Làm thế nào để thoát khỏi vòng xoáy tiêu cực và làm chủ cuộc đời

Lâu rồi có bạn hỏi tôi, là tại sao chúng ta rất hay suy nghĩ tiêu cực, down mood, trầm cảm, chán nản, trách mình, trách đời, nhất là ngay giai đoạn cách ly cô vít thì cảm xúc tiêu cực trong đầu càng chảy siết hơn. Nên ngẫm lại mới thấy Ông Bà ta nói cực chuẩn “nhàn vi cư bất thiện”, dịch nôm na, cứ rảnh rỗi là hay sinh tật.

Cách thoát khỏi vòng xoáy tiêu cực và làm chủ cuộc đời.

Nguyên nhân chúng ta suy nghĩ tiêu cực?

Trong 1 ngày, có khoảng 60,000 suy tưởng chạy qua đầu chúng ta, xin nhắc lại là 60,000 suy tưởng hay ý niệm hiện lên trong 1 ngày. Nhưng đáng chú ý, là hầu hết các suy tưởng đó đều là những suy nghĩ bất thiện… mà tôi hay gọi là ‘vọng tưởng’ hay ‘tà niệm’.

Ít khi chúng ta có thể ngồi yên một chỗ mà đầu chẳng nghĩ gì cả, cứ hở ra một cái là hồi tưởng về quá khứ, xong rồi tưởng tượng về tương lai, nặng hơn là ảo tưởng luôn về hiện tại.

Đầu chúng ta luôn chạy như 1 đoàn tàu cao tốc, phóng liên tục không bao giờ dừng, hoặc như 1 dòng nước chảy siết chẳng bao giờ ta có thể yên để quan sát hoặc thưởng thức được cái gì trọn vẹn và sâu sắc.

Lâu ngày thì thành bệnh, thêm sự hỗ trợ của công nghệ, của mạng xã hội, của sự kết nối thông tin tức thì sẽ làm chúng ta càng lún sâu hơn vào vòng xoáy tiêu cực trên.

Nói ra thì làm sao chúng ta thoát được 60,000 ý niệm hiện ra mỗi ngày mà trong đó gần hết là tiêu cực, tà niệm và bất thiện, kèm thêm những liều thuốc hỗ trợ siêu cực mạnh từ internet (phây bút, tiktok, drama, sex, fake news, v.v..) thì chúng ta chỉ trở thành nô lệ cho tiêu cực mà thôi.

Tuy nhiên, còn một thứ dã man hơn, là chúng ta lại cực kỳ nghiện những thứ tiêu cực và fake news. Kéo phây mà thấy phốt, thấy drama là ta hít không kịp nghỉ, ngồi search, tua lại và đọc tất cả tình tiết drama trong vài tiếng liền mà không hề có dấu hiệu mệt mỏi, nói chung càng bi kịch thì càng hấp dẫn.

Thế giờ làm thế nào để loại bỏ suy nghĩ tiêu cực?

Điều quan trọng nhất là chúng ta phải hiểu nguyên lý về tiêu cực, rồi mỗi người tự thiết kế lịch sinh hoạt riêng, sao cho phù hợp với hoàn cảnh hiện tại của mình.

Tiêu cực không phải để diệt

Chúng ta không thể chống cự hay tiêu diệt tiêu cực được, điều ta có thể làm là tĩnh tâm quan sát nó, chấp nhận nó, và cốt lõi là nhìn ra bản chất thật của nó thì dòng tiêu cực sẽ tự động tan biến.

Càng muốn tiêu diệt nó nhanh thì ta lại càng tiếp thêm năng lượng để vòng xoáy tiêu cực càng mạnh thêm.

Tĩnh tâm quan sát, giang hồ hay dùng từ Thiền, mà tôi thì thích dùng từ đơn giản hơn, đó là ngồi yên, hít thở đều, rồi từ từ quan sát coi đầu mình đang hiện ra những dòng suy nghĩ nào. Cứ quan sát, ghi nhận, đừng làm gì cả, cứ nhận biết là mình đang nghĩ cái đó thôi, bước đầu là thế.

Ngồi một thời gian, chúng ta sẽ nhạy cảm hơn, khi có bất kỳ suy tưởng hay ý niệm nào hiện lên thì nó không dẫn dắt ta từ suy nghĩ thành hành động ngay được, mà ta sẽ có thêm vài nhịp để quyết định xem có cần hành động theo ý niệm đó hay không.

Chỉ cần hành động chậm hơn vài giây sau khi có ý niệm đấy, là đời ta đã khác đi rất nhiều rồi. Chứ đa phần, ta chưa kịp quan sát gì ta đang nghĩ gì thì đã ra đòn mất tiêu rồi.

Đừng tin vội vào suy nghĩ của mình

Ví dụ để các bạn dễ nắm bắt, mấy chục năm trước, tôi gặp ai, chỉ cần trẻ trẻ mà giàu có quá thì tôi cũng có luồng suy nghĩ “chắc tiền ông bà để lại… hay làm ăn phi pháp rồi” hoặc tương tự thế.

Đó là một dạng vọng tưởng, vì chưa chắc điều tôi nghĩ là sự thật. Tuy nhiên, khi suy nghĩ đó hiện lên mà tôi không nhận ra thì tôi sẽ bị nó dẫn đến hành động ngay lập tức. Từ lời nói, cử chỉ, thái độ trên khuôn mặt của tôi lúc đấy sẽ thay đổi ngay, vì não tôi đã có một thành kiến về đối phương.

Đặc biệt là, dòng chảy tiêu cực trong chúng ta càng chảy mạnh thì khi gặp ai hay hiện tượng gì, ta luôn có xu hướng nghĩ tiêu cực về đối phương hay sự việc đó, bạn đã thấy nguy hại chưa?

Đôi lúc cũng không phải do chúng ta muốn thế, mà là do thói quen thấm sâu trong vô thức của ta rồi, không quan sát lâu ngày nên ta cứ lẩn quẩn với tiêu cực mãi thôi.

Ảnh: NBC.

Làm chủ suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực

Giờ là lúc cần trang bị đồ chơi để chúng ta có thể sống cân bằng và hòa bình với những dòng suy tưởng của mình. Có rất nhiều cách để bạn tĩnh tâm, ngồi thiền, tập yoga, đi bộ chậm, hít sâu 4 giây-giữ 4 giây rồi thở từ từ ra 4 giây, dẫn chó đi bộ, cầu nguyện, tụng kinh, trì chú,… ai hợp cách nào thì thử cách đó.

Tĩnh tâm để làm gì? Là để quan sát, để nhạy cảm hơn với những dòng suy tưởng, ý niệm chạy liên tục trong đầu ta.

Tiêu cực như chiếc tàu cao tốc phóng nhanh, muốn dừng thì không phải 1-2 ngày là dừng được, mà nó phải lấy đà rồi mới dừng từ từ. Nên chúng ta có chánh tinh tấn, có thời gian biểu rõ ràng mỗi ngày, dành tầm 10-30 phút để tĩnh tâm thì rất tốt, từ từ ta sẽ có thói quen chậm vài nhịp lại để xem mình nghĩ gì trước khi hành động.

Đó là tĩnh tâm lúc ngồi yên, còn lúc đang tương tác trong game đời, thì chúng ta dễ bị phân tâm hơn, dòng suy nghĩ chạy mạnh hơn. Nếu không kịp quan sát như lúc ngồi ở nhà thì ta phải tự đọc câu thần chú là: ‘khoan tin vội vào những gì mình đang nghĩ’ – tự nhắc thầm mình như thế.

Rồi về nhà, lại ngồi yên, quan sát cái ý niệm đó thêm lần nữa. Hãy nhớ, đừng bao giờ tin vội vào suy nghĩ của mình, vì đa phần đều là vọng tưởng.

Chúng ta nên bổ trợ thêm về mặt thể chất và hoóc môn, nó cũng tác động cực kỳ tốt để giảm năng lượng (thức ăn) cho con quỷ tiêu cực.

Các bạn hãy để ý, lúc cơ thể càng mệt mỏi, bệnh tật thì con quỷ tiêu cực càng mạnh, các bạn toàn nghĩ đến mấy thứ tào lao, bi quan mà thôi.

Cụ thể trường hợp bổ trợ của tôi, để các bạn tham khảo.

Tôi đang có con nhỏ, nên sáng sớm dậy vệ sinh cho nó, cho nó bú, chơi / nói chuyện (bonding) với nó… loay hoay cũng tầm 1 tiếng. Đưa nó đi học rồi tôi chạy đi tập… lúc tập thì tôi chỉ tập trung tập thôi.

Thời gian chăm con, nó làm tăng Oxytocin (hocmon tình yêu), nó tiết ra khi chúng ta yêu thương và tận tâm chăm sóc người khác.

Còn đi tập tạ 1 tiếng buổi sáng, tập trung không cầm điện thoại, thì nó tiết ra endorpin và dopamine cực mạnh, nhất là những hôm tôi tập nặng và hoàn thành được mục tiêu đề ra.

Còn việc chúng ta tĩnh tâm, lâu ngày sẽ tiết ra serotonin. Có nhiều cách để tĩnh tâm, chứ không phải ngồi thiền mới tĩnh tâm được, ngồi yên chỉ là một cách để ít bị sao lãng mà thôi. Các bạn có thể đi bộ (không giày) để chân tiếp đất, đi thật chậm, cũng là cách để tĩnh tâm hiệu quả, hoặc làm những tác vụ mà tần suất lặp đi lặp lại cao cũng dễ làm chúng ta định tâm hơn.

Nếu một ngày, chúng ta thiết kế được lịch sinh hoạt, để tiết ra tự nhiên cả 4 loại hoóc môn trên (dopamine, oxytocin, serotonin và endorpin) thì đấy là một combo thần thánh. Lúc đấy tâm trạng của chúng ta sẽ cực kỳ sảng khoái, phê phê, tôi không biết diễn tả chi tiết cảm giác đấy bằng ngôn ngữ như thế nào!

Nôm na là khi bước ra game đời, chúng ta sẽ thấy tự tin hơn, kiềm chế tốt hơn, chăm chỉ hơn, thông cảm hơn và bớt sân hận hơn. Đồng thời quan sát tốt hơn, bớt phóng dật hơn, nhìn ra cốt lõi vấn đề nhanh hơn, nhìn sâu được các giá trị ẩn, bài học ẩn, nói chung cực kỳ nhiều giá trị tuyệt vời.

Khi có lịch sinh hoạt nạp đủ 4 hoóc môn, biết quan sát tâm trí và kèm thêm câu thần chú ‘đừng tin vội vào suy nghĩ của mình’, lại biết giữ giới, hạn chế nạp các năng lượng tiêu cực từ online, từ rượu bia, từ phim heo / FAP / quan hệ không lành mạnh… chúng ta sẽ có sự biến đổi vô cùng lớn.

Kỷ luật thép chính là có giới (luật), có giới luật thì sẽ sinh định lực, giới + định đủ thì trí tuệ sẽ phát sinh, rồi tuệ lại bổ trợ ngược lại cho giới + định thêm vững vàng.

Tôi hay gọi là vòng tròn của Thượng Đế, bạn nào có đủ giới-định-tuệ thì coi như thoát khỏi vòng xoáy tiêu cực và chính thức làm chủ game đời.

Các bài viết khác giúp bạn kiểm soát cảm xúc, suy nghĩ tiêu cực:

Đăng bởi: Trần Thái Bảo