Độc đáo chợ phiên Bắc Hà

Nếu ai đã từng có dịp ghé thăm chợ phiên Bắc Hà (Sapa) chắc hẳn sẽ chẳng thể nào quên. Đến với chợ phiên Bắc Hà, du khách không chỉ có cơ hội khám phá những nét văn hóa đặc sắc nhất của đồng bào địa phương mà còn được chiêm nghiệm cuộc sống mộc mạc, giản dị của người dân nơi đây.

Nếu ai đã từng có dịp ghé thăm chợ phiên Bắc Hà (Sapa) chắc hẳn sẽ chẳng thể nào quên. Đến với chợ phiên Bắc Hà, du khách không chỉ có cơ hội khám phá những nét văn hóa đặc sắc nhất của đồng bào địa phương mà còn được chiêm nghiệm cuộc sống mộc mạc, giản dị của người dân nơi đây.

Chợ Bắc Hà họp vào chủ nhật hàng tuần từ sáng đến 2h chiều. Đây được coi là chợ phiên lớn nhất của đồng bào dân tộc thiểu số vùng Tây Bắc, là nơi mua bán, giao lưu, trao đổi hàng hóa của người Mông, Giáy và Dao, Tày, Nùng… từ bao đời nay.

Chợ phiên Bắc Hà không chỉ là nơi buôn bán, trao đổi hàng hóa mà còn là nơi giao lưu văn hóa của các đồng bào dân tộc thiểu số.

Nằm trên vùng núi cao và cách thành phố Lào Cai khoảng 76km. Du khách đến Bắc Hà sẽ phải đi qua những con đèo gấp khúc uốn lượn, càng lên cao càng dốc đứng rợn gáy – đặc trưng địa hình Tây Bắc. Dọc đường đi, cứ cách vài km lại thấy lác đác người dân tộc Mông, Dao trong trang phục sặc sỡ địu gùi sau lưng, đi bộ, dắt trâu ngựa lên núi để bán. Đôi lúc, vài chiếc xe máy chở người, thồ hàng vụt qua cho kịp giờ lên phiên.

Xuống chợ.

Tại đây, người ta bày bán đủ mọi sản vật của vùng cao, những vật dụng cần thiết cho người dân tộc: cày, cuốc, xẻng, dao các loại rau, hoa quả, mật ong…

Nông sản vùng cao được người dân đem tới chợ bày bán.

Đại chợ phiên Bắc Hà được phân thành rất nhiều khu: như khu ăn uống, khu bán gia súc, gia cầm… nhưng có lẽ các mặt hàng vải vóc và các sản vật thổ cẩm của chị em dân tộc vùng cao là nơi được phân khu nhiều và rộng nhất.  Từ bên ngoài lối vào tụ tập nhiều sạp lớn nhỏ bán túi, ví, khăn thêu tay sặc sỡ. Vào sâu trong chợ, các hàng váy, mũ đủ sắc màu bày dưới đất, treo lên cao. Hàng thủ công thêu tay mất ngót nghét cả tháng đến năm trời mới hoàn thành sản phẩm, tùy kích cỡ, độ khó. Nên tinh ý để lựa chọn những sản phẩm thủ công của đúng người dân tộc làm, thay vì đồ Trung Quốc bán sang.

Khu vực bán thổ cẩm, váy vóc luôn là nơi thu hút các chị em.

Ngoài quần áo vải vóc, người ta còn mang trâu đến chợ để bán. Một khu đất rộng đủ sức chứa cho hàng trăm người đứng mua bán, chợ trâu luôn là nơi sôi nổi sầm uất nhất nhì chợ Bắc Hà. Ở đây, trâu trắng, trâu đen, đực, cái, to, nhỡ đủ cả. Giá trâu dao động tùy vào mục đích sử dụng, mua về để cày cấy hay lấy thịt. Quá trình tuyển trâu diễn ra khá ngặt nghèo, hầu như chỉ có sự tham gia của các đấng mày râu. Nhiều người lặn lội trèo đèo dắt trâu lên chợ rồi lại thất thểu đưa về chỉ vì cả buổi không lọt vào mắt xanh của người mua nào.

Khu vực bán Trâu, ngựa ở chợ Bắc Hà.

Bên dưới chợ trâu là khu bán “khuyển” của dân tộc Mông, Dao. Ở đây người ta  dắt theo những con bò, con lợn dự định bán trong phiên chợ. Những con chó cũng được mang đến trong những cái rọ hoặc bao bố. Khu bán ngựa là nơi thu hút nhiều đàn ông nhất, họ đến từ các bản làng xa xôi, thậm chí cả những người từ các tỉnh Bắc Giang, Hà Tây… cũng lên đây để buôn ngựa về xuôi.

Tiếp đến, khu hàng ăn là nơi không bao giờ ngừng tấp nập với không gian to rộng với hơn 20 gian, gần như gian nào cũng bán thắng cố. Món ăn này luôn thu hút không chỉ người dân tộc mà với nhiều người Kinh cũng là món khoái khẩu. Đặc biệt, đây cũng chính là cái nôi ra đời thắng cố cách đây gần 200 năm khi người Mông, Tày, Nùng về Bắc Hà cư trú; thưởng thức món ăn này tại Bắc Hà có phong vị nguyên bản không đâu sánh bằng.

Hàng ăn là khu vực không bao giờ ngớt khách.

Theo truyền thống, thịt nấu thắng cố là thịt ngựa, nhưng ngày nay có nhiều biến tấu với thịt trâu, thịt lợn. Khi ăn, chảo vẫn để trên bếp đun, ăn đến đâu múc ra bát đến đó. Trời lạnh mà được lai rai ăn bát thắng cố nóng hổi, kèm chén rượu ngô, ai nấy đều ấm lòng, thỏa mãn cho một buổi đi chợ phiên vùng cao tất bật cuối tuần.

Thắng cố, món ăn đặc sản ở chợ phiên Bắc Hà.

Đối với đàn ông vùng cao thì chợ cũng là nơi để một tuần họ có thể gặp gỡ cùng uống rượu bên chảo thắng cố. Thắng cố không lúc nào vơi trong chảo cũng như rượu không lúc nào cạn trong bình. Rượu đặc sản của người Mông bản Phố, được nhiều người biết đến bởi độ nặng và vị gắt rất đặc trưng.

Trong tiếng ồn ào mua bán, nghe đâu đó tiếng khèn và tiếng hát lúc trầm lúc bổng của các chàng trai trẻ như mời gọi các cô gái. Khách du lịch đến Bắc Hà, nhất là khách nước ngoài, rất thích thú với những khám phá mới về cuộc sống, phong tục của người dân nơi đây.

Đến Bắc Hà, bạn sẽ không gặp cảnh mời chào chèo kéo mua hàng, mà chỉ thấy những gương mặt thuần phác trong bộ quần áo dân tộc sặc sỡ, họ đến chợ ngoài mục đích mua bán còn là để vui với chợ, vui với khách đi chợ. Chiều đến, chợ bắt đầu vãn khách; người đàn ông say rượu ngồi ngất ngưởng trên lưng ngựa, người phụ nữ dắt ngựa về bản là một hình ảnh đọng lại trong tâm trí du khách.

Đăng bởi: Ngọc Như