Tìm Hội An trong nếp nhà cổ Tấn Ký

Người ta dễ mê Hội An lắm. Đi lần một lại muốn tới lần hai, lần ba… Hội An từ trong những hơi thở thường ngày đã đủ khiến người ta mê mẩn. Từng con phố, từng nếp nhà, từng câu chuyện đọng lại trong dòng thời gian đi qua nơi đây đều gợi nên những dư âm cảm xúc. Tìm về Hội An trong những buổi mơ màng, ta lãng đãng trong cái không gian hoài cổ. Hội An của hôm qua hiện về, trong nét dư âm ngôi nhà cổ be bé bên sông, nhà cổ Tấn Ký.

Nhà cổ Tấn Ký với cái dáng vẻ bé nhỏ, giản đơn bên ngoài. -Ảnh: michael clarke stuff

Nếu như mọi người thường nhớ một Hà Nội xưa qua căn nhà cỏ 87 Mã Mây thì Hội An thủ thỉ câu chuyện của hơn 200 năm trong từng khuôn thước ngôi nhà Tấn Ký. Sự vẹn nguyên của ngôi nhà cổ sau hàng thế kỷ khiến người người đến đây không khỏi mê mẩn. Cảm giác về không gian sống thuở trước dường như vẫn còn đó trước đôi mắt đầy vẻ tò mò và thích thú.

Nơi đây, nơi người ta cảm giác được trọn vẹn nhất không gian sống từ vài trăm năm trước. -Ảnh: Charlie

Người ta bảo rằng, Tấn Ký là “bảo tàng sống” của Hội An, một “bảo tàng sống” đặc biệt nhất trong những “bảo tàng” mà Hội An vẫn ngày ngày gìn giữ. Nhà Tấn Ký thoạt nhìn cũng giống như biết bao ngôi nhà cổ ngày ngày giữ hồn cho phố Hội. Ấy thế mà chỉ cần chạm nhẹ thôi, ta thấy ở nơi đây biết bao nhiêu là kỷ vật, là cổ vật thời trước.

Chạm nhẹ thôi, ta thấy biết bao là kỉ vật. -Ảnh: beeldmark

Từ những hoành phi, câu đối, từ những vật dụng đời thường giản dị đến vô cùng… nhưng tuổi đời của chúng nhiều hơn hẳn so với tuổi đời của một con người. Không chỉ vậy, những cổ vật ấy còn sống với con mắt lịch sử và văn hóa khi đã trải qua biết bao thăng trầm, biết bao loạn lạc chiến tranh để giữ và truyền cái lửa nhân văn của cha ông muốn gửi gắm tới đời con cháu.

Cùng với đó là tấm chân tình cha ông muốn gửi lại đời con cháu. -Ảnh: Charlie

Có thể tin được không, một ngôi nhà xây từ năm 1741 mà đến hôm nay vẫn vẹn nguyên nét đẹp từ thuở ban đầu với sự kết hợp ấn tượng, đầy tinh túy giữa những nét kiến trúc của người Hoa, người Nhật và người Việt. Từng nét chạm khắc hoa văn là từng dòng tiết lý nhân văn phương Đông do người nghệ nhân làng mộc Kim Bồng dày công xây dựng.

Ở nơi đây, ta tìm thấy sự hài hòa và tinh túy trong những nét kiến trúc truyền thống của phương Đông. -Ảnh: [email protected]

Người họa sĩ với nhiều năm dày công nghiên cứu nhà cổ ở miền Trung này đã khẳng định rằng: “Không có bất kỳ ngôi nhà cổ nào ở miền Trung cũng như cả nước có được kiến trúc độc đáo như nhà cổ Tấn Ký.” Qủa thực vậy, kiểu kiến trúc này ấn tượng và đặc biệt từ tên gọi “Chòng rường giã thủ”.

“Không có bất kỳ ngôi nhà cổ nào ở miền Trung cũng như cả nước có được kiến trúc độc đáo như nhà cổ Tấn Ký”. –Ảnh: Mark Turner

Lý giải tên gọi đặc biệt này, ta thấy kết cấu ngôi nhà có hai thanh ngang chồng lên nhau tượng trưng cho thiên – nhân cùng với 5 thanh dọc tựa như 5 ngón tay, trượng trưng cho ngũ hành với kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Và nó lại mang ý nghĩa tâm linh biểu trưng cho sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người.

Biểu trưng cho sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người. -Ảnh: John McCabe

Tấn Ký giống như nhiều ngôi nhà cổ, được dựng lên bằng rất nhiều gỗ. Người ta bảo “tốt gỗ hơn tốt nước sơn”, cái thứ gỗ mít mộc mạc sau biết bao nhiêu năm, càng dùng càng bóng, càng dùng càng mượt mà, rắn rỏi.

Sự bóng bẩy được nhào nặn bởi thời gian. -Ảnh: Adrian Lazar

Từ những hoành phi, liễn đối; từ những chén vàng cả trăm năm đến những điếu bát, những bình rượu, những ấm trà độc ẩm… Chúng đều độc đáo đến khó tin, ra đời cùng với thời điểm ngôi nhà được xây dựng, nhưng cũng có khi từ vài trăm năm trước.

Những gì tồn tại ở nơi đây cũng đã ngót ngét vài trăm năm tuổi. -Ảnh: ebiggs vancouver

Ngôi nhà ấy, ngôi nhà nhìn có vẻ cũng bình dị như biết bao ngôi nhà cổ êm du những chiều trên phố Hội, nhưng nó là “Di tích lịch sử, văn hóa, là tài sản quý hiếm của quốc gia” mà vị Thủ tướng đến tận nơi đây với niềm mong mỏi “gia đình và chính quyền địa phương cùng nhau tôn tạo và gìn giữ”.

Ngôi nhà cũng chính là “di tích lịch sử, văn hóa, là tài sản quý hiếm của quốc gia”. -Ảnh: Chris Sammis

Nếu như nhà cổ ở Mã Mây, Hà Nội trải qua vài lần đổi chủ, thay đổi đi một phần kiến trúc cũ thì nhà cổ Tấn Ký từ đó đến nay vẫn hài hòa với chính cuộc đời con cháu của người dựng lên nó. 7 thế hệ đã, đang sống, giữ và truyền lửa trong ngôi nhà ấy mỗi sáng, mỗi đêm.

Mỗi sáng, mỗi đêm, ngôi nhà vẫn cần mẫn giữ hồn phố. -Ảnh: Tomás Ortega

Cảm giác về một ngôi nhà, cảm giác của văn hóa, lịch sử và của tình thân bền chặt. Tấn Ký của ngày hôm nay, Tấn Ký của sau này và Tấn Ký của ngày hôm qua có lẽ vẫn mãi thế, vẫn mãi nhân văn như thuở ban đầu và vẫn mãi là niềm tự hào của dòng họ Lê ấy, của người phố Hội ấy.

Tấn Ký ngày hôm qua vẫn vẹn nguyên thế, trong cái hình bóng của ngày hôm nay.  -Ảnh: Steve Chasey

Hội An có quá nhiều thứ khiến người ta mê say. Nhưng nếu có gặp nơi ấy vào một sớm trong xanh nào đó, nhớ dành chút thời gian để tìm đến Tấn Ký bé nhỏ mang nếp nhà, hồn phố ấy. Ta đi mỗi ngày một nhiều hơn và ta cũng sống mỗi ngày một sâu hơn nữa.

Iki Oleo – Mytour.vn

Đăng bởi: Hùng Hoàng