp vào các ngày: 4, 10, 14, 20, 24 và 30.
Thời gian chỉ khoảng 2 tiếng buổi sáng là tan nên bạn nhớ đi sớm để tham quan nhé. Cách đi đến làng Chuông: từ trung tâm đi về hướng Nguyễn Trãi – Hà Đông. Rẽ trái tại ngã ba Ba La, tiếp tục đi theo hướng Quốc lộ 21B về chùa Hương. Đi về thị trấn Kim Bài tầm 2km gặp ngã 3 thì rẽ phải là đến.
12. Làng quạt Chàng Sơn
Xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, Hà Nội có nghề làm quạt nổi tiếng từ cách đây cả trăm năm. Từ thế kỷ 19, những chiếc quạt thủ công tinh xảo ở đây đã được người Pháp mang đến giới thiệu tại triển lãm Paris. Đến khám phá văn hoá Hà Nội truyền thống ở đây cảm nhận được không khí làm việc hăng say, nhộn nhịp. Những chiếc quạt làm từ tre, lụa, vải, giấy,… với đủ loại màu sắc bắt mắt.
Quạt Chàng Sơn không chỉ sử dụng hàng ngày mà làm quà tặng hay trang trí đều rất thích hợp. Bên cạnh làm quạt, ở đây còn nổi danh với nghề làm tượng Phật, làm mộc chạm trổ tinh xảo cho đền chùa, làm rối nước,… Đến làng chỉ cần đi theo hướng cao tốc Láng – Hoà Lạc, qua khoảng 25km rẽ vào đường đi Thạch Thất. Đi tiếp 10km thấy biển chỉ dẫn đến chùa Tây Phương rẽ phải là đến làng Chàng Sơn.
13. Làng rối nước Đào Thục
Làng nghề truyền thống Hà Nội nổi tiếng thuộc xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh. Lịch sử có gần 300 năm, đã gìn giữ và phát triển bộ môn nghệ thuật dân gian rối nước do Ông tổ nghề là Nguyễn Đăng Vinh – Nội giám thời nhà Lê truyền lại. Đến tìm hiểu về những thăng trầm của nghề, xem quá trình tạo nên rối nước có hồn. Đặc biệt còn được xem các tiết mục múa rối nước đặc sắc và nghe hát dân ca trữ tình sâu lắng.
14. Làng nhạc cụ dân tộc Đào Xá
Xã Đông Lỗ, huyện Ứng Hòa có làng nghề trứ danh làm dân nhạc cụ dân tộc. là nơi sản sinh ra các nhạc cụ dân tộc cổ truyền: đàn bầu, đàn nguyệt, đàn tỳ bà, đàn đáy, cây hồ, cây líu,…. Nhiều gia đình trong làng gắn bó với nghề cả hàng vài thế kỷ, dù kiến thức về âm nhạc nhưng vẫn tạo ra nhạc cụ trầm bổng độc đáo.
15. Làng kim hoàn Định Công
Tại vùng đồng bằng Bắc Bộ, ngôi làng có từ thời Tiền Lý này nằm trong tứ đại làng nghề kim hoàn truyền thống nổi danh. Sau nhiều biến cố thăng trầm, nghề cũng bị mai một dần, tuy nhiên hiện nay vẫn có một số người gắn bó và dành nhiều tâm huyết truyền dạy cho những người muốn theo học. Đến đây ngoài tham quan, tìm hiểu cách làm bạn cũng có thể mua các sản phẩm kim hoàn về làm quà.
Vốn vang danh từ thời xưa với những làng nghề làm ra các sản phẩm tinh hoa, độc đáo. Các làng nghề truyền thống Hà Nội hiện nay dù bị ảnh hưởng nhiều do thời gian và sự phát triển của xã hội, nhưng vẫn là địa điểm tham quan, khám phá văn hoá thú vị. Nếu có dịp hãy đến tìm hiểu để yêu thêm về những con người làm ra các tác phẩm đầy nghệ thuật cho đời.
Hà Lê (tổng hợp) – luhanhvietnam.com.vn
Ảnh: Internet
Đăng bởi: Nguyễn Ngọc Bảo Trâm
