Về Hội An chơi bài chòi với các nghệ nhân dân gian xứ Quảng

Bài chòi - Di sản văn hóa phi vật thể được công nhận bởi UNESCO là một món ăn tinh thần không thể thiếu đối với người dân Quảng Nam. Chơi bài chòi giúp du khách trải nghiệm văn hóa bản địa bằng âm nhạc dân gian vô cùng thú vị ở Hội An, Quảng Nam.

Dấu ấn văn hóa riêng của bài chòi xứ Quảng

Bài chòi là trò chơi dân gian, cách thức chơi như lô tô miền Nam, nhưng được tổ chức trong các nhà chòi dựng bằng tre, nứa có kết hợp biểu diễn hát. Hát bài chòi là loại hình biểu diễn nghệ thuật dân gian được người nghệ nhân diễn và xướng các câu thơ theo nhịp điệu kết hợp với giai điệu âm thanh tạo ra từ các nhạc cụ dân tộc cuốn hút người nghe.

Dù không phải cái nôi của Bài chòi, Hội An đã tạo được dấu ấn riêng, khắc họa và in đậm nét văn hóa bản địa vào nghệ thuật dân gian này. Những câu hát bài chòi với giọng xứ Quảng đặc trưng mộc mạc chất phác được các nghệ nhân đối đáp theo lối dí dỏm tạo bầu không khí sôi nổi. Bên cạnh đó, không gian hội bài chòi xứ Quảng được điểm tô bởi chiếc đèn lồng đầy màu sắc với đủ các hình dạng tạo nên vẻ cổ kính và ấm cúng không lẫn vào đâu được.

Nguồn: Báo Biên phòng/ Hoian World Heritage

Nội dung câu hát xứ Quảng bên cạnh truyền bá giá trị đạo đức truyền thống, vẫn được khuyến khích sáng tạo thêm bắt kịp với tinh thần của thời đại. Làn điệu câu hát cũng sử dụng linh hoạt giữa làn điệu cổ bản, nói lối, điệu Xuân Nữ, thể lý. Trong đó điệu Xuân Nữ chủ đạo với thể thơ lục bát, song thất lục bát,…

Trải nghiệm một hội bài chòi ở Hội An, Quảng Nam

Bài chòi ở nhiều nơi thường tổ chức vào dịp lễ, tết tại các điểm sinh hoạt cộng đồng. Riêng với phố cổ Hội An, hoạt động này diễn ra hàng đêm nhằm đưa văn hóa địa phương đến gần với du khách. Vào lúc 19h00, ngay nút giao của đường Bạch Đằng và Nguyễn Thái Học, tiếng hát dân ca trên nền hòa tấu nhạc cụ dân tộc gồm đờn cò, kèn, trống khuấy động bầu không khí rộn ràng như Tết giữa lòng phố Hội.

Đến với hội bài chòi, bên cạnh trải nghiệm nét văn hóa truyền thống, du khách còn được thử vận may của mình với các con bài được hô. Để tham gia, người chơi mua tấm thẻ bài với giá 20,000 VND. Trên mỗi thẻ bài có 3 con bài không trùng nhau in trên giấy dó thô, mỏng với tên và hình ảnh mô phỏng độc đáo.

Nguồn: visavietnam.net/ VOV

Khi phát hành hết các thẻ bài, các anh Hiệu chị Hiệu ở chòi trung tâm sẽ cho trò chơi bắt đầu. Lần lượt anh chị Hiệu bốc từ ống tre từng quẻ xăm để biết tên của con bài mình sẽ hô. Các câu đối thơ được người nghệ nhân hát với nhịp điệu dân gian lạ mà quen mà luôn bắt đầu bằng:

“Lẳng lặng mà nghe, lẳng lặng mà nghe là tôi hô cái con bài, bài con gì nó ra đây ….”

Tên con bài sẽ được tiết lộ cuối mỗi câu hát đối đáp. Nếu trùng với con bài trên thẻ, người chơi gõ mõ hoặc ra hiệu để được phát một lá cờ.

Nguồn: Tour Hoian/ Hoian World Heritage

Nhằm tăng thêm kịch tính những phút gần cuối, nghệ nhân hát bài chòi chuyển đổi bất ngờ trong câu đối khiến người chơi trải qua đủ các cung bậc cảm xúc. Đi từ hồi hộp đến thoáng chốc hụt hẫng và cuối cùng vỡ òa vui mừng vì thẻ bài của mình có quân bài được hô. Sau khi hội đủ 3 quân bài tức ba lá cờ, người chơi hô tới để báo hiệu cho ban tổ chức. Người may mắn trúng được tặng chiếc lồng đèn mang về làm kỉ niệm.

Nguồn: visavietnam.net/ Hoian World Heritage

Vị trí đặc biệt của bài chòi với người dân Quảng Nam nói riêng và du khách trong ngoài nước nói chung

Bài chòi Hội An là niềm tự hào được bảo tồn và phát huy qua nhiều thế hệ của người dân xứ Quảng. Từ nhiều năm trở lại đây, các em nhỏ từ cấp hai ở đây đã được tiếp xúc với bài chòi như là một hoạt động ngoại khóa. Hàng năm, Hội An còn tổ chức hội thi bài chòi giữa các xã phường với mong muốn kết nối cộng đồng và nuôi dưỡng tình yêu của người dân với trò chơi văn hóa truyền thống này.

Nguồn: visavietnam.net/ Hoian World Heritage

Từ những nỗ lực gìn giữ và quảng bá của người dân địa phương, bài chòi đã góp phần tạo nên một Hội An đậm bản sắc văn hóa địa phương trong mắt của du khách bốn phương. Vì thế, du lịch Hội An không chỉ để đắm chìm trong vẻ đẹp trầm mặc của những ngôi nhà mái ngói khoác chiếc áo màu vàng cổ kính, hay thưởng thức các món ăn đặc sản, mà còn để chơi một hội bài chòi!

Người viết: Thảo Trần

Đăng bởi: Đỗ Hương