Cách phòng tránh say độ cao khi leo núi

Bài viết này nói về:

• Chứng say độ cao là gì?
• Triệu chứng của say độ cao
• Cách phòng tránh chứng say độ cao

Đối với nhiều người, khi lên đến những đỉnh núi cao hoặc thậm chí chỉ ở độ cao tương đối vừa phải, họ sẽ gặp hội chứng say độ cao. Gây ra bởi tình trạng thiếu oxy ở độ cao lớn, say độ cao trong lúc leo núi có thể gây đau đầu, chóng mặt, khó thở, buồn nôn và xuất hiện các triệu chứng từ nhẹ đến nặng khác.

May mắn thay, có một số phương pháp có thể ngăn chặn vấn đề say độ cao này ảnh hưởng đến bạn khi leo núi.

Bị say độ cao là gì?

Hiện tượng say độ cao là phản ứng vật lý của cơ thể với áp suất không khí giảm khi ở trong khu vực cao nhanh hơn tốc độ điều chỉnh của cơ thể. Gây khó khăn cho việc hấp thụ oxy và có khả năng gây bệnh cho một số người.

Ở độ cao lớn có cùng lượng oxy nhưng áp suất không khí thấp hơn sẽ khiến chúng ta khó hấp thụ oxy, từ đó gây ra các triệu chứng say độ cao khó chịu. Càng lên quá cao so với mực nước biển, các triệu chứng xuất hiện về cả thể chất và tinh thần có thể trở nên tồi tệ hơn.

Có ba loại độ cao khiến những người leo núi có thể gặp phải các triệu chứng và khó khăn đến từ chứng say độ cao:

• Độ cao thường: 8.000 – 12.000 feet (2.4 – 3.6km)
• Độ cao rất cao: 12.000 – 18.000 feet (3.6 – 5.4km)
• Độ cao cực cao: Trên 18.000 feet (Trên 5.4km)

Say độ cao nếu không phát hiện sớm và có các biện pháp điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.

Triệu chứng của say độ cao

Không phải người bị say độ cao nào cũng đều giống nhau, vì vậy trong khi những người khác có thể nhanh chóng điều chỉnh hoặc chỉ mắc một số triệu chứng nhẹ thì sẽ có người xuất hiện nhiều triệu chứng khó chịu hơn.

Hãy từ từ, theo dõi cơ thể bạn phản kháng và dành thời gian nghỉ ngơi trước khi leo lên cao hơn. Hãy cho người đồng hành biết bạn đang có dấu hiệu say độ cao, để họ có thể giúp đỡ kịp thời hoặc theo dõi tình trạng của bạn. Sẽ đáng lo ngại nếu các triệu chứng vẫn tồn tại hoặc trầm trọng hơn sau 24 giờ.

Điều quan trọng là phải xác định xem bạn có bị hội chứng say độ cao hay không (còn gọi là say núi cấp tính). Các triệu chứng phổ biến nhất là:

Đau đầuChán ănBuồn nônMệt mỏiKhó ngủHụt hơi
Choáng váng

Các triệu chứng bị say độ cao nghiêm trọng hơn bao gồm: trở nên lú lẫn, ngất xỉu và cảm thấy khó thở. Bạn cũng có thể nhận thấy môi hoặc móng tay bị xám đi. Nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng, hãy tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức và quay đầu xuống độ cao thấp hơn càng nhanh càng tốt.

Đừng tự ti nếu bạn gặp phải bất kỳ điều nào trên đây. Đây là những triệu chứng say độ cao thường gặp nhất khi cơ thể bạn đang phải làm việc chăm chỉ để thích nghi với độ cao mới.

Nếu bạn mắc các bệnh về phổi, tim hoặc đang mang thai, tránh đến gần không khí loãng sẽ an toàn hơn nhiều, và hãy chắc chắn rằng bạn đã tham khảo bác sĩ trước khi quyết định lên đường.

Cách chống say độ cao

Chỉ có một cách để thực sự chống say độ cao và đó là thời gian. Bạn càng leo lên cao càng nhanh, cơ thể bạn càng có ít thời gian để điều chỉnh, do đó, các triệu chứng sẽ tồi tệ hơn nếu bạn không có thời gian để làm quen với những điều kiện thời tiết trên cao này. Sau khoảng 12-24 giờ, cơ thể bạn có thể tự thích nghi với tác động của độ cao.

Điều quan trọng là bạn nên dành cho mình một hoặc hai ngày để cơ thể điều chỉnh trước khi thực hiện bất kỳ hoạt động thể chất có cường độ cao nào như leo núi hoặc trượt tuyết. Bởi trong những tình huống này, bạn đang phải thở nặng nhọc hơn, tăng nhịp tim và bơm nhiều máu hơn vào cơ thể.

Đó là lý do tại sao hầu hết mọi người mất chín ngày hoặc nhiều hơn để đi đến Everest Basecamp mặc dù toàn bộ chuyến đi có độ dài ít hơn 50 dặm.

Bạn có thể áp dụng một số cách điều trị chứng say độ cao khi đang di chuyển như dưới đây:

Quay về nơi có độ cao thấp hơn

Đi xuống độ cao thấp hơn có thể giúp giảm bớt bất kỳ triệu chứng nào bạn đang phải cảm thấy và đó là cách khắc phục nhanh nhất và an toàn nhất khi bị say độ cao. Thường thì bạn sẽ không cần phải đi xuống quá sâu để cơ thể bắt đầu cảm thấy ổn hơn.

Thích nghi với độ cao mới

Nếu không thể quay đầu đi xuống hoặc nếu các triệu chứng nhẹ, hãy giữ nguyên độ cao hiện tại và dừng chân để cơ thể thích nghi. Nghỉ ngơi, cung cấp đủ nước và thư giãn khi cơ thể đã quen với độ cao.

Để phòng ngừa, bạn nên luôn nghỉ ngơi ở độ cao lớn hơn trước khi leo lên. Hãy để cơ thể bạn dần dần thích nghi với từng mức độ cao mới khi bạn đi.

Hỏi bác sĩ cho thuốc trước khi đi

Nhiều loại thuốc chống say độ cao khác nhau có thể giúp kiểm soát tác động của chứng say độ cao. Cân nhắc hỏi bác sĩ để được kê đơn các loại thuốc chống say độ cao Diamox hoặc Procardia. Bác sĩ cũng có thể cho bạn lời khuyên về những loại thuốc giúp giảm bớt bất kỳ triệu chứng nhẹ nào bạn có thể gặp phải.

Ăn uống ngon

Uống nhiều nước và ăn các món ăn chứa nhiều tinh bột (như mì ống, ngũ cốc và bánh mì) có thể giúp giảm bớt các triệu chứng say độ cao. Điều quan trọng phải lặp lại: Uống nhiều nước!!!

Không hút thuốc và uống rượu

Vì hội chứng say độ cao có thể gây khó thở, nên tránh hút thuốc. Rượu làm mất nước, có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng say độ cao.

Hiện tượng say độ cao là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng với một chút kiến thức và chuẩn bị tốt, bạn có thể nhận ra các triệu chứng nhanh chóng và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp để hạn chế những tác nhân khiến chuyến đi của bạn trở nên mất vui.

Mời bạn xem video giải thích về chứng say độ cao khi leo núi:

Đăng bởi: Trùng Dương