Bình Định có gì chơi: một vòng làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá (làng rượu Bàu Đá)

Cùng An dạo một vòng làng rượu Bàu Đá ở thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định nghen!

Làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá (còn gọi là làng rượu Bầu Đá, tra từ khóa trên Google Maps là “làng rượu Bàu Đá”) nằm ở thôn Cù Lâm, xã Nhơn Lộc, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định. Nơi đây có dòng sông Kôn (sông Côn) chảy qua, tạo điều kiện cho nghề nấu rượu được hình thành và phát triển.

“Dòng sông Côn thấm tình non nước
Dân làng nghề cất được rượu ngon
Giữ nghề từng lớp cháu con
Trải qua dâu bể vẫn còn nghề tinh
Rượu đầy ly bọt trắng tinh
Chung vui đối tửu đất trời lung linh“

(Khuyết Danh)

Người ta cho rằng, rượu Bàu Đá của Bình Định là một trong những loại rượu truyền thống ngon nổi tiếng của Việt Nam. Nếu như miền Bắc nước ta có các danh tửu như: rượu Làng Vân (Bắc Giang), rượu Kim Sơn (Ninh Bình), rượu ngô Bản Phố (Bắc Hà – Lào Cai), rượu gạo Mẫu Sơn (Lạng Sơn), rượu Na Hang (Tuyên Quang), rượu Táo mèo Tây Bắc; miền Tây có rượu đế Gò Đen (Long An), rượu Xuân Thạnh (Trà Vinh), rượu Phú Lễ (Bến Tre), rượu dừa Bến Tre, rượu sim (Phú Quốc – Kiên Giang), rượu sen Đồng Tháp,…; miền Trung – Tây Nguyên thì có rượu Hồng Đào (Quảng Nam), rượu Cần (Tây Nguyên); thì khi nhắc đến Bình Định, người ta sẽ nghĩ ngay đến rượu Bàu Đá.

Ngày xưa, rượu Bàu Đá Bình Định thơm ngon nức tiếng gần xa bởi được ủ nấu từ loại nước thiên nhiên đặc biệt chỉ trong vùng mới có. Khi ấy, tại xóm Tân Long của thôn Cù Lâm có một cái bàu (tức cái ao, vùng trũng nước ngập), trong bàu có rất nhiều đá nên người dân trong vùng gọi là Bàu Đá. Mọi người vẫn thường lấy nước ở trong bàu để sinh hoạt và nấu ăn. Tình cờ, có một người hành nghề nấu rượu tên là Hương Lễ phiêu bạt về đây, ông là người ở đất Tây Sơn, được thừa hưởng công thức nấu rượu từ thời vua Quang Trung, đã sử dụng nước trong bàu nấu rượu và không ngờ lại cho ra thứ rượu có hương vị đặc trưng, thơm ngon lạ lùng. Từ đó, ông đã truyền nghề cho người dân trong vùng, lâu dần hình thành nên một làng nghề nấu rượu.

Người ta đã lấy tên dân dã của bàu để đặt tên cho loại rượu này thành rượu Bàu Đá. Rượu Bàu Đá còn gọi là rượu Bầu Đá, có ý kiến cho rằng, do thành phẩm rượu thuở ban đầu được đựng trong những chiếc bầu (bình hồ lô) bằng đá, nên mới gọi là rượu Bầu Đá.

Tương truyền, những mẻ rượu Bàu Đá được nấu ra từ nguồn nước ngầm trong bàu, cùng các cách ủ nấu rượu gia truyền, khi uống vào điều độ mỗi ngày sẽ không bị say, ngược lại, mang đến cảm giác thoải mái, dễ chịu, còn có thể hỗ trợ các chứng đau lưng, nhức mỏi, giúp tiêu hóa tốt, cơ thể khỏe mạnh, cường tráng hơn.

Ấy là những câu chuyện được truyền tụng lại đời sau, thực hư thế nào, khó mà chứng thực được. Làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá ở thị xã An Nhơn hiện tại có khoảng hơn 30 hộ nấu và kinh doanh rượu Bàu Đá. Rượu ở đây được ủ và nấu (chưng cất) hoàn toàn theo phương pháp thủ công. Giai đoạn sau Tết cho tới tháng 4 âm lịch với tiết trời mát mẻ, không quá lạnh cũng không quá nóng chính là thời điểm lý tưởng để nấu ra những mẻ rượu ngon.

Cổng chào làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá ở thôn Cù Lâm, xã Nhơn Lộc, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.

Các cơ sở sản xuất rượu trong làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá

Đến với làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá, du khách có thể ghé các cơ sở nấu rượu để tham quan, tìm hiểu về nghề nấu rượu hoàn toàn bằng phương pháp thủ công gia truyền của dân địa phương. Sau khi tìm hiểu về làng nghề, bạn sẽ được gia chủ mời thử rượu và được giới thiệu các sản phẩm rượu để mua về sử dụng hoặc làm quà.

Rượu Bàu Đá có các loại rượu nếp, rượu gạo, rượu đậu xanh,… Rượu thành phẩm được đựng trong các bình đá, sành sứ, thủy tinh với mẫu mã đa dạng, phong phú. Rượu Bàu Đá ở làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá được bán cả sỉ và lẻ, đến tay người tiêu dùng lẫn khách du lịch mua về thưởng thức, làm quà, hay trưng bày làm kỷ niệm.

Rượu Bàu Đá có nồng độ khá cao, tùy vào từng loại rượu mà từ khoảng 45 đến 55 độ. Những bạn uống không quen hãy cẩn thận khi thử rượu, bởi chỉ một hớp nhỏ cũng khiến say túy lúy như chơi! Với những du khách không có nhu cầu thử và mua rượu, một buổi ghé thăm làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá với cảnh ruộng đồng làng quê bình yên, cảnh điền viên dân dã cũng đủ để lại trong lòng du khách những ấn tượng tốt đẹp và khó quên về vùng đất địa linh nhơn kiệt Bình Định.

Nếu không có cơ hội tham quan làng nghề truyền thống rượu Bàu Đá ở thị xã An Nhơn, du khách có thể tìm mua rượu Bàu Đá ở các cơ sở bán quà lưu niệm trong thành phố Quy Nhơn, hoặc ở các quầy hàng dọc theo quốc lộ 1A khi đi qua địa phận tỉnh Bình Định.

*** Bài viết có sử dụng tư liệu được tổng hợp và biên tập lại từ nhiều nguồn trên Internet, chỉ mang tính chất tham khảo.

Đăng bởi: Hương Nguyễn