Uy nghi dinh thự Hoàng A Tưởng vùng cao nguyên trắng

Đến với thị trấn Bắc Hà (Lào Cai), bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên khi ngay giữa trung tâm thị trấn lại có một ngôi biệt thự vô cùng bề thế, sơn màu vàng tươi và mang nét gì đó rất cổ kính của kiến trúc châu Âu. Không gì khác, đó chính là dinh thự Hoàng A Tưởng, còn gọi là dinh thự “Vua Mèo xứ Bắc Hà” được coi là ngôi nhà quyền lực nhất vùng cao nguyên trắng.

Dinh thự Hoàng A Tưởng – Ảnh: Lam Linh

Dinh Hoàng A Tưởng được xây dựng từ năm 1914 và hoàn thành năm 1921, chủ nhân là Hoàng Yến Chao dân tộc Tày, bố đẻ của Hoàng A Tưởng. Trải qua gần 100 năm tồn tại cùng thời gian, phủ bao lớp rêu phong cổ kính vẫn đứng uy nghi nổi trội giữa một nơi dân cư đông đúc, phố xá tấp nập.

Dinh Hoàng A Tưởng được xây dựng từ năm 1914 – Ảnh: cungphuot

Theo lịch sử ghi nhận, trước năm 1945, Bắc Hà là xã hội thuộc địa nửa phong kiến, có giai cấp thống trị và bị trị, người bóc lột và kẻ bị bóc lột, trong đó tầng lớp bóc lột là các thổ ti mà điển hình là cha con Hoàng Yến Chao và Hoàng A Tưởng, tuy là người dân tộc Tày nhưng cai trị một vùng có tới 70% là người Mông nên vẫn được dân gọi là “vua”.

Tên chủ nhà được ghi rõ ở cổng dinh thự – Ảnh: Sưu tầm

Trong suốt thời gian trị vì, được thực dân Pháp nâng đỡ, cha con họ Hoàng đã ra sức bóc lột nhân dân, làm ăn bất chính tiếp tay cho đồn binh Pháp và bọn tay sai. Dựa vào tiềm lực kinh tế, Hoàng Yến Chao đã xây dựng một dinh thự bề thế để thể hiện sự giàu có và uy quyền của mình. Sau này, Hoàng A Tưởng lớn lên, sống cùng các bà vợ trong dinh thự, và người ta gọi đây là dinh thự của Vua Mèo hoặc dinh thự Hoàng A Tưởng.

Dinh tọa lạc ở trung tâm thị trấn huyện Bắc Hà – Ảnh: sưu tầm

Dinh tọa lạc trên một quả đồi rộng ở châu Bắc Hà, nay là trung tâm thị trấn huyện Bắc Hà, phía sau và hai bên đều có núi, phía trước có một dòng suối uốn lượn và có núi thế mẹ bồng con. Thế đất “tựa sơn đạp thủy” vững chãi, với mong muốn dòng họ được quyền quý, con cháu đời sau vinh hiển chính là nhờ hai kiến trúc sư người Pháp và Trung Quốc lựa chọn, sau đó trực tiếp thiết kế và chỉ đạo thi công.

Thế đất ở đây là “tựa sơn đạp thủy” – Ảnh: vietnamvoyagesblog

Hai kiến trúc sư đến từ hai nền văn hóa khác nhau, vậy nên ngôi biệt thự mang phong cách Á -Âu kết hợp. Trong đó nổi lên là các nét kiến trúc phương Tây được thể hiện trong những chi tiết như họa tiết cành nguyệt quế đắp nổi trên các cửa vào, biểu tượng cho hạnh phúc và thịnh vượng, cửa lan can trổ ra hình vòm, cột nhà thanh thoát, lan can, cầu thang vòng, hành lang lát gạch.

Dinh thự mang phong cách Á – Âu kết hợp – Ảnh: sưu tầm

Khu dinh thự vua Mèo là một kết cấu kiến trúc khá đặc biệt so với kiến trúc các dinh thự khác tại Việt Nam thời bấy giờ. Dinh vừa là nơi để ở của cha con Hoàng Yến Chao, Hoàng A Tưởng, song cũng là nơi làm việc và còn có chức năng pháo đài bảo vệ. Toàn bộ dinh có sự đan xen hài hòa, bố cục hình chữ nhật liên hoàn khép kín tổng thể 36 phòng, với tổng diện tích lên đến 4.000m2. Dinh thự còn thể hiện được chức năng bảo vệ chủ nhân tòa nhà, với các tường rào bảo vệ, bốn phía tường đều có lỗ châu mai như pháo đài và có lính canh giữ.

Kiến trúc đặc biệt – Ảnh: sưu tầm

Ở giữa sâu vào trong là nhà chính. Hai bên tả, hữu là nhà phụ, trước là bức bình phong, giữa là sân trời. Để vào được khuôn viên bên trong dinh thự thì du khách phải bước lên cầu thang từ hai bên lại rồi đến phòng chờ. Sau đó sẽ thấy một khoảng sân rộng thường để hành lễ, tổ chức múa hát hoặc vui chơi. Các cửa nhà hình vòm tuy cao thấp không đều nhưng cân đối, trước các cửa đều đắp pháo nổi công phu đẹp mắt. Mặt chính trang trí bằng nhiều hoạ tiết công phu, hai bên cột đắp nổi hai câu đối với nội dung chúc gia đình dòng họ hiển vinh…

Nhìn từ khu vực nhà chính – Ảnh: sưu tầm

Cửa hình vòm – Ảnh: sưu tầm

Hai bên tả hữu của ngôi nhà là hai dãy nhà ngang có bố cục, kiến trúc giống nhau. Mỗi dãy đều hai tầng và thấp hơn nhà chính, mỗi tầng có 3 gian, sử dụng làm phòng khách, phòng ăn, phòng ngủ của 3 bà vợ của Hoàng Yến Chao, 2 vợ của Hoàng A Tưởng, và cho 2 vị cố vấn người Pháp và Trung Quốc.

Nhà chính nối liền nhà ngang – Ảnh: vietnamvoyagesblog

Kiến trúc dãy nhà ngang – Ảnh: sưu tầm

Tiếp giáp với hai dãy nhà còn có hai nhà phụ cũng gồm hai tầng nhưng kiến trúc đơn giản và dùng làm nhà kho, cho lính và phu ở. Công phu hơn, vật liệu xây dựng gạch ngói sản xuất tại chỗ, sắt thép, xi măng được mua từ dưới xuôi và chở lên bằng máy bay chứng tỏ sự đầu tư vô cùng lớn với thiết kế này. Khu dinh thự vua Mèo đã đạt đến trình độ thiết kế tinh xảo và nổi lên với quy mô đồ sộ tại vùng núi cao xa xôi, hùng vĩ như Bắc Hà thuở xa xưa.

Các sản phẩm thủ công được bày bán ở đây – Ảnh: sưu tầm

Hiện nay, công trình đã được sử dụng như một điểm tham quan du lịch dưới sự quản lý của cán bộ trung tâm thông tin du lịch Lào Cai. Một bên dãy phòng được dùng làm nơi bày bán các sản phẩm thủ công như khăn, áo, váy thổ cẩm hay tẩu thuốc, vòng bạc…

Lầu trên của dinh thự – Ảnh: otofun

Khi trung tâm thông tin du lịch Lào Cai được đặt tại chính bên trong dinh thự vua Mèo, cán bộ trung tâm đã xây dựng một mô hình nấu rượu ngô truyền thống của người dân Bắc Hà. Bếp nấu rượu nằm ngay sau ngôi nhà  là nơi giới thiệu về cách thức nấu rượu cũng như cho du khách thưởng thức rượu ngô Bắc Hà tại chỗ.

Mô hình nấu rượu ngô truyền thống – Ảnh: sưu tầm

Màu cũ và mới của dinh thự Hoàng A Tưởng – Ảnh: Lam Linh

Dinh thự đứng vững giữa dòng thời gian – Ảnh: Pov Design

Sau nhiều biến cố thăng trầm, những mảng màu thời gian đã hằn lên ít nhiều trên dinh thự Hoàng A Tưởng. Có lẽ lớp sơn mới vàng tươi phủ lên khiến ngôi nhà có phần lạ lẫm, mất đi sự cổ kính vốn có từ trước, thế nhưng, dinh thự vẫn đứng vững giữa dòng thời gian và là chứng nhân cho lịch sử những tội ác, những bí ẩn nằm trong dinh “vua Mèo”.

Hoa Cát – Mytour.vn

Đăng bởi: Thúy Nguyễn Thị Kim