Cảnh Đức Trấn - Thủ phủ gốm sứ Trung Quốc

Cảnh Đức Trấn là một làng nghề sản xuất gốm sứ nổi tiếng ở phía Đông Bắc tỉnh Giang Tây, nằm trong một vùng núi non và có một nhánh sông Trường Giang nối với bên ngoài. Sông chảy từ Huy Châu vào hồ Bà Dương, hòa vào sông Trường Giang và chảy ra biển. Gốm sứ sản xuất tại đây được vận chuyển bằng đường thủy đi khắp nơi trên thế giới.

Giới thiệu về thủ phủ gốm sứ Trung Hoa – Cảnh Đức Trần
 

Trong khi Trung Quốc có nhiều nơi sản xuất gốm sứ như Tuyền Châu – Phúc Kiến hay Phật Sơn – Quảng Đông, thì Cảnh Đức Trấn lại nổi tiếng nhất. Gốm sứ đã được sản xuất tại đây từ cách đây khoảng 2.000 năm, và đến thời Đông Tấn, cách đây hơn 1.600 năm thì bắt đầu sản xuất đồ sứ.

Thời hoàng kim của Cảnh Đức Trấn có vô số lò gốm với những ngọn khói vươn cao tới tận trời. Trong màn đêm, ngôi trấn đỏ rực dưới những ống khói khổng lồ. Năm 1712, François Xavier d’Entrecolles, một nhà truyền giáo người Pháp, đã kể về sự giàu có của Cảnh Đức Trấn trong bức thư gửi tới một tổ chức Hội Thiên chúa giáo ở Pháp.

Nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Giang Tây, Cảnh Đức Trấn là một ngôi trấn phát triển thịnh vượng dọc theo sông như một con rồng uốn lượn. Khác với các ngôi trấn nói chung thời đó, Cảnh Đức trấn không có tường bao vì nằm dưới chân núi và có sông bao quanh. Sông chính là nguồn khai thác cao lanh để phục vụ cho việc làm gốm sứ.

Trong sổ sách của huyện Phù Lương năm 1682 dưới thời Khang Hy, có một bản vẽ chi tiết toàn bộ Cảnh Đức Trấn với rất nhiều lò nung và thuyền bè. Sau khi khai thác về, cao lanh được giã nhỏ, nghiền mịn, lọc kỹ rồi đóng khuôn. Ở Cảnh Đức Trấn, người ta dùng cối nước để giã cao lanh. Tương truyền dọc theo các nhánh sông Trường Giang quanh Cảnh Đức Trấn có tới hơn 6 nghìn cối nước giã cao lanh. Vào mùa hè, khi mực nước dâng cao, tiếng cối giã vang xa cách hàng dặm cũng có thể nghe thấy.

Gốm sứ sản xuất tại Cảnh Đức Trấn từ cách đây khoảng 2.000 năm, đến thời Đông Tấn, cách đây hơn 1.600 năm thì bắt đầu sản xuất đồ sứ. Thời hoàng kim ở Cảnh Đức Trấn có vô số lò gốm với những ngọn khói vươn cao tới tận trời. Trong màn đêm, ngôi trấn đỏ rực dưới những ống khói khổng lồ. Năm 1712, François Xavier d’Entrecolles, một nhà truyền giáo người Pháp đã kể về sự giàu có của Cảnh Đức Trấn trong bức thư gửi một tổ chức Hội Thiên chúa giáo ở Pháp.

  Mặc dù Trung Quốc có nhiều nơi sản xuất gốm sứ như Tuyền Châu – Phúc Kiến hay Phật Sơn – Quảng Đông, nhưng nổi tiếng nhất vẫn là Cảnh Đức Trấn – Giang Tây. Gốm được sản xuất ở đây đã được vận chuyển theo đường thủy đi khắp nơi trên thế giới.   Theo sổ sách của huyện Phù Lương năm 1682 dưới thời Khang Hy, có một bản vẽ chi tiết toàn bộ Cảnh Đức Trấn với rất nhiều lò nung và thuyền bè. Ngôi trấn phát triển thịnh vượng dọc theo sông như một con rồng uốn lượn. Khác với các ngôi trấn nói chung thời đó, Cảnh Đức trấn không có tường bao vì trấn nằm dưới chân núi và có sông bao quanh. Sông chính là nguồn khai thác cao lanh để phục vụ cho việc làm gốm sứ.   Sau khi khai thác về, cao lanh được giã nhỏ, nghiền mịn, lọc kỹ rồi đóng khuôn. Ở Cảnh Đức Trấn, người ta dùng cối nước để giã cao lanh. Trong suốt hơn 1 nghìn năm, người dân Cảnh Đức Trấn đã làm gốm theo phương thức truyền thống này. Tương truyền dọc theo các nhánh sông Trường Giang quanh Cảnh Đức Trấn có tới hơn 6 nghìn cối nước giã cao lanh. Vào mùa hè, khi mực nước dâng cao, tiếng cối giã vang xa cách hàng dặm cũng có thể nghe thấy.
  Một viên quan thời Minh tên là Vương Thế Mậu (王世懋) đã từng mô tả cảnh tượng đó: “Mất ngủ suốt đêm vì âm thanh ầm ầm của hàng vạn chiếc cối giã đất vì ánh lửa lò chiếu sáng rực rỡ bầu trời ở nơi được mệnh danh là ngôi trấn sấm động quanh năm này.”   Vốn chữ cao lanh xuất phát từ tên của làng Cao Lĩnh (高岭), ngôi làng nằm sâu sau những dãy núi cách Cảnh Đức Trấn 45km về phía Đông Bắc. Gần làng có núi Cao Lĩnh, là nguồn cao lanh dồi dào, một trong những loại cao lanh tốt nhất. Năm 1869, nhà địa chất học người Đức Richthophen đã tới đây nghiên cứu và viết một cuốn sách, trong đó ông mô tả chi tiết loại nguyên liệu dùng để làm gốm sứ tại địa phương.   Tại chân núi Cao Lĩnh nằm xóm Đông Bộ, một khu vực đơn độc với hai bên là con đường chính dài 500m. Vào thời kỳ hoàng kim, con đường ngắn này đầy những cửa hàng và cửa hiệu. Bên bờ sông là những bến thuyền để người dân trong xóm chở cao lanh đi bán khắp nơi.   Khoảng 300 năm trước đây, Tống Ứng Tinh, một người ở tỉnh Giang Tây, đã viết cuốn “Thiên công khai vật” để giải thích chi tiết về công nghệ kỹ thuật dân gian thời bấy giờ. Cuốn sách này mô tả một cách tỉ mỉ mọi công đoạn trong quá trình sản xuất gốm sứ. Để tạo ra một sản phẩm gốm sứ, cần phải hoàn tất 72 công đoạn. Để làm ra sản phẩm gốm sứ đẹp và tinh xảo hơn thì số lượng công đoạn cần thực hiện còn nhiều hơn thế nữa.
  Một viên quan thời Minh tên là Vương Thế Mậu (王世懋) đã từng mô tả cảnh tượng đó: “Mất ngủ suốt đêm vì âm thanh ầm ầm của hàng vạn chiếc cối giã đất vì ánh lửa lò chiếu sáng rực rỡ bầu trời ở nơi được mệnh danh là ngôi trấn sấm động quanh năm này.”   Vốn chữ cao lanh xuất phát từ tên của làng Cao Lĩnh (高岭), ngôi làng nằm sâu sau những dãy núi cách Cảnh Đức Trấn 45km về phía Đông Bắc. Gần làng có núi Cao Lĩnh, là nguồn cao lanh dồi dào, một trong những loại cao lanh tốt nhất. Năm 1869, nhà địa chất học người Đức Richthophen đã tới đây nghiên cứu và viết một cuốn sách, trong đó ông mô tả chi tiết loại nguyên liệu dùng để làm gốm sứ tại địa phương.   Tại chân núi Cao Lĩnh nằm xóm Đông Bộ, một khu vực đơn độc với hai bên là con đường chính dài 500m. Vào thời kỳ hoàng kim, con đường ngắn này đầy những cửa hàng và cửa hiệu. Bên bờ sông là những bến thuyền để người dân trong xóm chở cao lanh đi bán khắp nơi.   Khoảng 300 năm trước đây, Tống Ứng Tinh, một người ở tỉnh Giang Tây, đã viết cuốn “Thiên công khai vật” để giải thích chi tiết về công nghệ kỹ thuật dân gian thời bấy giờ. Cuốn sách này mô tả một cách tỉ mỉ mọi công đoạn trong quá trình sản xuất gốm sứ. Để tạo ra một sản phẩm gốm sứ, cần phải hoàn tất 72 công đoạn. Để làm ra sản phẩm gốm sứ đẹp và tinh xảo hơn thì số lượng công đoạn cần thực hiện còn nhiều hơn thế nữa. Cảnh Đức Trấn là một trung tâm sản xuất đồ sứ nổi tiếng ở Trung Quốc, sản phẩm của nơi đây thường có tạo hình tinh xảo, hoa văn trang trí đa dạng và độc đáo, chủng loại phong phú.

  Trước đây, mỗi lò gốm tiêu thụ khoảng 40.000 kg củi mỗi năm, gây ra tác động tiêu cực đến môi trường. Tuy nhiên, hiện nay, để giảm bớt sự phụ thuộc vào gỗ rừng và không đe dọa tới sự tồn tại của các cánh rừng, các lò gốm đã chuyển sang sử dụng lò gas để sản xuất. Nhiều lò gốm cũng đã áp dụng phương thức sản xuất mới, sử dụng máy móc, tăng năng suất và hiệu quả công việc.   Bên cạnh sản xuất gốm truyền thống, Cảnh Đức Trấn còn mở ra nhiều xưởng gốm du lịch dành cho khách tham quan trải nghiệm.   Năm 2014, Khu triển lãm Văn hóa dân gian và Gốm cổ Cảnh Đức Trấn rộng 83ha đã được xếp hạng là một trong những địa điểm tham quan hàng đầu tại Trung Quốc. Các sản phẩm gốm cổ của Cảnh Đức Trấn vẫn được các nhà sưu tầm trên toàn thế giới săn lùng đến ngày nay. Năm 2016, một chiếc bình rồng sứ trắng xanh thời Minh đã được bán với giá khoảng 18 triệu đô la Mỹ tại Hong Kong.

Đăng bởi: Nguyễn Lê Trúc Ly