Gừng càng già càng cay. Có lẽ thứ bia nghìn tuổi được làm từ men cổ đại sẽ trở thành thứ đồ uống mới được ưa chuộng thời hiện tại.

Bia vốn dĩ là thức uống nổi tiếng và phổ biến toàn cầu. Các công ty bia luôn tìm tòi, sáng tạo để mang đến những hương vị bia thơm ngon cho khách hàng. Có một tin vui cho những người yêu bia là mới đây Đại học Jerusalem đã tiến hành kích hoạt loại men thu thập được từ các bình đất sét được tìm thấy tại khu khảo cổ Tell es Safi ở Gath. Các nhà khoa học đã tiến hành lên men bia từ một loại men hình thành cách đây 5.000 năm. Sau khi sản phẩm hoàn thành, “cốc bia nghìn tuổi” này được nhận xét có mùi vị trái cây.

tân cổ giao duyên trong cốc bia nghìn tuổi

Chúng ta sắp có cơ hội thưởng thức cốc bia nghìn tuổi được ủ từ loại men 5.000 năm — Nguồn: Wikimedia.com

Vị trí lịch sử loại men “già đời” được tìm thấy

Địa điểm thu thập được loại men này là thành phố cổ Gath, nơi tộc người Philistine sinh sống. Nơi đây được cho là quê hương của người khổng lồ Goliath, người bị David đánh bại trong một trận chiến theo Kinh Thánh. Hazan, một trong hai người lên ý tưởng kích hoạt loại men này, đã nói: “Wow, tôi nghĩ đã có phép lạ nên mới có một loại men có thể tồn tại 5.000 năm trong chiếc bình này.”

Chân dung nhóm nghiên cứu và sản xuất bia. Nguồn: Click Lancashire

Loại men 500 tuổi được tìm thấy trên lãnh thổ Israel–Nguồn: Foodandwine

Loại men đặc biệt này được tìm thấy từ những lọ gốm được khai quật tại 4 địa điểm khác nhau trên lãnh thổ Israel, với ước tính có niên đại lâu đời khoảng 3.000 năm trước Công Nguyên. Dựa trên trình tự gene, loại nấm men này tương tự loại men được sử dụng trong bia truyền thống của Châu Phi và men bia hiện đại.

Mối liên hệ giữa bia và lịch sử 5.000 năm

Các nhà nghiên cứu xác định người Ai Cập bắt đầu sản xuất bia từ 5.500 năm trước Công nguyên. Trong khi đó, khu vực Mesopotamia, nay là Tây Á, bao gồm một phần của Iraq, Kuwait, Syria, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran, đều đã quá quen thuộc với đồ uống lên men. Nấm men được lấy từ những chiếc bình gốm dùng để sản xuất bia ở thời cổ đại, được chiết xuất từ các hạt nano có trong đất sét và chuyển hóa thành thức uống có cồn nhờ sự can thiệp của các nhà vi trùng học, nhà khảo cổ học và chuyên gia am hiểu về rượu vang. Cuối cùng cho ra loại bia có tác dụng tương tự với những thứ rượu đã khiến bao người say sưa vào thời Pharaoh.

Bia đã tồn tại từ rất lâu trước thời đại chúng ta. Ảnh: In.askmen

Trong quá khứ, đây là những bình gốm để trữ bia. Ảnh: Firstpost

Bia có vị trí rất quan trọng trong các nền văn hóa cổ đại. Các loại thức uống có cồn như bia và rượu vang trong mắt người cổ đại là một thức uống khá an toàn vì chúng được lên men tự nhiên. Ngoài ra, bia và rượu cũng có một chút liên quan đến tôn giáo cũng như là một phương pháp chữa bệnh.

Những nghiên cứu liên quan đến loại men bia 5.000 tuổi

Khi các nhà nghiên cứu khai quật được hai bình đất sét tại công viên quốc gia Israel Tell es-Safi, họ đã quyết định thử nghiệm để xem đâu là “hạn sử dụng” của nấm men thời tiền sử. Nhà vi trùng học Ronen Hazan cho rằng nấm men có thể tồn tại trong các hạt nano của đất sét. Thông thường để lên men một loại bia, chúng ta mất khoảng ba ngày đến ba tuần. Nhưng loại bia lên men từ men cổ 5.000 tuổi được tìm thấy mất khoảng tám tuần. Thời gian này ít hơn thời gian dự kiến dành cho một loại men đã “ngủ yên” trong hàng ngàn năm.

Men bia 5.000 tuổi mất 8 tuần để làm thành bia. Nguồn:Phys,ord

Người cổ đại đựng bia trong những chiếc bình tròn, có tay cầm và vòi ngắn. Chất lỏng bên trong đi thông qua một cụm lỗ trước khi thông qua vòi. Những lỗ nhỏ này có chức năng như một bộ lọc đơn giản để giữ trầm tích men và protein còn sót lại từ quá trình sản xuất bia. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng cho biết, loại men được tìm thấy có lẽ được sản xuất từ một số loại ngũ cốc như hạt kê, ngô, lúa miến và lúa mì.

Những chiếc bình có niên đại hàng ngàn tuổi– Nguồn: TimesofIsrael

Nhóm nghiên cứu tin rằng đây là lần đầu tiên loại men nguyên bản thời cổ đại được tìm kiếm, bảo quản và phát triển để sản xuất bia mới. Loại bia nghìn tuổi này có 6% tương tự như bia lúa mì và 14% tương tự bia mật ong. Trước đó, một chủng lúa mì 10.000 năm biến đổi gen cũng đã được sử dụng để ủ bia. Nhà vi trùng học Ronen Hazan đã nói: “Các khuẩn lạc nấm men tồn tại trong hàng ngàn năm chỉ chờ để được khai quật và phát triển.”

Loại men cổ này cho phép chúng ta tạo ra loại bia tương tự bia Philistine và Ai Cập cổ đại nên có thể biết bia cổ đại có vị như thế nào. Chúng ta đã biết, bia cổ đại hoàn toàn không tệ. Tuy nhiên theo Hazan, hương vị của loại bia ngày nay không thể so sánh với loại bia được lên men từ một chủng nấm vào thời điểm hoàng kim của nó, thời Ai Cập cổ đại. Ông cho rằng thực tế bia được tạo ra từ sự kết hợp của nhiều thành phần, và chúng ta chỉ có một thành phần nhỏ trong đó mà thôi. Vì lẽ đó, chúng ta không thể biết được mùi vị chính xác của loại bia cổ đại.

Các nhà nghiên cứu đã nỗ lực trong việc tìm kiếm và kiểm định men bia–Nguồn: Phys.org

Để đảm bảo không có sự nhầm lẫn giữa loại men tìm được với bất kỳ chủng nấm men nào khác trong môi trường, các nhà nghiên cứu cũng đã thử nghiệm 27 loại men không dùng cho rượu và 53 mẫu men khác xung quanh vị trí khai quật nhưng không tìm thấy một loại men nào tương tự.

Loại bia nghìn tuổi ủ từ me cổ đại sẽ có hương vị như thế nào?

Bia được sản xuất từ một số chủng men cũ được tìm được, các thành phần còn lại cũng như công nghệ sản xuất đều rất hiện đại. Loại nấm men này có thể sống sót qua nhiều thời đại. Nó tạo nên khoảng 500 hương vị và mùi thơm khác nhau cho các loại bia. Ban đầu, khi các nhà nghiên cứu uống thử loại bia do mình sản xuất, họ nói rằng một là họ sẽ chết, hai là họ sẽ hạnh phúc. Và kết quả là họ đã hạnh phúc.

Sau khi bia nghìn tuổi được sản xuất, các nhà khoa học đã tổ chức một vài buổi uống thử bia có tên là chương trình thử thách “thẩm phán Bia Quốc tế”. Ở đây, những người tham dự sẽ được uống thử bia và đưa ra nhận xét. Từ đó, nhóm nghiên cứu sẽ biết được mùi vị thật sự của nó cũng như thị hiếu người dùng.

Mùi vị của bia được xác thực từ nhiều vị khách– Nguồn: TimeofIsrael

Một vị khách sau khi thử hương vị bia nghìn tuổi đã thốt lên “Ôi, nó tuyệt đấy chứ!”, loại bia này có vị của sự kết hợp giữa các loại hạt và quả chuối. Một vị khách khác nói rằng: “Nó rất ngon và độc đáo, cảm giác như bạn đang đắm chìm vào một thế giới khác vậy.”

Hầu hết túy khách hài lòng về hương vị của bia 5000 tuổi–Nguồn: Sbs.com.au

Tuy nhiên, trăm người mười ý, không hẳn tất cả mọi người được thử đều yêu thích loại bia này. Một số người cho rằng nó có vị như một chiếc bánh bị cháy khét. Dù sao kết quả cho thấy, các túy khách coi đây là một loại bia thực thụ và chúng rất có tiềm năng phát triển.

Giá trị thực tiễn của việc phát hiện men bia 5.000 tuổi

Ngoài tiếng vang từ niên đại 5.000, việc tìm thấy loại men bia này còn có giá trị sâu sắc khác. Nghiên cứu cho thấy có thể phân tách để phân tích vi sinh vật từ đồ gốm cổ. Cho đến nay, hầu hết các phân tích sinh vật cổ đại đều dựa vào nghiên cứu DNA. Đối với ngành sử học và khảo cổ học, việc thông qua bia để “tái tạo” quá khứ và tìm hiểu cuộc sống thật sự của các bậc tiền nhân thật sự rất có giá trị, vì bia đối với người cổ đại thực sự là một thành phần quan trọng trong đời sống hằng ngày lẫn tâm linh. Nghiên cứu cung cấp các công cụ mới để kiểm tra phương pháp người xưa thường sử dụng cũng như cho phép chúng ta nếm thử hương vị quá khứ.

Men bia 5.000 tuổi giúp chúng ta hiểu hơn về quá khứ–Nguồn: Wallpaperaccess.com

Hướng đi tương lai cho loại bia cổ 5.000 tuổi

Bia được ủ bằng men 5.000 tuổi đã chứng minh nó ngon không kém gì các loại bia ngày nay. Và nhờ sự kích hoạt men từ các nhà khoa học của đại học Jerusalem, chúng ta hoàn toàn có thể thưởng thức nó trong tương lai. Nhờ tính chất đặc biệt của men cổ, các nhà khoa học hiện đang rất muốn thương mại hóa chúng bằng cách tìm nhà tài trợ sản xuất bia. Các nhà khoa học đang làm việc với Yissum, công ty R&D của Đại học Do Thái để tìm phương cách sản xuất loại bia nghìn tuổi này và biến nó trở thành một mặt hàng thông dụng.