Khám phá bài chòi Hội An nét đẹp di sản văn hoá độc đáo nơi phố Hội
- Giới thiệu về văn hoá bài chòi Hội An
- Hướng dẫn cách chơi bài chòi trải nghiệm văn hoá dân gian độc đáo
- Địa điểm thưởng thức bài chòi Hội An
Bài chòi Hội An chính là một đặc sản riêng có của người dân phố Hội gây dấu ấn mạnh mẽ trong trong du khách bởi từng làn điệu, câu hát thể hiện rõ nét hơi thở của cuộc sống cũng như đặc trưng văn hoá địa phương.
Một lần ngang qua phố Hội ngoài vẻ đẹp yên bình trầm mặc của phố cổ thì hẳn rằng du khách sẽ thấy vô cùng thú vị với bài chòi Hội An, một thể loại ca dân vũ rất đặc sắc với không gian rộn ràng mời chào muôn người đến tham gia và thưởng thức những câu hát câu hò dung dị đậm chất đời thường ca ngơi tình yêu quê hương đất nước.Thưởng thức bài chòi Hội An cũng là trải nghiệm đầy thú vị và hấp dẫn trong hành trình khám phá phố cổ, những điệu bài chòi ngân nga sâu lắng hẳn sẽ khiến bạn hào hứng và ấn tượng.
Giới thiệu về văn hoá bài chòi Hội An
Bài chòi Hội An là một hình thức diễn xương dân gian kết hợp giữa trò chơi và dân ca với hai hình thức chơi bài chòi và trình diễn bài chòi. Đây là một nét văn hoá dân gian nghệ thuật truyền thống rất đặc trưng của miền Trung. Sở dị có tên gọi bài chòi là bởi vì khi chơi những người tham gia sẽ ngồi ở trong những chiếc chòi và chia thành 2 hàng đối đáp với nhau, còn ở giữa là chòi hiệu của người người có chức sắc. Ngày xưa bài chòi không chỉ được tổ chức bó hẹp trong không gian gia đình mà còn được tổ chức thành một lễ hội lớn thu hút nhiều người tham gia.
Thực tế Hội An không phải là nơi khởi phát của bài chòi nhưng lại là một địa chỉ mang tính thương hiệu và loại hình nghệ thuật này. Không ai biết chính xác bài chòi xuất hiện ở Miền Trung từ bao giờ mà chỉ biết nó đã gắn liền với đời sống của người dân nơi đây từ rất lâu và thường xuyên xuất hiện trong những dịp lễ hội, đình đám . Đến nay, vì nhiều lý do mà ở nhiều nơi, bài chòi đã bắt đầu dần mai một. Năm 1998, người dân Hội An đã khôi phục và diễn xướng lại nghệ thuật hát bài chòi cổ, từ đó đến nay đã phát triển thành một nét văn hoá đặc trưng của phố Hội để trình diễn cho du khách gần xa thưởng thức và là chương trình biểu diễn nghệ thuật đường phố rất hấp dẫn.
Hướng dẫn cách chơi bài chòi trải nghiệm văn hoá dân gian độc đáo
Đến Hội An nếu như bỏ lỡ xem trình diễn bài chòi hay chơi bài chòi sẽ là một điều rất đáng tiếc. Chơi bài chòi hoàn toàn không khó, mỗi hiệp diễn trong chỉ trong vòng 15 phút, hình thức tương tự với trò lô tô ở miền Nam nhưng khác biệt hơn bởi có phần ra hiệu hát. Bất cứ ai cũng đều có thể tham gia trò chơi này.
Cách thức chơi bài chòi Hội An rất đơn giản, trò chơi có bộ tam cúc cải tiến gồm 33 lá bằng thẻ tre với các tên gọi như thằng bí, lá liễu, nhứt nọc, nhì nghèo… Ở trên mỗi chiếc thẻ đều có dán 3 quân bài khác nhau. Một bộ chơi bài chòi sẽ có 3 pho, mỗi pho có 10 lá và 3 lá lẻ các quân bài để chơi bài chòi Hội An đều được làm với kích thước rất lớn để người chơi có thể dễ dàng quan sát hoa văn cũng như tên của từng quân bài.
Bài chòi mặc dù là trò chơi dân gian đơn giản nhưng sẽ cần đến sự suy luận một cách thông minh. Theo đó, khi tham gia chơi bạn sẽ ngồi trong những chiếc chòi cao từ 2 đến 3 mét kích thước chòi chỉ vừa đủ một người ngồi. Bình thường sẽ có từ 5 đến 10 chiếc chòi được đặt đối diện nhau, riêng ở Hội An có 4-5 chòi và mỗi chòi sẽ nhận được thẻ bài của mình, ở khu vực chòi chính giữa thì anh Hiệu, chị Hiệu sẽ đứng đây chính là người hô hát bài chòi cũng là linh hồn của trò chơi.
Anh Hiệu và chị Hiệu cần phải tập trung để quan sát quân Bài rút ra là tên gì sau đó hát gì và lên ý tưởng để câu hát thu hút nên đa số họ chính là những người có khả năng hát ngọt ngào, diễn xuất duyên dáng, hài hước và có tài ứng biến. Các bài hát sử dụng phổ biến trong bài chòi Hội An là xàng xê, xuân nữ, hồ quảng và cổ bản.
Khi chơi anh Hiệu sẽ hô thai còn chị Hiệu sẽ xóc ống để rút ra quân bài sau đó xướng tên kèm câu thai để những người cùng chơi suy đoán, thường câu hát sẽ mang tên quân bài, người chơi lắng nghe, nếu như chòi nào có quân bài đó thì sẽ gõ lên mõ ba tiếng hoặc hô là có, mỗi lần trúng như vậy người chơi sẽ được trao cho một chiếc cờ đuôi nheo.
Cuộc chơi sẽ tiếp diễn cho đến khi có chòi nhận được 3 cây cờ đuôi nheo thì người ở chòi đó sẽ hô là “TỚI” và chủ động gõ một hồi mõ thật dài, cùng lúc trống cán và trống tum ở chòi cái cũng sẽ được đánh vang lên để báo hiệu là hội đã có người chiến thắng, người thắng sẽ nhận được phần thưởng là đặc sản Hội An hoặc chiếc đèn lồng, tuy nhiên phần thưởng lớn nhất chắc chắn là những khoảnh khắc vui vẻ và nụ cười thật sảng khoái.
Địa điểm thưởng thức bài chòi Hội An
Hiện tại, lịch diễn bài chòi Hội An vẫn diễn ra đều đặn vào lúc 19h đến 20h tại khu vực vườn tượng Hội An . Du khách đến Hội An có thể tự do đến thưởng thức các nghệ nhân hát dù không chơi vẫn có thể lên chòi để thưởng thức. Nếu như du khách muốn tham gia chơi thì có thể mua thẻ bài, một thẻ bài có giá 25,000đ và trò chơi sẽ kéo dài từ 10 đến 15 phút.
Đặc biệt phần thưởng du khách được nhận khi thắng ở hội bài chòi rất đặc trưng bởi thường đó là sản phẩm thủ công mà ở Hội An sẽ không có bất cứ nơi nào bán. Các điệu hò và diễn xướng mỗi đêm đều sẽ không lặp lại mà được sáng tạo liên tục nên dù có tham gia nhiều lần thì du khách vẫn sẽ luôn cảm thấy hào hứng, mới lạ.
Bài chòi Hội An vẫn luôn là một nét đẹp độc đáo trong sinh hoạt văn hoá của người dân phố Hội, năm 2017 thì hội bài chòi cũng đã chính thức được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại. Vi vu Hội An nếu như muốn trải nghiệm trò chơi dân gian đầy thú vị này hãy ghé qua vườn tượng An hội mỗi tối để tham gia chơi bài chòi nhé.
Hồng Thọ
Theo Báo Thể Thao Việt Nam
Đăng bởi: Hoài Phương
![[ Sao không thử ?! ] Khám phá phố cổ Hội An qua góc nhìn lịch sử](https://cdn.alongwalk.info/wp-content/uploads/2022/07/04042044/image-sao-khong-thu-kham-pha-pho-co-hoi-an-qua-goc-nhin-lich-su-165685804485243.png)
