Tục chọc sàn, vấn tằng cẩu, tục ở rể… là những phong tục tập quán của người dân tộc Thái mà có lẽ bạn chưa biết.

Thái là một trong 54 dân tộc anh em có dân số đông thứ 3 ở Việt Nam. Với dân số rải rác khắp 63 tỉnh thành trên cả nước, dân tộc Thái có những nét phong tục tập quán riêng khiến khách du lịch cảm thấy vô cùng mới lạ.

Văn hóa nhà sàn của dân tộc Thái

Nhà sàn của người dân tộc Thái đã trở thành một biểu tượng truyền thống nơi đây

Hình ảnh những ngôi nhà sàn làm chủ yếu bằng gỗ cao ráo, thoáng mát không chỉ là nếp sống quen thuộc của người dân nơi đây mà còn là biểu tượng, nét đặc trưng riêng của dân tộc này.

Dân tộc Thái chủ yếu sống ở các tỉnh vùng cao như Lai Châu, Điện Biên, Lào Cai, Yên Bái, Sơn La, Hòa Bình, Thanh Hóa, Nghệ An,… Từ xa xưa, người Thái chưa biết làm nhà, được một con rùa về báo mộng và bảo rằng: “nhìn vào hình dáng của tôi mà làm”. Từ đó, nhà sàn của người Thái được hình thành với 4 chân là 4 cột trụ, vảy rùa là ngói lợp. Nhà sàn thường nằm trên mặt bằng hình chữ nhật, có lan can chạy trước hoặc xung quanh nhà với 4 mái vươn cao đều đặn. Trải qua nhiều năm phát triển, ngày nay, nhà sàn của người Thái đã được cải tạo, đổi mới giúp họ có thể thích nghi được với điều kiện khắc nghiệt của thiên nhiên, trở thành một nét truyền thống gắn bó với đời sống đồng bào qua hàng nghìn năm.

Tục chọc sàn của người Thái

Dậy đi em, dậy đi em ơi! Ra đầu sàn để ngắm trăng sao Ra đầu sàn để ngắm sao nhấp nháy
Ði uyển chuyển cầm ghế ngồi chung.

Đây là những câu hát quen thuộc trong tục chọc sàn của người Thái. Chúng thể hiện tình yêu và lời ngỏ cưới của chàng trai gửi gắm tới những cô gái Thái. Những câu hát này được chàng trai kết hợp với các nhạc cụ như: sáo, nhị, đàn môi, đoạn gỗ dài khoảng 40 cm dùng để gõ lên sàn nơi cô gái nằm. Nếu cô gái đồng ý, chàng trai sẽ về thưa chuyện với cha mẹ để đến hỏi cưới cô gái.

Trang phục của người Thái

Trang phục truyền thống của dân tộc Thái với chiếc khăn Piêu

Phụ nữ Thái có trang phục áo cỏn màu trắng, xanh bó sát thân với khuy bạc trắng, kết hợp cùng váy dài đen thêu viền hoa văn ở gấu. Còn nam giới người Thái mặc những chiếc áo thổ cẩm màu chàm xanh hoặc đen.

Những phụ kiện mà phụ nữ Thái sử dụng: chiếc khăn Piêu truyền thống, các loại trang sức khác như vòng bạc, xuyến bạc, hoa tai bằng vàng,…Những trang phục, phụ kiện này giúp họ tôn lên vẻ đẹp dịu dàng, đằm thắm. Chẳng trách những cô gái Thái được xem là đẹp nhất trong tất cả các dân tộc khác ở Việt Nam.

Tằng cẩu

Phong tục tằng cẩu dùng để phân biệt giữa phụ nữ có chồng và chưa có chồng

Đây là một phong tục tập quán của phụ nữ Thái đen để phân biệt giữa người đã có chồng và chưa có chồng. Theo phong tục này, khi phụ nữ lấy chồng sẽ phải búi tóc lên đỉnh đầu. Hành động này thể hiện sự chung thủy cũng như sự tôn trọng gia đình chồng của phụ nữ dân tộc Thái. Khi lấy chồng, phụ nữ Thái sẽ được tổ chức lễ tằng cẩu rất trang trọng. Họ sẽ chỉ bỏ tằng cẩu nếu chồng chết.

Nét đặc sắc trong ẩm thực của người dân tộc Thái

Thịt trâu gác bếp

Khi ghé thăm vùng đất của dân tộc Thái, bạn sẽ được chủ nhà tiếp đón món thịt trâu gác bếp thơm ngon đi kèm với những gia vị vô cùng đặc biệt như: mắc khén, hạt dổi,…Từng miếng thịt trâu được hun trên bếp củi tạo được mùi thơm nồng đầy hấp dẫn, từng thớ thịt đỏ ngọt bùi hòa quyện với vị cay nồng của các gia vị khiến bạn nhớ mãi không quên. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ được thưởng thức món cá suối nướng đậm đà gia vị được nướng trên bếp than hồng ngay ngoài trời. Đây chắc chắn sẽ là những trải nghiệm vô cùng hấp dẫn khiến khách du lịch thích thú.

Tục ở rể của người dân tộc Thái

Một đám cưới với phong tục ở rể của người dân tộc Thái

Khi chàng trai Thái đến tuổi lấy vợ sẽ tự tìm người con gái mà mình yêu, sau đó sẽ nhờ bố mẹ mời ông mối đến nhà cô gái để làm mối. Nếu gia đình cô gái ưng ý, chàng trai sẽ đến ở rể mang theo các lễ vật như: một chiếc áo, một con gà mổ sẵn, một gói cơm, một chai rượu và một cái “Toong bai”- dụng cụ “đựng vía” được làm bằng một sợi dây mây, một đầu được cuộn xoắn lại. “Toong bai” theo quan niệm của người Thái là để cho vía chú rể trú ngụ ở đó. Trong thời gian ở rể, chàng trai được đối xử như thành viên của gia đình. Thời gian ở rể có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm, thậm chí là ở luôn nhà gái.

Hy vọng qua bài viết này, bạn sẽ hiểu thêm phần nào về 6 phong tục tập quán, nét đặc sắc tiêu biểu trong văn hóa của người dân tộc Thái, từ đó cùng nhau bảo tồn và phát triển nét văn hóa ấy ngày càng một lớn mạnh hơn.

Hải Anh (Tổng hợp) – Dulichvietnam.com.vn

Theo Báo Thể Thao Việt Nam

Đăng bởi: Lưu Thị Thu Trang