Khèn Bè - Nét văn hóa đặc trưng của người Thái
Là một trong số bảy dân tộc anh em cùng sinh sống trên mảnh đất Hòa Bình, người Thái ở huyện vùng cao Mai Châu cũng mang trong mình những nét văn hóa đặc sắc riêng. Trong đó, phải kể đến cây khèn Bè, một loại nhạc cụ độc đáo từ cấu tạo cho đến âm thanh.
Khèn Bè – một nhạc cụ độc đáo của dân tộc Thái
Những giai điệu dặt dìu vẫn thường xuyên được cất lên trong ngôi nhà nhỏ của ông Lò Văn Nhoi, xã Đồng Bảng, huyện Mai Châu. Dù mới chỉ bén duyên với khèn Bè không lâu từ một khóa học về nhạc cụ dân tộc, nhưng giờ ông Nhoi là một trong số ít người còn lại ở Mai Châu có thể chế tác và sử dụng những cây khèn Bè. Để làm được điều đó với ông là cả một niềm đam mê, niềm đam mê ấy đến từ chính những nét độc đáo của cây khèn Bè.
Ông Lò Văn Nhoi cho biết: “Trong bộ phận của khèn Bè có ống, lưỡi, chốm pì hay gọi là bệ khèn, sau đó xếp theo thứ tự và dùng những dây lạt thắt các bộ phận lại. Quan trọng nữa là sáp ong ruồi phải làm sao để hàn cho kín, nếu không thì thổi nó mệt lắm, thậm chí nó không kêu nữa”.
Trong chiếc khèn Bè, bộ phận quan trọng quyết định âm thanh là lưỡi khèn, Lưỡi khèn được làm bằng đồng hoặc bạc trắng, được đánh mỏng để gắn vào trong các ống khèn, độ tỉ mỉ trong chế tác lưỡi khèn và trình độ thẩm âm của nghệ nhân quyết định âm thanh của mỗi cây khèn.
Để tạo ra chiếc Khèn Bè đòi hỏi bàn tay khéo léo và sự tâm huyết của các nghệ nhân
Theo ông Nhoi, quan trọng nhất là phần chỉnh âm, nghĩa là người thổi phải thẩm âm làm sao cho chuẩn, khi chỉnh phải có đôi tai thật thính, để nghe làm sao khi đặt vào phải đúng âm của nó thì mới thổi được thành bài.
Những nghệ nhân luôn tâm huyết trong việc chế tạo ra những chiếc Khèn Bè
Tiếng khèn bè từ lâu đã trở nên quen thuộc đối với mỗi người Thái giữa núi rừng Tây Bắc. Giai điệu mượt mà của những âm thanh sóng đôi đặc trưng của khèn bè cất lên nghe da diết sâu lắng như lời tâm tình yêu đương đã chắp cánh cho biết bao đôi lứa.
Những làn điệu hát khắp đặc trưng của người Thái cũng được ngân nga hơn trong âm vang của tiếng khèn bè. Và từ lâu tiếng khèn bè đã trở nên quen thuộc trong những dịp lễ tết, những dịp vui của đồng bào Thái nơi đây, hay thậm chí là buổi gặp gỡ quây quần bên ly rượu.
Từ lâu Khèn bè đã không thể thiếu trong những lễ hội của người Thái ở núi rừng Tây Bắc
Nghệ nhân Khà Văn Ư ở xã Nà Phòn, Mai Châu, Hòa Bình cho biết: “Từ thời vua chúa tạo mường, người Thái đã rất coi trọng cây khèn bè. Nó gắn bó với đời sống tinh thần của bà con như cái đài, cái tivi bây giờ vậy. Tiếng khèn bè tạo cho con người ta khi nghe tinh thần rất thoải mái, sảng khoái,vui tươi và cảm thấy gắn bó với nhau hơn”.
Mytour – Nguồn tổng hợp
Đăng bởi: Phương Nguyễn
