Tập tục độc đáo trong lễ cưới của người Dao đỏ

Lễ cưới là một trong những nét sinh hoạt văn hoá truyền thống của người Dao đỏ, trong đó chứa đựng những giá trị về văn hoá, về lịch sử. Do đó, cần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hoá trong phong tục tập quán đó, để góp phần làm phong phú những sinh hoạt văn hoá của các tộc người trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Lễ cưới của người Dao đỏ ở Lào Cai diễn ra chủ yếu ở nhà trai, còn nhà gái chỉ tổ chức 1 bữa ăn vui vẻ đưa cô dâu về nhà chồng. Trước khi cô dâu về nhà chồng, thầy mo cúng trình báo tổ tiên nhà gái. Lễ vật gồm: 1 thủ lợn, 1 con gà luộc, 1 đĩa xôi màu đỏ, 1 chai rượu, 6 chiếc chén đặt trước bàn thờ tổ tiên.

Người Dao đỏ quan niệm, khi người đi lấy chồng không để mặt trời nhìn thấy bởi sợ mất vía cô dâu, sẽ không gặp may trong cuộc đời sau này. Khi đoàn đưa dâu đến gần nhà trai sẽ phải nghỉ chân trên đưòng, chờ người dẫn đường của nhà trai về báo trước. Nhà trai sẽ cử một đoàn kèn, trống và ông chủ lễ ra cổng đón. Trong lúc hai bên gặp nhau thường diễn ra cuộc hát đối đáp và mời nhau uống rượu. Người Dao đỏ còn có quan niệm: Đoàn đưa dâu của nhà gái dù gần hay xa đều phải nghỉ lại nhà trai một đêm trong gian buồng tạm trú. Nơi ngủ được làm tạm ở góc đầu đốc nhà chỉ kê vừa một chiếc giường. Lễ vật gồm: 1 con lợn nhỏ mổ sạch sẽ, 1 ít tiền âm, 1 bát hương. Sau đó thầy mo sẽ cúng trình báo tổ tiên nhà trai rồi thay mặt gia chủ mời tổ tiên về dự và phù hộ cho hai gia đình cùng đôi vợ chồng trẻ. Bữa tiệc mở đầu cho lễ cưới họ nhà trai diễn ra vui vẻ, đội kèn nhập mâm đón cô dâu vào nhà. Theo cách chọn giờ của người Dao đỏ thì khi cô dâu vào nhà chính phải vào lúc từ 2 đến 11 giờ. Đó là khoảng giờ tốt nhất cho cô dâu và chú rể sau này.
Dân số Dao có 650.000 người (1998), phân bố xen kẽ với nhiều dân tộc từ biên giới Việt – Trung, Việt – Lào tới một số tỉnh trung du và ven biển Bắc Bộ. Trong dân tộc Dao có nhiều nhóm địa phương, như: Dao Quần trắng, Dao quần chẹt, Dao Tiền, Dao Thanh Y, Dao Lô Gang, Dao đỏ.

Với người Dao đỏ ở Cao Bằng, thì khi phụ nữ Dao đỏ khi đi lấy chồng thường sắm trang sức rất nhiều, nhất là vòng bạc có từ 5 – 7 vòng, vòng tay 2 đến ba chiếc tất cả đều bằng bạc trắng. Trọn một bộ trang sức trắng đen 7 ki lô gam; ngoài ra còn có dây xà tích treo bên hông có chùm hoa bạc. Trang phục nam cũng đơn giản, gam màu đen, áo du kích, quần ống rộng, đầu đội khăn xếp rộng vành. Khi đi hỏi vợ, cha mẹ nhà trai trực tiếp sang nhà gái hỏi, dọc đường có việc không hay xẩy ra như: cây đổ chắn ngang đường hoặc gặp điều  không hay họ cho rằng không suôn sẻ nên thường quay về không đi nữa để lần khác đi hoặc sẽ không hỏi cô gái đó về làm dâu nữa. Nếu mọi điều tốt đẹp, nhà trai lấy mệnh cô gái độ tuổi thấy hợp thì tiến hành lễ cưới.

Lễ cô dâu vào nhà: Phép trừ tà người Dao quan niệm khi cô dâu đi đường có thể các loại ma, ngoại thần bám theo nên trước khi vào nhà thầy tào phải làm lễ trừ tà quỷ. Cô dâu được phù dâu che ô và dắt vào trước cửa nhà, cô dâu vẫn quay mặt ra ngoài. Nhà trai lấy một chậu nước trên chậu đặt một con dao, một đôi dày mới, chuẩn bị ba cành đào hoặc ba cọng gianh tươi (dùng để đuổi tà) Thầy miệng ngậm nước phép tào làm phép đuổi tà thầy phù nước ra phía của đoạn cầm ba nhành đào phi từ trong nhà qua trên đầu cô dâu. Xong động tác này, cô dâu bước vào nhà dừng trước chậu nước bỏ đôi hài cũ ra dơ chân qua trên chậu nước, con dao đặt trên chậu nước được bỏ ra, một em bé trai hoặc gái nhà trai rửa chân cho cô dâu và đi hài mới vào chân cho cô dâu.
Sau đó, cô dâu được đưa vào buồng, chậu nước được bê vào đặt dưới gầm giường cô dâu để đó ba ngày mới đổ đi. Đám cưới được tổ chức hai ngày hai đêm. Đêm đó, các cô gái chàng trai đôi bên được dịp trổ tài hát Páo Dung. Càng về khuya lời Páo Dung càng da diết, lũ trẻ mong mình lớn lên để được hát Páo Dung, người già như thấy mình trẻ lại, thần rừng thần cây nghe nuốt lấy từng câu cất vào lòng để rồi mai này nếu người Dao có quên hát Páo Dung thần sẽ nhắc lại… Đám cưới người Dao được tổ chức hai ngày hai đêm. Khi đoàn săn cha nhà gái về mỗi  người được biếu một ki lô gam thịt lợn và một chai rượu./.

cinet

Đăng bởi: Độc Hành Khúc