Nằm ở phía Tây của Hà Giang, Hoàng Su Phì có lợi thế nằm trên tuyến vòng cung du lịch Lào Cai – Hà Giang – Cao Bằng. Cùng với đó, điều kiện khí hậu, thiên nhiên hoang sơ, kỳ vĩ với những cánh rừng nguyên sinh, ruộng bậc thang, sông, suối đầu nguồn sông Chảy, nương chè Shan tuyết cổ thụ, đỉnh Tây Côn Lĩnh, Chiêu Lầu Thi cao trên 2.400 m so với mực nước biển; nhiều di tích, di sản được xếp hạng… đây là những tiềm năng, lợi thế rất lớn để phát triển du lịch Hoàng Su Phì, đặc biệt du lịch sinh thái,

Giới thiệu về Hoàng Su Phì

Tư vấn du lịch phượt Hoàng Su Phì, Hà Giang chi tiết và mới nhất 2020

Nắng sớm trên đỉnh Chiêu Lầu Thi (Ảnh – thanhpetervn)

Hoàng Su Phì là huyện vùng cao nằm ở phía Tây của Hà Giang. Xưa kia, vùng đất này vốn thuộc châu Bình Nguyên xứ Tuyên Quang. Ngày 1/1/1906 huyện Hoàng Su Phì được thành lập bao gồm 2 tổng Tụ Nhân và tổng Xín Mần thuộc tiểu quân khu Hà Giang (tức tỉnh Hà Giang ngày nay).

Sau khi đất nước độc lập, địa giới của Hoàng Su Phì cũng được thay đổi. Năm 1965, huyện được chia tách thành 2 huyện Xín Mần và Hoàng Xu Phì. Hiện nay Hoàng Su Phì có 24 xã và 1 thị trấn trong đó có 4 xã biên giới với tổng chiều dài đường biên hơn 40km.

Địa hình của Hoàng Su Phì nằm trên thượng nguồn Sông Chảy chủ yếu là đồi núi có độ dốc lớn và bị chia cắt bởi nhiều con suối. Đây là nơi định cư lâu đời của người dân thuộc 12 dân tộc, trong đó người Nùng, Dao, Tày, Mông, La Chí chiếm đa số.

Do nằm trên cung đường nối liền các vùng phía Đông và Tây Bắc, cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ cùng các nét văn hóa độc đáo được cộng đồng người dân ở đây bảo tồn và lưu giữ nên du lịch Hoàng Su Phì có rất nhiều tiềm năng để phát triển, nhất là du lịch sinh thái cộng đồng.

Đến với Hoàng Su Phì, vượt qua cổng trời Km17 tuyến đường Bắc Quang – Hoàng Su Phì, điều đầu tiên gây ấn tượng mạnh mẽ với du khách đó là không gian mênh mang mở ra trước mắt với những dãy núi trùng điệp của dãy Tây Côn Lĩnh ẩn mình trong sương, những cánh rừng nguyên sinh nằm sen kẽ giữa những nhánh sông suối đầu nguồn sông Chảy và sông Bạc, nương chè san tuyết cổ thụ, những thửa ruộng bậc thang bạt ngàn trên các sườn núi.

Đặc biệt, nếu may mắn, du khách còn được xem và trải nghiệm những lễ thức hết sức kỳ bí và độc đáo của cộng đồng người dân nơi đây như Lễ hội Quyã Hiéng (lễ hội Qua Năm), lễ gọi hồn lúa, lễ nhảy bói của dân tộc Dao, lễ cúng Thần rừng của dân tộc Nùng, tết Khu cù tê của dân tộc La Chí, Hội Gầu tào của dân tộc Mông.

Du lịch Hoàng Su Phì vào mùa nào?

Hầu hết mọi người đều đến du lịch Hoàng Su Phì vào mùa lúa chín (Ảnh – cu.ti_photo)

Là huyện vùng cao, địa hình chia cắt mạnh nên Hoàng Su Phì có nhiều tiểu vùng khí hậu, thổ nhưỡng và cảnh quan thiên nhiên khác nhau. Vì vậy khi đến du lịch Hoàng Su Phì, các bạn có thể tham khảo và lựa chọn các chuyến du lịch cho phù hợp.

Mùa xuân là thời điểm các lễ hội độc đáo của Hoàng Su Phì được tổ chức. Dịp này cũng là mùa chụp ảnh các vườn đào, lê, đồi chè.
Khoảng từ giữa tháng 4 đến tháng 6 là mùa cấy lúa. Đến Hoàng Su Phì dịp này sẽ được chiêm ngưỡng thắng cảnh ruộng bậc thang Hoàng Su Phì trong mùa nước đổ.
Từ giữa tháng 9 hàng năm là bắt đầu vào mùa lúa chín các tỉnh miền núi phía Bắc nói chung và ruộng bậc thang Hoàng Su Phì nói riêng. Tầm này đi Hoàng Su Phì là thích nhất, tha hồ chụp ảnh ruộng bậc thang trải dài ngút ngàn trên các sườn núi.
Cuối năm, khi bước sang mùa đông miền Bắc. Nếu không ngại cái lạnh, các bạn có thể lên Hoàng Su Phì khám phá Tây Côn Lĩnh, Chiêu Lầu Thi để săn mây, săn tuyết.

Hướng dẫn đi tới Hoàng Su Phì

Điểm dừng chân Đèo Cổng Trời trên đường lên Hoàng Su Phì (Ảnh – Zai Tri)

Cách trung tâm Tp Hà Giang khoảng 80km, các bạn có thể đi đến Hoàng Su Phì bằng phương tiện cá nhân, phương tiện công cộng hoặc kết hợp cả 2 loại hình này. Gửi xe máy lên Tp Hà Giang rồi từ đây lấy xe đi Hoàng Su Phì.

Phương tiện công cộng

Từ Hà Nội đến Hà Giang

Từ bến xe Mỹ Đình hàng ngày có rất nhiều các xe khách giường nằm đi Hà Giang, thời gian khởi hành thường khoảng 8-9h tối, đến khoảng 5h sáng các bạn sẽ có mặt tại bến xe Hà Giang.

Từ Hà Giang đến Hoàng Su Phì

Các bạn có thể lựa chọn thuê xe máy ở Hà Giang, sau khi xe khách đưa các bạn tới bến xe thì nhận xe rồi từ đây di chuyển ngược lại QL2 đi đến Tân Quang thì rẽ vào đường DT177 đi Hoàng Su Phì.

Có một tuyến đường khác có thể chạy xe máy tới Hoàng Su Phì là đi lên phía cửa khẩu Thanh Thủy rồi vượt Tây Côn Lĩnh để sang Hoàng Su Phì.

Phương tiện cá nhân

Với các bạn sử dụng phương tiện cá nhân thì có nhiều lựa chọn để khám phá Hoàng Su Phì. Từ Hà Nội có thể lựa chọn hướng QL2 đi Hoàng Su Phì bình thường, sau khi đến Hoàng Su Phì chơi thì rẽ qua Xín Mần, Bắc Hà rồi về lại Hà Nội theo đường Yên Bái. Đi lịch trình này sẽ thành một vòng tròn, không cần quay lại đường đi ban đầu.

Lưu trú ở Hoàng Su Phì

Hoàng Su Phì là huyện phát triển khá nhiều homestay (Ảnh – Phương Su Phì CBT)

Khách sạn nhà nghỉ ở Hoàng Su Phì

Khách sạn nhà nghỉ ở Hoàng Su Phì tập trung ở khu vực thị trấn Vinh Quang là chính. Nếu không quen với các hình thức du lịch cộng đồng hay lịch trình không tiện ở trong các xã xa trung tâm thì các bạn nếu có nhu cầu cứ lựa chọn.

Homestay ở Hoàng Su Phì

Hoàng Su Phì là một trong những địa phương của Hà Giang có mạng lưới các điểm du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng rất phát triển. Có được điều này là bởi sự hỗ trợ từ một tổ chức phi chính phủ giúp tỉnh Hà Giang trong việc quy hoạch hoạt động du lịch Hoàng Su Phì. Tại các xã như Bản Phùng, Hồ Thầu, Thông Nguyên… đều có các homestay được người dân địa phương đầu tư để đón khách du lịch. Những cơ sở này cũng có đầy đủ các dịch vụ cơ bản và còn có cả những bữa ăn mang đậm dấu ấn địa phương.

Đặt phòng homestay rất đơn giản, bạn có thể tham khảo ứng dụng Vnhomestay: https://vnhomestay.com.vn.

VNHOMESTAY LÀ NỀN TẢNG KẾT NỐI NGƯỜI CÓ NHU CẦU THUÊ HOMESTAY VÀ CHỦ NHÀ

1, Các homestay được hiển thị và chỉ đường trên bản đồ quanh vị trí hiện tại của người dùng hoặc quanh địa điểm người dùng tìm kiếm.
2, Nền tảng không thực hiện việc đặt phòng, khách hàng không phải thanh toán trước, chỉ thực hiện kết nối thông tin cung cầu.
3, Các thông tin du lịch như địa danh, quán ăn, địa điểm vui chơi, mua sắm sẽ hiển thị và được tính khoảng cách với homestay người dùng chọn, để hỗ trợ người dùng tự lập kế hoạch du lịch.

Các địa điểm đẹp ở Hoàng Su Phì

Các điểm ngắm lúa ở Hoàng Su Phì

Bản đồ các địa điểm đẹp để chụp ảnh lúa Hoàng Su Phì (Ảnh – sưu tầm)

Hoàng Su Phì vốn nổi tiếng nhất với danh thắng ruộng bậc thang, một cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ không kém Mù Cang Chải là mấy. Khách du lịch đến với Hoàng Su Phì ai cũng đi vào mùa lùa chín với mong muốn một lần tận mắt chứng kiến thắng cảnh này.

Ruộng bậc thang Bản Phùng

Nắng sớm bản Phùng (Ảnh – tambui)

Bản Phùng là một xã nằm gần biên giới với Trung Quốc. Từ trung tâm thị trấn Vinh Quang, các bạn phải men theo một con đèo nhỏ dài gần 30 km vắt ngang núi mới đến được trung tâm xã.

Không có những thung lũng rộng như Cao Phạ hay Mường Hoa, ruộng bậc thang ở Bản Phùng nằm cheo leo trên những sườn núi dốc đứng. Cùng với Bản Luốc, đây là nơi có những thửa ruộng bậc thang cao nhất Việt Nam.

Ruộng bậc thang Hồ Thầu

Hồ Thầu là một xã của Hoàng Su Phì, cách ngã 3 xã Nậm Dịch khoảng 16km. Ruộng bậc thang ở Hồ Thầu của người dân tộc Dao đỏ. Người dân ở đây có có lệ, cứ mỗi khoảng ruộng chừa ra một khoảng rừng nhỏ vây quanh để giữ đất khỏi bị sạt lở. Việc khai ruộng được tiến hành từ trên cao xuống thấp với những công cụ lao động giản đơn như cuốc chim, bừa gỗ, xẻng, dao quắm. Ruộng bậc thang Hồ Thầu mênh mông, cao ngút tầm mắt với những ngọn đồi làm ruộng có độ rộng lớn, đều và ít dốc.

Ruộng bậc thang Thông Nguyên

Nằm ở tả ngạn, nơi hội tụ dòng chảy của 3 con suối lớn: Phìn Hồ đổ xuống, Nậm Ông chảy về và Nậm Khòa dội sang cùng đổ vào một chỗ tạo thành một bình nguyên ngay trên lưng chừng núi. Nhiều người nhận xét rằng, Thông Nguyên là nơi “Quần Sơn – Tụ Thủy”. Thông Nguyên là một trong những địa điểm ngắm ruộng bậc thang tuyệt đẹp ở Hoàng Su Phì, đoạn đẹp nhất các bạn có thể dừng lại chụp ảnh là khoảng km24 đường từ Bắc Quang đi Hoàng Su Phì.

Ruộng bậc thang Bản Luốc – Sán Sả Hồ

Bản Luốc, Hoàng Su Phì (Ảnh – ali_bui)

Xã Bản Luốc và Sán Sả Hồ có địa hình là núi đất và độ dốc vừa phải nên nên nhiều ruộng bậc thang. Nơi đây, đâu đâu cũng có ruộng bậc thang theo hình lượn sóng và cánh cung. Ruộng bậc thang ở đây của người Dao áo dài và người Nùng.

Ruộng bậc thang Nậm Ty

Cùng nằm trên km 24 đường Bắc Quang đi Hoàng Su Phì, ruộng bậc thang Nậm Ty cũng của người Dao đỏ và là một trong các địa điểm được công nhận Di tích Quốc gia ruộng bậc thang của Hoàng Su Phì.

Hoa Tam giác mạch

Ngoài lúa chín, Hoàng Su Phì hiện giờ cũng đã có Tam Giác Mạch rồi nha các bạn (Ảnh – tungachir)

Tam giác mạch là loài hoa đặc trưng của xứ đá tai mèo với vẻ đẹp miên man, hoang dại, hàng năm thu hút lượng lớn khách du lịch đến với Cao nguyên đá. Những năm gần đây, hoa tam giác mạch còn được trồng trên chính những thửa ruộng bậc thang tại 2 huyện phía Tây của tỉnh là Hoàng Su Phì và Xín Mần. Lên Hoàng Su Phì vào thời điểm cuối thu, sau khi những thửa ruộng bậc thang được thu hoạch xong thì cũng là lúc màu vàng của lúa được thay thế bằng sắc màu say đắm của những bông hoa tam giác mạch.

Tây Côn Lĩnh

Từ trên đỉnh Tây Côn Lĩnh (Ảnh – sưu tầm)

Tây Côn Lĩnh là một đỉnh núi trên khối núi thượng nguồn sông Chảy ở phía tây tỉnh Hà Giang, dãy núi Tây Côn Lĩnh trải dải trên hai huyện Hoàng Su Phì và Vị Xuyên, cách thị xã Hà Giang 46 km. Với độ cao 2419 m, đây là đỉnh cao nhất vùng Đông Bắc Việt Nam và là một trong những đỉnh núi cao nhất Việt Nam. Trên đỉnh núi có mốc trắc địa. Dưới chân núi là rừng nguyên sinh á nhiệt đới còn được bảo tồn. Tây Côn Lĩnh được coi là dãy núi thiêng của người dân tộc La Chí.

Trong cộng đồng yêu phượt, việc chinh phục Tây Côn Lĩnh thường được hiểu là cung đường từ Thanh Thủy đi xuyên qua dãy núi này để sang Hoàng Su Phì, chinh phục một điểm cao ở trên đỉnh núi (Bốt Đen). Đây là một chặng đường vô cùng vất vả, gian nan và nguy hiểm.

Đỉnh núi Chiêu Lầu Thi

Săn mây trên đỉnh núi Chiêu Lầu Thi (Ảnh – vansuphi)

Chiêu Lầu Thi được gọi theo tiếng địa phương tức là Chín tầng thang, nằm cách trung tâm huyện lỵ Hoàng Su Phì 42km. Đây là một trong những núi cao thuộc dãy Tây Côn Lĩnh nằm trên địa bàn xã Hồ Thầu huyện Hoàng Su Phì và có vị trí giáp ranh 2 xã Ngán Chiên, Thu Tà của huyện Xín Mần, điểm cao nhất của ngọn núi có cao độ 2.402 m so với mực nước biển. Đây là một trong những đỉnh núi cao nhất nhì vùng đông bắc nước ta. Khu vực cao nhất của đỉnh núi được kiến tạo bằng những khối đá khổng lồ nối tiếp nhau nên rất thuận tiện cho việc quan sát bởi tầm nhìn có thể tới hàng chục km vào những ngày trời quang mây tạnh. Trong những ngày mưa, sương mù thường phủ kín những ngọn núi tạo nên vẻ đẹp của chốn bồng lai tiên cảnh.

Hiện nay, tại khu vực này còn giữ được hệ sinh thái rất đa dạng, tiêu biểu là thảm rừng nguyên sinh với hàng vạn cây cổ thụ các loại và các loại thảo dược vô cùng quý hiếm dưới tán rừng như: Tam thất nam, lan kim tuyến, giảo cổ lam, các loại hoa phong lan, thảo quả… ngoài ra, xung quanh đỉnh Chiêu Lầu Thi còn bảo tồn được hệ động vật phong phú. Đặc biệt đây cũng là cái nôi của chè san tuyết cổ thụ nổi tiếng của huyện Hoàng Su Phì. Hàng năm vào những đợt rét đậm thường có tuyết rơi, có nơi tuyết phủ dày hàng chục cm phủ kín cả một vùng rộng lớn. Hiện nay, đỉnh núi Chiêu lầu Thi là một trong những điểm đến của nhóm các du khách ưa thích khám phá mạo hiểm.

Thôn Nậm Hồng, Thông Nguyên

Nằm cách trung tâm huyện Hoàng Su Phì khoảng 40 km, thôn Nậm Hồng, xã Thông Nguyên là nơi sinh sống của 37 hộ đồng bào dân tộc Dao đỏ. Nơi đây có những thửa ruộng bậc thang trải dài trên các sườn đồi đã được công nhận danh lam thắng cảnh cấp Quốc gia, bên cạnh đó là vùng chè Shan tuyết cổ thụ Phìn Hồ cùng với những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Dao.

Chợ phiên Hoàng Su Phì

Nếu may mắn, các bạn sẽ đến Hoàng Su Phì vào đúng thời điểm diễn ra chợ phiên. Đây luôn là một trong những bức tranh nhiều màu về văn hóa của người dân vùng cao (Ảnh – instacuathom)

Nằm dưới chân đỉnh Tây Côn Lĩnh hùng vĩ, chợ phiên Hoàng Su Phì họp vào ngày Chủ nhật hàng tuần. Hàng hóa trao đổi là những vật phẩm trong sinh hoạt hàng ngày như rau quả, vải vóc, chỉ thêu, vật dụng làm nương rẫy…

Không sầm uất như chợ dưới xuôi, việc trao đổi mua bán ở đây diễn ra khá đơn giản để nhanh chóng nhường chỗ cho phần giao lưu tinh thần. Dăm ba quả trứng, vài chai mật ong, mấy trái su su… đổi lấy túi mì chính, quả pin, cái ô, ít chỉ khâu… nhưng chợ phiên vùng cao lại thấm đậm tình người, bởi đến chợ chỉ là cái cớ để trai gái được gặp nhau, được ngắm nhìn, được khoe những bộ váy áo đẹp nhất. Nhu cầu trao đổi hàng hóa thì ít mà mong muốn được vui chơi, hẹn hò, tâm tình thì nhiều. Người dân đi chợ nhưng náo nức như đi hội. Vì thế, có những chàng trai, cô gái chuẩn bị xuống chợ từ đêm hôm trước để kịp giờ họp chợ. Họ quan niệm đến chợ là phải mặc đẹp, quần áo phải mới tinh tươm nên họ dành những bộ quần áo đẹp nhất để vào chợ. Trên quãng đường đến chợ, họ vẫn mặc quần áo bình thường, đến gần chợ thì thay ra. Phiên chợ là nơi trai gái gặp gỡ làm quen, người già thì gặp lại bạn cũ, vợ chồng đưa nhau đi mua hàng, con trẻ háo hức được mẹ mua cho chiếc cặp, cái nơ…, là nơi lòng người được sống lại những kỷ niệm một thời. Đến chợ phiên Hoàng Su Phì, du khách sẽ ngập trong sắc màu sặc sỡ của váy áo và trang sức đặc trưng của các chàng trai, cô gái người Dao, Nùng và người Cờ Lao.

Khu mộ cổ của dân tộc La Chí

Hiện nay, trên các sườn núi thuộc địa bàn xã Bản Phùng, Bản Máy huyện Hoàng Su Phì và xã Bản Díu huyện Xín Mần hiện vẫn tồn tại hàng trăm ngôi mộ cổ nằm rải rác theo một đường vòng cung trong một khu vực hàng ngàn km2 theo sườn núi với kích cỡ mỗi ngôi cao khoảng 1,5 mét, rộng từ 15 – 25 mét vuông, cá biệt có ngôi có chu vi hơn 70m, cao trên 6m, trải qua hàng trăm năm, những ngôi mộ này vẫn không hề bị mưa nắng mài mòn. Tương truyền, đây là những ngôi mộ giả của Hoàng Vần Thùng (Tức Hoàng Văn Đồng) là một Thổ tù người địa phương trong thời Nguyễn. Ngoài việc trấn ải khu vực biên thùy, Hoàng Vần Thùng còn cho gia binh khai thác tài nguyên khoáng sản. Đồng thời Ông còn giúp người dân ở khu vực này khai ấp lập làng dạy họ cách trồng ngô, lúa và giúp dân diệt trừ kẻ ác. Sau khi mất, ông được dân làng và con cháu chôn cất theo nhiều của cải tùy táng và đắp lên những ngôi mộ giả này nhằm tránh bị người đời sau đào trộm lấy châu báu, đồng thời lập miếu thờ tại đỉnh núi thôn Lủng Cẩu xã Bản Phùng của huyện Hoàng Su Phì.

Đồn Pố Lũng

Đồn Pố Lũng thị trấn Vinh Quang hay còn gọi là Bốt Pháp – theo cách gọi của người dân địa phương được người Pháp xây dựng từ những năm cuối thế kỷ XIX. Đây là quần thể kiến trúc quân sự gồm hầm hào, lô cốt, sân bay liên hoàn trên một ngọn đồi phía đông thị trấn Vinh Quang của huyện Hoàng Su Phì. Để xây dựng quần thể kiến trúc quân sự này, thực dân Pháp đã bắt người dân địa phương dùng sức người vận chuyển vật liệu đá, cát sỏi, nước từ Sông Chảy ngược đoạn đường đèo dốc hơn 3km lên đỉnh núi và đào hàng chục km giao thông hào, địa đạo, san lấp mặt bằng, làm nhà cửa. Trong quá trình xây dựng hàng trăm người đã bỏ mạng tại nơi này. Hiện nay, hệ thống lô cốt, hầm hào vẫn giữ gần như nguyên vẹn như một chứng tích chiến tranh và tội ác của thực dân Pháp. Ngoài ra, xung quanh khu vực đồn Pố Lũng đã được tán rừng thông đã phủ kín, tạo cảnh quan thiên nhiên rất hấp dẫn du khách khi đến tham quan.

Đền Suối Thầu

Theo bút tích được ghi trên nó ngôi đền cho thấy ngôi đền được xây dựng từ năm thứ 3 đời Minh Mạng (1793). Đền tọa lạc trên sườn một quả núi thuộc thôn Suối Thầu xã Bản Luốc, xung quanh có những thửa ruộng bậc thang bạt ngàn uốn lượn. Người dân nơi đây coi đó là một chốn thiêng liêng là nơi thờ tự các vị thần vốn tồn tại trong dân gian như: Ngọc Hoàng, thần nông, thần rừng, thần đất, Thiên lôi, Bà mụ… với nhiều câu chuyện huyền bí được truyền lại qua nhiều đời. Ngôi đền cũng là nơi thờ tự thành hoàng Đặng Diễn. Ông là người có công khai rừng lập bản từ xa xưa và là quan sắc cai quản vùng đất này. Vào ngày 1/7 âm lịch hàng năm, người dân ở đây tổ chức cúng lễ với mong muốn về một năm mùa màng tốt tươi, mưa nắng thuận hòa, người dân mạnh khỏe.

Đền Vinh Quang

Đền Vinh Quang nằm tại trung tâm thị trấn Vinh Quang huyện Hoàng Su Phì, được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XIX. Bên cạnh việc thờ một số vị thần thánh khác theo tín ngưỡng tâm linh của người dân địa phương thì đền Vinh Quang còn thờ Hoàng Văn Đăng là Chánh tổng của Hoàng Su Phì. Theo sử sách ghi lại vào năm 1908, ông đã đứng lên khởi nghĩa chống Pháp, sau đó bị Pháp bắt. Trong tù, ông bị giặc Pháp tra tấn dã man đến chết. Để tưởng nhớ công ơn và khâm phục nghĩa khí của Hoàng Văn Đăng người dân thị trấn Vinh Quang đã lập bài vị thờ ông tại đền, coi ông là vị thần tối linh che chở cho nhân dân trong vùng.

Các món ăn ngon và đặc sản Hoàng Su Phì

Cơm lam

Cơm lam là món ăn dễ dàng tìm thấy ở nhiều nơi vùng núi phía Bắc, trong đó có Hoàng Su Phì (Ảnh – just.linh)

Kỹ thuật chế biến cơm lam thật đơn giản. Nguyên liệu là gạo nếp được đãi ngâm kỹ, nước nấu thường là những mạch nước ngầm trong cùng cho vào cho ống tre rồi bịt lá chuối . . Người ta dùng loại cây non, thân ống, họ tre , mỗi dóng tre chặt bỏ một đầu ống, đầu ống còn lại tác dụng như cái đáy nồi. Gạo nếp vo sạch, rắc thêm chút muối, trộn đều, cho gạo vào ống tre, lượng nước đổ xâm xấp so với mặt gạo. Miệng ống được nút bằng lá dong tươi hoặc lá chuối khô và nướng lên Ống tre có gạo ấy được hơ trên ngọn lửa hoặc trên đống than hồng, vừa hơ vừa xoay tròn từ từ cho nhiệt tác dụng đều lên xung quanh vỏ ống. Chừng trên dưới một tiếng sau (tuỳ theo ống cơm to hay bé), mùi cơm nếp toả ra thơm lừng, ấy là dấu hiệu cơm đã chín.

Cá chép ruộng

Cá chép mang từ ruộng về thả vào thùng nước suối để tự sạch, sau đó đem rán giòn (Ảnh – Ngọc Diệp Nguyễn)

Không chỉ là vùng đất của những thửa ruộng bậc thang kỳ vĩ, bồng bềnh trong mây, uốn lượn theo dáng núi làm bao du khách mải mê chiêm ngưỡng, mà đến Hoàng Su Phì vào mùa lúa chín du khách còn bị níu chân bằng món ẩm thực vô cùng thú vị, đậm chất quê: Cá chép ruộng bậc thang. Phần lớn diện tích lúa nước của Hoàng Su Phì đã được người dân tận dụng nuôi cá chép ruộng nhằm cải thiện cuộc sống, tăng thu nhập.

Cốm nếp Hoàng Su Phì

Cốm được bày bán ở Hoàng Su Phì trong mùa lúa chín (Ảnh – Nguyen Tuan Anh)

Lúa nếp được chọn là loại chín vừa phải, hạt nếp quá non cốm sẽ mềm khó chế biến và tách vỏ, nếp quá già thì khi giã sẽ bị vụn. Người La Chí chọn lúc sáng sớm để hái những bông lúa đủ tiêu chuẩn. Công đoạn này thường mất khá nhiều thời gian. Cũng giống người Thái ở Mường Lò (Yên Bái), người kinh ở Hà Nội… người La Chí ở Hoàng Su Phì làm cốm vào mùa thu khi tiết trời se lạnh, nguyên liệu là lúa nếp non, hạt chỉ vừa mới cứng. Hạt nếp sau khi giã được sàng đãi vỏ xong là ăn được, gói lá chuối để giữ hương vị thơm ngon và lâu hơn. Cốm thường để được 3-4 ngày với tiết thu. Người La Chí thường sử dụng món này để đón khách quý hoặc trong những dịp đặc biệt của gia đình.

Thịt chuột

Chuột là món ăn thường ngày của người La Chí ở Hoàng Su Phì (Ảnh – steve.ninh.nguyen)

Con chuột ngoài vai trò là vật hiến tế trong lễ cúng Thần Rắn của người La Chí ở Bản Phùng trong rừng cấm Me Meo, thì nó còn giữ vai trò cực kỳ quan trong trong đời sống thực tại cũng như đời sống tâm linh của người La Chí. Trong bất cứ lễ cúng gì, từ cúng tổ tiên, cúng lúa mới, cúng xuống đồng, cúng hồn cây lúa, cúng rừng, cúng núi, cúng sông suối, hoặc lễ cúng bắt ma, lập bàn thờ, thậm chí cả lễ cưới, món thịt chuột đều là thứ không thể thiếu được.

Con chuột gắn bó với người La Chí từ hàng ngàn năm nay, nên không biết từ khi nào, chuột đã trở thành đặc sản. Nếu bạn lên Hoàng Su Phì, hỏi về các món đặc sản, ngoài thắng cố, rượu ngô của người Mông, lợn cắp nách của người Mán, thịt chua của người Nùng, thì chuột khô chính là đặc sản của người La Chí.

Thịt dê

Nhiều người khi nhắc tới thịt dê sẽ nghĩ ngay tới Ninh Bình, bởi thịt dê vốn là một đặc sản rất nổi tiếng của vùng đất cố đô. Tuy nhiên, nếu đến Hoàng Su Phì các bạn cũng có thể được thưởng thức món này nhé, dê ở Hoàng Su Phì được nuôi thả tự nhiên trên dãy núi Tây Côn Lĩnh, cùng với khí hậu mát mẻ nên thịt dê ở đây cũng rất thơm ngon.

Thắng cố

Hầu như chợ phiên vùng cao nào phía Bắc cũng có món này (Ảnh – Nguyễn Minh Vương)

Món ăn được chế biến chủ yêu từ nội tạng của bò hoặc ngựa. Mới nhìn qua thì có vẻ chảo thắng cố không mấy hấp dẫn và lôi cuốn bởi đồng bào bầy biện không được đẹp mắt lắm nhưng khi các bạn nhấp đôi ba chén rượu ngô, ăn một tô thắng cố nóng nghi ngút khói giữa cái giá rét như cắt da cắt thịt, cảm nhận lòng mình như ấm lên nhiều. Vị béo ngậy cộng chút bùi bùi độc đáo khác lạ, bát thắng cố dậy mùi thơm từ các loại gia vị đã sẽ để lại ấn tượng vô cùng đậm nét với những ai đã từng thử qua.

Thịt trâu gác bếp

Trâu được tẩm ướp rồi sấy khô trên bếp củi (Ảnh – Bạch Mơ)

Thịt gác bếp vốn là đặc sản của hầu hết các tỉnh vùng cao phía Bắc, từ Tây Bắc sang đến vùng Đông Bắc người dân đều thường xuyên chế biến món này. Thịt trâu được róc thành miếng, tẩm ướp gia vị rồi hun bằng khói của than củi đốt từ các loại cây mọc trên núi đá. Đây cũng là món nhắm rượu hàng đầu của người dân ở đây.

Rượu thóc Nàng Đôn

Ở Hoàng Su Phì, rượu thóc phổ biến hơn rượu ngô (Ảnh – Chu Việt Bắc‎)

Rượu được sản xuất từ thóc và men lá theo phương pháp, ủ và chưng cất truyền thống của người Nùng tại xã Nàng Đôn, Hoàng Su Phì. Đây là một đặc sản làm quà mà các bạn có thể mua về khi du lịch Hoàng Su Phì.

Trà shan tuyết Fìn Hò

Trà Fìn Hò sau khi sấy khô (Ảnh – FB Fìn Hò Trà)

Cây chè shan tuyết tại Phìn Hồ sống cheo leo ở độ cao hàng nghìn mét trên dãy núi Pìn Hò có khí hậu quanh năm mát mẻ. Fìn Hồ trà được chế biến từ búp chè 1 tôm và 2 lá non hái ở những cây chè Shan tuyết cổ thụ trên 200 tuổi tại vùng núi cao thôn Fìn Hồ – xã Thông Nguyên, Hoàng Su Phì. Quá trình canh tác và chế biến không sử dụng chất hóa học. Hương vị chè tại đây có vị thơm ngon, tinh khiết đặc biệt do thiên nhiên ban tặng bởi khí hậu thổ nhưỡng ở độ cao trên 1300m.

Mận đỏ Hoàng Su Phì

Mận máu Hoàng Su Phì (Ảnh – Khánh Vy)

Mận Chiến Phố (Hoàng Su Phì – Hà Giang) vốn nổi tiếng bấy lâu về màu sắc, hương vị thơm ngon riêng biệt. Loài mận này thường chín vào đầu tháng 6 và chín rộ vào trung tuần tháng 6 đầu tháng 7. Khi chín, quả chuyển từ màu xanh sang sậm đỏ nên còn có tên gọi là mận máu.