Các món ăn độc đáo từ hoa ban Tây Bắc

Hoa ban không chỉ mang vẻ đẹp tinh khiết, tượng trưng cho núi rừng hoang sơ mà nó còn là nguyên liệu tạo nên những món ăn vô cùng tuyệt vời qua bàn tay tài hoa của con người Tây Bắc.

Đến với Tây Bắc trong những ngày tháng 3, bên cạnh việc thỏa thích ngắm những bông hoa ban khoe sắc khắp núi đồi, bạn còn được thưởng thức ẩm thực được chế biến từ hoa ban, là những món ăn dân dã mang đậm hương vị của núi rừng.

Hoa ban không chỉ đẹp mà những món ăn làm từ hoa ban còn rất ngon lành, giúp giải nhiệt mát lành mùa hè. Hoa ban được kết hợp với măng đắng, rau cải hoặc các loại xương, thịt… Các món đều có pha trộn gia vị của dân tộc như mắc khén, tỏi, ớt, sả và các loại rau thơm. Việc pha trộn gia vị trong từng món cũng phải khác nhau thì mới tạo nên hương vị đặc trưng riêng.

Để có những bông hoa ban tươi, ngon trong các món ăn hàng ngày, người phụ nữ Tây Bắc phải thức dậy từ khi mặt trời còn chưa ló rạng, lên rừng hái những bông hoa còn đọng hạt sương.

Mỗi bông hoa đều được lựa chọn kỹ càng, đem về rửa sạch, chế biến từ 3 – 5 món ăn chính và vài món ăn phụ trong mâm cơm của người dân tộc Thái.

1. Xôi hoa ban

Với món xôi (thường được gọi là ban đồ) người ta thường chọn những bông hoa mới nở, rửa sạch, sau đó cho vào chõ đồ xôi đã chín.

Ban đồ khi ăn chấm kèm với chẩm chéo (một gia vị truyền thống của dân tộc Thái). Lá và hoa ban có vị bùi, ngọt, thoang thoảng mùi thơm dịu, hòa quyện vào mùi nếp thơm quả là một trải nghiệm cực kì thú vị.

2. Hoa ban nộm giềng

Hoa ban cũng là nguyên liệu chính để làm nên món nộm giềng độc đáo. Nộm giềng hoa ban không giống nộm vùng miền khác thường có lạc, quả chanh và vị chua mà gia vị trộn nộm hoa ban nhất thiết phải có một loại tương ủ lên men của dân tộc Thái và riềng giã nhỏ.

Hoa ban sau khi luộc kĩ cho hết chát, để nguội sẽ trộn với tương, riềng, các gia vị và thịt cá suối nướng, nêm cho vừa miệng. Với cách chế biến cầu kì nộm hoa ban thường được làm khi nhà có khách quý.

3. Măng nộm hoa ban

Để làm món nộm hoa ban với măng đắng ngon cho mọi người thưởng thức, bạn cần chuẩn bị các gia vị chính là muối, lá tỏi tươi, riềng, tỏi khô và ớt. Ngoài măng đắng được luộc kỹ thì công đoạn quan trọng nhất chính là luộc hoa ban.

Hoa ban mang về, người ta nhặt cánh và nhụy đem rửa qua rồi trần với nước nóng. Sau khi ráo nước, hoa được vò nát để chế biến món ăn. Măng làm nộm ngon nhất phải là măng nứa hoặc măng đắng. Sau khi xắt nhỏ ngâm nước muối loãng, măng được luộc qua nước nóng rồi để ráo.

Để món ăn đảm bảo độ béo ngậy không thể thiếu thành phần cá suối nướng. Cá suối tươi ngon được nướng trên than củi rồi gỡ lấy thịt. Sau đó pha hỗn hợp nước trộn chanh, tỏi, ớt, rau húng và rau mùi đã thái nhỏ.

Cuối cùng trộn nhẹ nhàng đều tay măng, hoa ban, cá và nước trộn. Tất cả được đảo đều với nhau, chờ chừng 20 phút cho nguyên liệu ngấm gia vị là dùng được.

Tất cả hòa quyện tạo nên một hương vị đặc trưng của núi rừng, gắp từng miếng nộm bạn sẽ cảm nhận được vị đậm đà, thơm nồng của cá nướng, vị bùi bùi, ngầy ngậy của hoa ban, và vị đăng đắng của măng tươi.

Nộm hoa ban là món ăn có sự hòa quyện của nhiều vị chua, cay, mặn, đắng, ngọt, bùi, kích thích vị giác. Ngày xuân, khi đã chán ngán những món ăn béo ngậy, nộm hoa ban trở thành món ngon giải ngấy tuyệt chiêu, mang đậm hương vị núi rừng.

4. Canh măng hoa ban

Ngoài nộm với măng đắng thì hoa ban còn được dùng để nấu canh. Sau khi nấu, cánh hoa ban mềm mà không hề bị nát, có vị ngọt thanh. Món ăn vừa có vị đắng của măng lại xen lẫn vị ngọt của hoa ban.

Với các món ăn đặc trưng từ hoa ban, từ hoa ban Hoa ban xào, hoa ban hấp, lá ban non đồ, nộm hoa ban còn có thể vò nát trộn thịt băm, nhồi cá, gà nướng, xào, hoa ban hầm móng giò, đặc biệt bát nước chấm chẩm chéo hay chéo pa… được bà con đồng bào Thái rất ưa chuộng và truyền từ đời này qua đời khác.

Và khi nó đã thành đặc sản, được dọn lên mâm cùng với chén rượu nồng cho du khách thưởng thức, chắc chắn ai cũng phải khen hương vị thanh ngọt, mùi thơm của hoa ban trong từng món ăn.

Một khi đã được thưởng thức món ăn từ hoa ban bạn sẽ không thể quên được sự độc đáo, ấn tượng trong văn hóa ẩm thực của người dân tộc Thái Điện Biên.

Từ những bông hoa ban ngọt ngào, quyến rũ, dưới đôi bàn tay khéo léo, chế biến công phu của người phụ nữ dân tộc Thái Điện Biên đã tạo ra những món ăn đặc trưng, độc đáo của núi rừng Tây Bắc; góp phần tạo nên sự phong phú, đa dạng trong văn hóa ẩm thực của các dân tộc và mời gọi du khách đến với Điện Biên.

Cho nên bạn chắc chắn không nên bỏ qua cơ hội lên Tây Bắc vào mùa xuân để thưởng thức những món ăn đặc biệt và tinh túy nhất từ những bông hoa ban của núi rừng Tây Bắc nhé.

Đăng bởi: Tuệ Tâm