Những nguy cơ tiềm ẩn khi trekking - leo núi vào mùa mưa

• 1. Lũ quét
• 2. Sạt lở
• 3. Những nguy cơ khác

Với đặc điểm địa hình sông suối  xen lẫn đồi núi và khí hậu ở Việt Nam thì 2 hiện tượng nguy hiểm có nguy cơ xảy ra nhất đó là lũ quét và sạt lở. Cùng tìm hiểu về chúng nhé!

1. Lũ quét

 Lũ quét là gì? Lũ quét là hiện tượng một khối lượng nước khổng lồ di chuyển nhanh từ địa hình cao xuống thấp, đi theo dòng nước này có thể là đất đá, cây cối, khiến dòng chảy có thể hủy diệt mọi thứ trên đường chúng đi qua. 
Vậy lượng nước đó từ đâu ra: Đó là nước mưa, nước chảy từ đỉnh núi xuống, hay nước từ thượng nguồn của những con sông, con suối, hoặc đôi khi có thể là nước xả lũ từ đập.   Lũ quét thường xảy ra ở địa hình như thế nào? Hiện tượng nguy hiểm này thường xảy ra tại các địa hình dốc như chân đồi núi hoặc địa hình thung lũng. Ngoài ra, lũ quét cũng xuất hiện ở vùng địa hình có mật độ che phủ thực vật thấp, dẫn đến bề mặt lớp đất không ổn định. Tùy thuộc vào độ dài quãng đường và độ dốc địa hình mà nó quét qua, mức độ tàn phá của lũ quét sẽ càng lớn khi mưa càng lớn, lượng nước càng khổng lồ và di chuyển với tốc độ khủng khiếp. 
Đối với leo núi, trekking thì vấn đề lũ quét có thể ở những con suối trông hiền hòa nhưng bỗng chốc trở nên giận dữ và hủy diệt mọi thứ – chủ yếu là do mưa lớn ở thượng nguồn làm tăng lưu lượng nước, hoặc đôi khi xảy ra ở những sườn núi dốc. 

Để tránh gặp lũ quét và những trường hợp không mong muốn xảy ra, các bạn nên chọn cung đường trekking kỹ sao cho phù hợp với thời tiết tại thời điểm chuyến đi. Nếu trời mưa bão quá có thể hoãn chuyến đi lại, vào mùa mưa thì hạn chế đi những cung đường đi ngang suối lớn như Ngũ Chỉ Sơn, Putaleng, Pusilung, Tà năng cung thác Yaly, …. hay bất kỳ cung đường nào có suối bắt ngang qua. Nếu không còn cách nào khác phải băng qua suối thì phải chuẩn bị đầy đủ những công cụ hỗ trợ, có những giải pháp đảm bảo an toàn trước khi băng qua suối. Đồng thời theo dõi sự thay đổi của nước khi đi qua suối hay đang đi dọc theo bờ suối. Nếu đột nhiên thấy nước trở nên đục hơn, mực nước hơi có xu hướng dâng lên, trôi theo dòng nước bạn thấy có thấy có lá cây, cành cây khô, vỏ cây mục, lắng nghe một xíu bạn có thể nhận thấy âm thanh ầm ầm của đất đá, cành cây và nước cuồn cuộn đang vọng tới- nhưng đừng có đứng đó mà lắng tai nghe lâu quá không hay đâu – hãy ngay lập tức tránh xa con suối đó, dù chỗ bạn không hề mưa. Bởi đó là những dấu hiệu của một cơn lũ đang tới, từ thượng nguồn nó có thể ập đến bất kỳ lúc nào.
Tất nhiên bạn phải có đủ kinh nghiệm, hoặc nếu chưa tự tin và kinh nghiệm của bản thân có thể lựa chọn mua tour của một đơn vị nào đó – nơi mà những porter đã quá quen với cung đường đó và đủ khả năng xử lý khi có tình huống bất ngờ xảy ra.

2. Sạt lở

 Sạt lở là gì?
Sạt lở là hiện tượng xảy ra khi mưa lớn kéo dài, nước ngấm sâu vào đất khiến cho đất mềm ra, độ liên kết của các khối đất với nhau bị giảm mạnh. Các khối đất ở ven sườn đồi, sông suối,.. khi đó không còn đủ độ bám với các khối chính, không thắng nổi trọng lực sẽ bị lở ra khỏi khối núi/đồi ban đầu, gây ra sạt lở. Thông thường hiện tượng khô hạn kéo dài trước mùa mưa dễ gây ra sự khô nứt trong lòng đất, khiến cho việc sạt lở trở nên dễ dàng hơn, có nghĩa là nếu thời tiết rất nắng nóng trước khi trời mưa thì hiện tượng sạt lở sẽ càng dễ xảy ra. Đặc biệt đối với những sườn đồi không thảm thực vật vững chắc, việc sạt lở lại càng là một nguy cơ tiềm ẩn đặc biệt nguy hiểm.   Khu vực nào thường xảy ra sạt lở? Như đã nói ở nguyên nhân hình thành sạt lở thì nó sẽ xảy ra ở những sườn núi dốc, những vách núi đất không có thảm thực vật chắc chắn. Tuy vậy mẹ thiên nhiên vẫn còn đối xử tốt với dân trekking rằng sạt lở đất khó xảy ra hơn ở trên rừng, hoặc trên các khối núi lớn, nơi những liên kết của đất vững vàng hơn nhờ hệ thống rễ cây và các tảng đá địa chất lớn cắm sâu trong lòng đất – những gì nguyên thủy từ thiên nhiên, không có tác động từ con người. Ví dụ như các khối núi lớn như ở Bạch Mộc Lương Tử, Lảo Thẩn hay Fansipan,… rất hiếm khi bị sạt lở đất. Các vùng sườn gần đường đi, hay sườn đồi bên cạnh suối là những vị trí dễ xảy ra sạt lở nhất – có thể là do địa chất không tốt, hoặc là do tác động của con người. Tuy nhiên nếu thời tiết dự báo mưa lớn, bão thì nên tránh những con suối chứ lũ quét mà kết hợp sạt lở thì combo này quá lợi hại rồi 🙁  
Trong leo núi, trekking thì việc sạt lở thường ít gặp hơn so với lũ quét (Không có nghĩa là không gặp nhé!). Sự nguy hiểm của 2 hiện tượng này là khi ta không nhận ra kịp thời để phòng tránh nó, hay không trong trạng thái đề phòng khi đi qua cung đường có nguy cơ cao. Nếu đủ kinh nghiệm và kỹ năng thì trở ngại lúc này là bạn phải chờ nước rút hay bạn phải đi đường vòng để hoàn thành chuyến đi. Một lần nữa nếu không đủ kinh nghiệm thì bạn hãy chọn một anh porter để gửi gắm cho an toàn hơn nhé!

3. Những nguy cơ khác

Bên cạnh lũ quét và sạt lở thì còn vài nguy cơ khác cũng đâu đó tiềm ẩn trong những chuyến trekking mùa mưa – Đừng sợ, biết nguy cơ là để phòng tránh, không phải kể ra để bạn sợ đâu!!

 Đầu tiên là nguy cơ trơn trượt – trơn quá ngã 1 cái là trật chân, bong gân. Đoạn đường phía trước vẫn còn trơn trượt lắm nên lỡ có bong gân thì khó là tiếp tục được. Vì vậy cần cẩn thận trên từng bước đi để giữ sức và đảm bảo an toàn nhé! Bạn cũng đừng đặt kỳ vọng quá nhiều vào đôi giày xịn sò vừa tậu với đế gai dày bám tốt, công cụ hỗ trợ 60%, 40% còn lại là kỹ năng di chuyển và sự cẩn thận của bạn.   Thời tiết ẩm thấp là cơ hội thuận lợi cho sự phát triển của côn trùng như muỗi, hay vắt,… và có thể có cả rắn, rết,…hãy đảm bảo bộ trang phục của bạn đủ kín để bảo vệ bạn khỏi những nguy cơ này.   Tiếp đó là nguy cơ về sức khỏe, nói là mùa mưa nhưng đó có thể là mưa nắng thất thường. Mới nắng muốn nổ não đó, chớp mắt một cái mây kéo đen trời vậy là mưa, mưa kéo dài, trang phục không đủ giữ ấm, rất dễ mất sức và cảm lạnh. Cách tốt nhất để tránh trường hợp này là hãy luyện tập trước chuyến đi nhé! 

Đọc tới đây liệu bạn có sợ đi leo núi vào mùa mưa? Đừng sợ, sẽ an toàn nếu bạn có sự chuẩn bị chu đáo, đầy đủ. Như thế nào là đầy đủ, hãy tham khảo bài viết sau nhé: Những điều cần chuẩn bị khi leo núi mùa mưa, cần lưu ý gì cho một chuyến trekking mùa mưa?

Đăng bởi: Quách Hương Lan