Độc đáo những phiên chợ lùi chỉ có ở Hà Giang

Chợ Phó Bảng, chợ Phố Cáo, chợ Lũng Phìn, chợ Sà Phìn là 4 phiên chợ lùi độc đáo chỉ có tại cao nguyên đá Hà Giang.

Từ bao đời nay, chợ phiên đã trở thành hình ảnh đặc trưng đại diện cho cuộc sống và nét đẹp trong văn hóa của người dân nơi rẻo cao Tây Bắc. Chợ phiên không phải lúc nào cũng sẵn có giống chợ miền xuôi, như chợ Cán Cấu họp cố định vào thứ Bảy, chợ Bắc Hà họp vào Chủ nhật, hay chợ Sín Chéng chỉ họp vào mỗi thứ Tư. Có lẽ vì vậy mà người ta càng thêm háo hức, ngóng đợi tới ngày được xúng xính đi chợ phiên. Những ai đã từng một lần có dịp đi chợ vùng cao, hẳn cũng mê mải lạc bước giữa dòng người không muốn sớm ra về.

Trên mảnh đất cao nguyên đá, bên cạnh những phiên chợ thông thường, bạn còn có dịp khám phá những trải nghiệm độc đáo và mới lạ của chợ lùi, thứ “đặc sản” chỉ Hà Giang mới có.

Chợ lùi không phải tên riêng, nó vốn là cách mà những người ở dưới xuôi lên Hà Giang dùng để gọi các phiên chợ họp lùi một ngày so với phiên chợ trước. Chợ 6 ngày mới họp một lần nhưng vì trong tuần có 7 ngày nên lần họp chợ sau cứ tính lùi lại một ngày. Chẳng hạn như Chủ nhật tuần này tổ chức phiên chợ thì tuần sau sẽ họp vào thứ 7. Còn người H’Mông, người Hoa thì tính lịch chợ phiên theo 12 con giáp, họ sẽ họp vào những ngày xung khắc như ngày Tý – Ngọ, Thìn – Tuấn, Dần – Thân, Tỵ – Hợi.

Hà Giang có tất cả 4 phiên chợ lùi như thế. Đó là chợ Phó Bảng họp ngày Tý – ngày Ngọ; chợ Phố Cáo họp ngày Thìn – ngày Tuất; chợ Lũng Phìn họp ngày Dần – ngày Thân và chợ Sà Phìn họp ngày Tỵ – ngày Hợi.

Các phiên chợ lùi thường bắt đầu họp từ tinh mơ khoảng 4-5 giờ sáng. Bà con từ các bản làng trên núi cao hồ hởi xuống chợ. Từ tờ mờ sáng đã thấy bóng người, bóng ngựa dắt díu nhau đi. Ai cũng xúng xính những chiếc váy rực rỡ nhất, đeo thêm chiếc gùi sau lưng để mua về thứ này thứ nọ. Lũ trẻ được đi chợ cũng vui sướng nói cười tít cả mắt.

Ở chợ người ta chủ yếu bán những món đồ tự tay nuôi trồng như con lợn mán, gà đen, mớ cải mèo, mớ lá thuốc hay các loại gia vị như ớt, hạt tiêu, thảo quả, hạt mắc khén, rồi cả cái liềm, cái dao,… Đông nhất, nổi bật nhất vẫn là hàng quần áo, vải vóc do các bà, các mẹ tự tay dệt nên.

Cái hay của người miền cao là đi chợ để gặp bạn bè, để uống rượu, để hàn huyên. Đã ra tới chợ mà chẳng ăn uống gì thì quả là thiếu sót lớn. Những món ăn cũng chẳng cần cao sang gì, chỉ đơn giản là bát thắng cố nóng hổi, đĩa thịt luộc chấm muối tiêu hay bát lòng lợn trụng qua nước sôi là đủ để ngồi tới quá trưa.

Khách du lịch đi chợ phiên hầu như ai cũng mê mẩn những chén rượu ngô, mèn mén hay mấy món như thắng cố ngựa, bánh tam giác mạch, chè thắng dền.

Chợ đến gần trưa bắt đầu vãn. Những chiếc gùi lúc này đã đựng đầy đồ đạc, con ngựa thồ đủng đỉnh ra về, theo sau thế nào cũng là một ông chồng đã say sưa khật khưỡng và bà vợ lặng lẽ. Phiên chợ đơn giản và bình dị như chính cuộc sống của những bà con dân tộc vùng cao nơi địa đầu tổ quốc này.

Ảnh: Internet

Đăng bởi: Đào Thiện