Chúng tôi đến Bắc Hà vào một tối thứ bảy, khi đi từ Hoàng Su Phì chạy về Xín Mần, ngang qua Bắc Hà để tham dự phiên chợ họp tại nơi đây vào sáng hôm sau trước khi kết thúc chuyến du lịch Lào Cai của mình. Bắc Hà là một huyện phía Đông Bắc của tỉnh Lào Cai, có nhiều dân tộc sinh sống ở đây như H’mông, Kinh, Dao, Tày, Nùng, Phù Lá, Hoa… tạo nên sự đa dạng văn hóa độc đáo.

Trên đường đi, trời mưa và hơi lạnh. Đến Bắc Hà khá sớm, sau khi tìm được chỗ nghỉ ngơi, cả hai đi bộ xuống phía dưới gần chợ, ghé vào một quán nhỏ ven đường để ăn đồ nướng. Quán nhỏ, nhưng đồ ăn được làm khá sạch sẽ, phục vụ chu đáo, cô chủ quán lại cực kì nhiệt tình, vừa nướng đồ vừa trò chuyện rôm rả. Lâu lắm rồi hai đứa mới được ăn ở một quán ngon như vậy. Sau khi ăn tối, lượn lờ một lúc quanh quanh, cả hai quyết định về nghỉ ngơi, vì cả ngày đã chạy đoạn đường khá dài để sáng mai có thể dậy sớm để tham gia phiên chợ nổi tiếng – chợ phiên Bắc Hà.

bắc hà, hà giang, lào cai, tây bắc — Khung cảnh tấp nập người qua lại khi bước vào chợ.

Sáng, cả hai dậy thật sớm cùng nhau đi chợ. Người dân từ mọi nơi đổ về đây để tham gia chợ phiên. Đây là phiên chợ lớn nhất Lào Cai nói riêng và thuộc hàng lớn nhất Tây Bắc nói chung. Nơi đây còn lọt top 10 khu chợ hấp dẫn nhất Đông Nam Á, người dân tộc ở khắp các vùng Tây Bắc đổ về đây mua bán, nhưng vẫn còn mang đậm chất nguyên sơ cũng như bản sắc riêng. Tóm lại, đây là địa điểm bạn không thể bỏ lỡ trong chuyến du lịch Lào Cai của mình.

Trước đây, chợ được họp trên một quả đồi thoai thoải, những nay đã được hiện đại hơn vì được xây dựng lại, trên nền xi măng, khu trong còn được chia thành các sạp riêng biệt, và phân chia theo từng khu vực hàng hóa.

Theo quan sát, có vẻ như càng những khu mang đậm bản sắc dân tộc, lại càng thu hút được nhiều khách nước ngoài. Vì vậy, khu chợ này cũng như phố cổ Hà Nội, phố cổ Hội An,… khách Việt không nhiều lắm, khách du lịch nước ngoài thì lại rất nhiều. Lâu lâu bắt gặp vài cô gái Tây, nước da rám nắng, xúng xính váy áo dân tộc nhìn cực kì vui mắt, hay vài ba anh chàng cao ráo, da trắng mắt xanh đang ướm thử chiếc áo truyền thống của đàn ông người H’mông.

Thời tiết lâu lâu lác đác vài hạt mưa, nhưng bước vào chợ, nổi bật ngay chính giữa là một sân khấu được dựng lên để hát hò, múa khèn, múa xòe do các anh chị từ đoàn ca múa nhạc tỉnh Lào Cai về góp vui, biểu diễn giúp cho không khí nơi đây không kém phần náo nhiệt. Ngó lên thấy nguyên dòng chữ “BacHa Night Market”, chợ đã có thêm chợ đêm vào tối thứ bảy để phục vụ ca nhạc cho du khách, chợt mỉm cười, Bắc Hà đang dần đổi mới mình, để có thể thu hút thêm được nhiều lượt khách du lịch ghé thăm.

Ở chợ này, bạn có thể tìm mua được bất cứ thứ gì, từ nồi niêu, cuốc xẻng, vải vóc, thảo dược, thuốc quý, hay thậm chí cả trâu bò, lợn gà,… rất dễ tìm, bởi mỗi khu được phân chia riêng biệt, tiện cho việc tìm kiếm. Nếu không, bạn đều có thể hỏi người dân ở đây, họ cực kì nhiệt tình chỉ cho mình.

Tôi và Hà thích thú nhất có lẽ là những sạp hàng vải thổ cẩm thêu tay, hỏi người bán, được biết đồ thổ cẩm nơi đây được gia công cả tháng cho đến một năm mới hoàn thành được sản phẩm, tỉ mỉ qua đôi bàn tay của các cô gái bản. Vì vậy, giá thành cũng cực kì cao, nhưng muốn chọn được tấm vải đẹp, mà chất lượng, đòi hỏi người mua phải cực kì tinh ý và kỹ lưỡng, bởi ở đây đồ Trung Quốc tràn sang cũng không thiếu, đủ mọi loại túi xách, vải vóc đặc trưng của vùng miền được trưng bày đến hoa cả mắt.

Bên cạnh là khu bán đồ trang sức với đủ thứ bắt mắt được đúc bằng bạc, bằng đồng. Hai đứa lại ngó ngiêng sang hàng bánh nho nhỏ của một cô trung tuổi ven cầu thang, mua ba cái bánh rán hết 6.000 VND, vừa đi lòng vòng chợ vừa ăn, cười nói, trao đổi với nhau về những điều hay ho bắt gặp ở khu chợ Bắc Hà.

Trước đây du lịch Lào Cai chưa chú trọng phát triển phiên chợ này, ở đây chỉ chuyên bán những đồ đạc đặc trưng của người dân tộc. Ngày nay, ở đây đã nhập thêm rất nhiều mặt hàng để có thể đáp ứng cho lượng khách du lịch ngày một đông. Tham gia phiên chợ, có lẽ là một trong những nét văn hóa đặc sắc nhất nơi đây, cả gia đình xúng xính váy vóc, quần áo đẹp đến chợ.

Người thì đi chơi, tìm bạn, người thì chủ ý mua cho mình những món đồ đã đặt ra, người thì buôn bán, hay nhiều người đi mấy chục cây số chỉ đến đây thưởng thức vài món ăn truyền thống của dân tộc, hay ngồi vào quán tóc ven đường để cắt tóc, mỗi người một vẻ, tạo nên một Bắc Hà đầy rộn ràng ngày cuối tuần.

Hà kéo tay tôi chỉ lên phía trên cao, đó là khu chợ bán gia súc, người mua, kẻ bán tấp nập, xì xầm trao đổi. Trên này bán đủ cả, từ trâu, bò, lợn gà cho đến chó mèo, tất cả đều có. Cả khu đông đúc, chen lấn người, góc này có người cười nói vì mua được chú lợn mán đen ưng ý, nhưng chỗ khác lại có người lắc đầu, khuôn mặt tỏ vẻ tiếc nuối, vì đi xa xôi mà vẫn không lọt mắt được chú trâu nào ưng mua về cày ruộng.

Bắc Hà nổi tiếng với giống chó quý cực kì khôn, lông xù, và rất trung thành. Giá mỗi con dao động từ vài trăm cho đến cả triệu đồng tùy loại. Nhiều người vất vả lặn lội từ dưới xuôi lên chợ chỉ để chọn cho mình vài chú chó đóng mác Bắc Hà để đem về nuôi hay bán lại.

Đi chợ ở đây cảm giác vô cùng thích thú, không chèo kéo, không mời mọc, ai “ưng cái bụng” món đồ gì thì ghé vào trao đổi, người mua thoải mái xem xét lựa chọn, người bán vui vẻ nhiệt tình. Loanh quanh cũng đi hết cả khu chợ, hai đứa quyết định về khu vực bán đồ ăn theo chỉ dẫn của một chủ sạp hàng, để thưởng thức món ăn đặc sản “thắng cố”.

Đã từng ăn qua thắng cố ở Mèo Vạc (Hà Giang), nhưng tôi vẫn muốn nếm qua ở đây vì được biết, khu vực Bắc Hà này là cái nôi ra đời món thắng cố khi mà người Mông, Tày, Nùng về Bắc Hà cư trú cách đây hơn 200 năm, nên có lẽ thắng cố nơi đây sẽ mang đậm chất nguyên bản nhất. Theo truyền thống, thịt nấu phải là thịt ngựa, nội tạng ngựa. Gọi một bát thắng cố ngựa với giá 100.000 VND, ăn kèm thêm với 10.000 VND xôi màu.

Thắng cố ở Bắc Hà cảm giác khá là dễ ăn tuy thịt ngựa vẫn có mùi vị ngai ngái, để phù hợp hơn với khẩu vị người Kinh, nên người bán có biến tấu một chút cho đa số khách du lịch. Khi ăn, chảo vẫn bắc trên bếp đun, ăn đến đâu múc đến đó. Bác chủ quán người Mông quay sang cười bảo hai đứa làm thêm nửa chai rượu ngô, ăn thắng cố là phải nhâm nhi vài chén rượu ngô cay cay nồng nồng cho ấm lòng, mới làm dậy mùi và ngon hơn, nhưng vì cả hai không ai uống được rượu, nên đành từ chối.

Ăn uống xong, cả hai lượn lờ thêm một chút để chụp lưu giữ lại vài bức ảnh của khu chợ này rồi ra về cho kịp giờ. Tạm biệt Bắc Hà, tạm biệt nơi lưu giữ những nét văn hóa, giá trị truyền thống của các dân tộc vùng cao Tây Bắc.

Một vài lưu ý nhỏ

Chợ phiên Bắc Hà được họp vào sáng sớm Chủ Nhật cho đến tầm 14:00 thì tan dần.
Có chợ đêm vào tối thứ bảy phục vụ ca múa nhạc.
Khu này nhà nghỉ, khách sạn khá nhiều và đông đúc, cực kì tiện, giá thành cũng không quá chênh lệch, giao động từ 200.000 VND trở lên, bạn hoàn toàn có thể chọn lựa cho mình một chỗ ở hợp lý, ngay gần chợ.

Tác giả: Nguyễn Quỳnh Trang

*Bài viết tham gia chương trình chúng mình Golocal.

chúng mình Golocal là chương trình viết blog giới thiệu những địa điểm đẹp trên khắp đất nước Việt Nam. Đây là cơ hội tuyệt vời để quảng bá du lịch địa phương đến mọi người.

Với mỗi bài viết đạt yêu cầu bạn sẽ nhận ngay 800.000 VND và cơ hội làm Cộng tác viên với chúng mình.

Thông tin chi tiết về chương trình xem tại: https://www.traveloka.com/vi-vn/golocal

Đăng bởi: Đinh Diễm Quỳnh